الوقت- بیش از یک ماه از آغاز عملیات نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی با رهبری ژنرال خلیفه حفتر برای تصرف طرابلس و بر کنار کردن دولت وفاق ملی به ریاست فایز سراج میگذرد اما هنوز تحول مهمی در عرصه نظامی ایجاد نشده و با وجود مقاومت نیروهای دولتی ژنرال حفتر در رسیدن به اهداف خود ناکام بوده است. با این حال طی روزهای گذشته ژنرال حفتر برای دومین باز پس از آغاز عملیات در سفری سه روزه به قاهره رفت و با محمد السیسی رئیس جمهور مصر دیدار و گفتگو کرد. مصر از اصلیترین حامیان حفتر در تحولات لیبی محسوب میشود و بیشتر به حمایت نظامی از نیروهای ارتش ملی میپردازد.
بسام راضی سخنگوی ریاست جمهوری مصر در مورد مذاکرات حفتر و السیسی گفت: رئیس جمهور بر حمایت مصر از تلاش ها برای مبارزه با گروه های تروریستی و افراطی به منظور استقرار امنیت و ثبات در لیبی، نقش ارتش ملی لیبی برای بازگرداندن مشروعیت به حکومت و همچنین فراهم کردن فضا برای رسیدن به راه حل های سیاسی و اجرای قانون اساسی تأکید کرد.
اما دومین سفر حفتر به قاهره از آغاز کودتای علیه حکومت مورد حمایت جامعه بین المللی همزمان با وجود نشانههایی مبنی بر باز شدن جبهه جدید برای تصرف طرابلس از طریق ارسال واحدهای نظامی به شهر ساحلی سیرته می باشد که نشان از آخرین هماهنگیها برای تشدید عملیات علیه نیروهای دولت وفاق ملی طی روزهای آینده دارد.
دلایل اهمیت لیبی برای مصر
لیبی به عنوان کشوری همسایه با مرزهای مشترکی به طول 1000 کیلومتر همواره از اهمیت بسیار ویژه ای برای مصر برخوردار بوده است. از یک بعد وجود مرز طولانی مشترک خواه ناخواه چالشهای امنیتی درگیری و آشفتگی در لیبی را برای مصر پیش می کشد. حضور و رشد گروههای تروریستی در لیبی موجب نگرانی قاهره از نفوذ این گروه ها به داخل مصر بوده است. نمود بارز این امر را می توان در تحرکات گروه انصارالشریعه وابسته به داعش در صحرای سینا مصر مشاهده کرد. موضوعی منجر شده تا مصر برای سرکوب این گروه بارها در درون خاک لیبی بویژه شهر درنه در شرق این کشور حملات هوایی انجام دهد. از سوی دیگر در نبود دولت مرکزی قدرتمند در لیبی قاچاق سلاح به مصر صورت میگیرد.
اما یکی دیگر عوامل اهمیت تحولات لیبی برای دولت السیسی حضور گسترده اخوان المسلمین در ساختار سیاسی طرابلس است. مصر اخوان المسلمین را تروریستی اعلام و علاوه بر داخل مصر در بیرون از مرزهای این کشور نیز تقابل با دولتهای تحت نفوذ و حامی این گروه را نیز دنبال میکند چنانکه تنش در روابط قاهره با ترکیه و قطر به این موضوع باز می گردد.
در این شرایط باید گفت امید قاهره از حمایت تمام قد از خلیفه حفتر در حال حاضر برای تصرف پایتخت و حتی پیش از آن کمک به او برای تصدی پست فرماندهی ارتش ملی لیبی در سال 1393 به وعدههایی است که این ژنرال بازنشته به مصریها در رابطه با سرکوب اسلام گرایان و برقراری نظم به لیبی تحت حاکمیت یکپارچه دولت مرکزی داده است.
از بعدی دیگر موضوع اقتصادی یکی از مولفههای اصلی نقش آفرینی مصر در تحولات لیبی می باشد. لیبی یک کشور ثروتمند نفتی است و در مقابل مصر به شدت محتاج به واردات انرژی میباشد. طبیعتاً مصر به دنبال جای پایی برای حضور در کنار شرکتهای نفتی بزرگ اروپایی در صنعت نفت و گاز لیبی است.
همچنین لیبی یک مقصد مهم اشتغال زایی و کسب درآمد برای کارگران و صادرات محصولات مصری است.
تارنمای 'بروکینگز' در سال 2017 نوشت: حدود 750هزار مصری در لیبی زندگی و کار می کنند و این در حالی است که پیش از سرنگونی قذافی، حدود دو میلیون مصری در این کشور به سر می بردند.
صادرات مصر به لیبی نیز سهم مهمی از صادرات سالانه 29 میلیارد دلاری مصر دارد. مصر چشم به حضور گسترده در موضوع بازسازی لیبی دوخته است. اسامه السكا ، مدیر پروژه بازسازی در دولت لیبی، در تاریخ 6 مارس به رویترز گفت: بازسازی تنها بنغازی می تواند 56 میلیارد دلار هزینه داشته باشد .
مواد ساختمانی، یکی از اصلیترین بخش های مشارکت بخش خصوصی مصر در بازسازی لیبی است. طبق گزارش Trade Map ، صادرات مصر شامل سرامیک، سیمان، آلومینیوم، لوازم الکتریکی، مبلمان، فرش، آهن و فولاد می شود. از سال 2012، بسیاری از شرکت های ساخت و ساز مصری موفق شده اند که بخش اعظمی از پروژه های بازسازی لیبی را به دست آوردند.
بسیاری از بازرگانان مصری از فدراسیون صنایع مصر (FEI) گفته اند که جنگ نه بر صادرات به لیبی و نه بر سرمایه گذاری مستقیم تاثیر نداشته است. "اکثر صادرات مصری به لیبی از طریق بندر بنغازی ادامه دارد یعنی جایی که جنگ نیست.
با در نظر گرفتن این موضوعات می توان گفت مصر منافع زیادی در لیبی دارد که از آنها چشم پوشی نخواهد کرد و از طرف دیگر ژنرال حفتر با علم این موضوع در حال حاضر به دنبال کمک گرفتن از قاهره برای کسب پیروزی است. در این رابطه وبگاه «العربی الجدید» به نقل منابعی در داخل ارتش ملی اعلام کرد که «حمایتهای مصر از نیروهای حفتر تنها در حد مشارکت افسران در فرماندهی عملیاتهای نظامی نبوده بلکه به حد مشارکت یگانهایی از ارتش مصر در برخی از این عملیاتها رسیده است تا پایگاههایی که نیروهای حفتر از دست دادهاند دوباره باز پسگیرند».
بنابراین قطعا یکی از دلایل طولانی شدن بحران در لیبی نقش آفرینی قدرت های منطقه ای و بین المللی در این کشور است.