در کنار سرقت‌های الترونیکی از شرکت بیت کوین، تلاش بسیاری از کشورهای جهان ازجمله کشورهای اروپایی و آسیایی برای کنترل کردن و محدود کردن این ارز افسارگسیخته نیز موجب کاهش مشروعیت هرچه بیشتر بیت کوین شده است. بسیاری از دولت‌ها بر این باورند بیت کوین به تجارت‌های غیرقانونی و غیرمجاز همچون تجارت اسلحه، تجهیزات تروریستی، قاچاق دارو مواد مخدر دامنه و به علت آنکه مقامات قضایی و پلیس نمی‌توانند طرفین معامله را شناسایی و ردگیری کنند، باعث سهولت آن می‌شود.
به گزارش الوقت با ادامه روند سقوط ارزش بیت کوین در ماه‌های اخیر، ارزش این ارز الکترونیکی در هفته گذشته، با کاهش 30 درصدی مواجهه شده است. ارزش بیت کوین در روز جمعه 13 بهمن، با 9 درصد کاهش روبرو شد و درمجموع ارزش هر واحد آن در هفته جاری بیش از 30 درصد کاهش یافت.
این سقوط یکباره موجب رقم خوردن بدترین عملکرد هفتگی بیت کوین از آوریل 2013 میلادی به بعد شد. این در حالی‌ست که در سال 2017 بیت کوین با یک رشد جالب‌توجه همه کارشناسان و اقتصاددان‌ها را به تعجب وا داشت. نرخ بیت کوین در سال 2017، توانست رشد 1300 درصدی را تجربه کند. اما وضعیت این ارز الکترونیکی در سال 2018 رو به وخامت گذاشته و ارزش آن در کنار دیگر نمونه‌های مشابه ارزهای الکترونیکی در حال سقوط است.
در همین راستا ارزش هر واحد بیت کوین در صرافی «بیت استمپ» لوکزامبورگ به ۸ هزار و ۱۵۵ دلار معمله شد؛ ضمن اینکه بر اساس داده‌های «کوین مارکت کپ» سایر ارزهای رمزنگار هم طی ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۲۰ درصد از ارزش خود را ازدست‌داده‌اند. کارشناسان معتقدند که این سقوط ارز به دنبال وضع قوانین امنیتی و حقوقی شدید بر خریدوفروش بیت کوین در شرق آسیا و همچنین هک و سرقت از کاربران ژاپنی که از این ارز استفاده می‌کردند اتفاق افتاده است. در ادامه این گزارش دلایل رشد ارزش و محبوبیت این ارز و همچنین دلایل سقوط ارزش آن بررسی می‌شود.
بیت کوین چیست و دلایل رشد محبوبت و ارزش آن چه بود؟
بیت کوین نوعی ارز اینترنتی با الکترونیکی است که از آن به‌عنوان نسل جدید پول و ارز یاد می‌کنند. نخستین بار برنامه‌نویسی به نام ساتوشی ناکاموتو ایده تولید این ارز سری را ارائه کرد. هدف وی طراحی یک سیستم ارزی بر اساس اصل "اثبات کار" بود که بتواند مستقل از هر نوع مرکز دولتی و بانکی پول تولید کنند. به‌علاوه هدف از تولید این پول این بود که بتوان آن را به‌صورت مجازی، با سرعتی و حجم بالا و همچنین به‌صورت امن انتقال داد. این پول توسط هیچ بانکی تولید نمی‌گردد و تنها توسط کاربر متصل به شبکه و بر مبنای الگوریتمی خاص تولید و مبادله می‌شود. درواقع قوانینی برای تولید بیت کوین در شبکه وجود دارد که چه کسی و چه وقت یک بیت کوین را تولید کند.
آنچه که موجب محبوبیت بیت کوین و ارزهای الکترونیکی گردید رمزنگاری و سری بودن این ارز قلمداد می‌گردد. تفاوت اصلی بیت کوین و پول‌ها و ارزهای رایج در این مهم است که پول و ارز توسط بانک‌ها، مراکز تجاری و دولت‌ها مدیریت می‌شود و این نهادها بر تولید، ارزش و مبادله آن نظارت دارند و همچنین به‌واسطه این نظارت مشمول مالیات نیز می‌گردد؛ اما بر روی فرایند تولید و مبادله بیت کوین کسی نظارت نمی‌کند و تنها پیروی از یک قانون و الگوریتم برای تولید آن الزامی‌ست به‌علاوه بیت کوین مشمول مالیات نمی‌گردد و این‌یکی از دلایل مخالفت برخی از دولت‌ها و بانک‌های جهان با آن است. در کنار معافیت با مالیات استفاده از بیت کوین امکان مبادله حجم بالای پول را با سرعتی بسیار بالا و بی‌هیچ نظارتی فراهم می‌آورد. درواقع این امکان یکی دیگر از دلایل محبوبیت بیت کوین است.
در همین راستا، یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد ارزش بیت کوین در سال‌های اخیر – به‌خصوص در سال 2017- افزایش مشارکت‌ها و میزان کاربران این ارز الکترونیکی بود. به عقیده کارشناسان محبوب شدن این ارز در بازارهای شرق آسیا و علل خصوص چین موجب جهش فوق‌العاده‌ای در نرخ این ارز شد. به‌علاوه روی آوردن شرکت‌های تجاری بزرگ در شرق آسیا به آن، باوجود محدودیت‌های دولتی، موجب گردید تا این ارز مشروعیت نسبی در اذهان عمومی پیدا کند و از این طریق به روند روبه رشد خود در سال 2017 تداوم بخشد.
به‌علاوه، کارشناسان معتقدند انشعابات صورت گرفته از بیت کوین در سال 2017 که موجب شکل‌گیری شرکت‌های جدیدی چون «بیت کوین کش» گردید نیز بر روند صعودی ارزش بیت کوین بسیار مؤثر بوده است. شرکت‌های انشعاب یافته درواقع خدماتی را به کاربران ارائه می‌دهند که بیت کوین قادر به ارائه دادن به آن نبود. به‌عنوان مثال بیت کوین کش محدودیت‌های کم‌تری برای تولید و مبادله بیت کوین اعمال می‌کرد. همچنین بیت کوین کش در برابر تلاش دولت‌ها و نهادهای تجاری که درصدد اعمال نظارت بیشتر و وضع مالیات بر ارزهای الکترونیکی بودند مقاومت کرد و این موجب افزایش اعتماد کاربران شد. به‌علاوه این انشعابات به همه‌گیر شدن بیت کوین و افزایش گستره آن در میان مردم نیز یاری رساند و موجب رشد کاربران و درنهایت افزایش ارزش بیت کوین گشت.
بااین‌وجود، تسریع روند به رسمیت شناخته شدن ارزهای الکترونیکی بیت کوین توسط بانک‌ها و نهادهای تجاری و همچنین جذب سرمایه‌گذاری مالی از شرکت‌های بزرگ نیز بر روند صعودی نرخ بیت کوین در سال 2017 بسیار مؤثر بود. روند رشد بیت کوین را در سال 2017 در نمودار زیر قابل‌مشاهده است.
دلایل کاهش ارزش بیت کوین
پس از رشد شگفت‌آور ارزش بیت کوین در سال 2017، بسیاری از اقتصاددان‌ها و کارشناسان از حبابی بودن این رشد سخن می‌گفتند که کاهش ارزش این ارز در ماه‌های اخیر نشان از درستی این تحلیل می باشد. اما برای کارشناسان، این سقوط دلایلی غیر از حبابی بودن رشد سال 2017 می‌تواند داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین دلایلی که در راستای توجیه این سقوط اغلب توسط سایت‌های حامی و فروشنده بیت کوین اعلام می‌شود، تعطیلات ژانویه در چین و جشن‌های سال نو چینی مرتبط می باشد. با توجه به جمعیت بالای چین و در همین راستا میزان بالای کاربران چینی بیت کوین، کارشناسان معتقدند به دلیل جشن‌های سال نو میلادی بیت کوین سالانه در ماه ژانویه دچار افت مقطعی می‌گردد، چراکه جمعیت کثیری از کاربران چینی در این ماه سال به پول نقد احتیاج دارند و اقدام به فروش بیت کوین می‌کنند؛ بنابراین فروش میزان بالای بیت کوین توسط کاربران چینی موجب کاهش ارزش جهانی بیت کوین گردیده است.
علاوه بر تأثیرات تعطیلات سال نو در چین، دلیل دیگر این سقوط بازهم ریشه در شرق آسیا دارد. هکرها و سارقان الکترونیکی در ژاپن توانستند بانفوذ و حمله به سرورهای یک مرکز فروش بیت کوین، ۵۳۲ میلیون دلار از سرمایه‌های آن را به سرقت ببرند. این حمله ضررهای زیادی را متوجه کاربران بیت کوین کرده است. به‌علاوه از این دست حمله‌ها در سال‌های اخیر در کره جنوبی و ژاپن بارها رخ داده است. اما وسعت حمله اخیر و همچنین پوشش رسانه‌ای گسترده موجب هراس کاربران بیت کوین از سرقت سرمایه‌هایشان شده و این کاربران را متمایل به فروش بیت کوین و خروج از آن نموده است که این مهم به‌شدت بر روند کاهش ارزش بیت کوین تأثیر گذاشته و از آن به‌عنوان یکی از دلایل سقوط بیت کوین نامبرده می‌شود.
در کنار این سرقت‌ها، تلاش بسیاری از کشورهای جهان ازجمله کشورهای اروپایی و آسیایی برای کنترل کردن و محدود کردن این ارز افسارگسیخته نیز موجب کاهش مشروعیت هرچه بیشتر بیت کوین شده است. بسیاری از دولت‌ها بر این باورند بیت کوین به تجارت‌های غیرقانونی و غیرمجاز همچون تجارت اسلحه، تجهیزات تروریستی، قاچاق دارو مواد مخدر دامنه و به علت آنکه مقامات قضایی و پلیس نمی‌توانند طرفین معامله را شناسایی و ردگیری کنند، باعث سهولت آن می‌شود. یکی از این کشورهای هند است که وزیر اقتصاد آن روز پنج‌شنبه (12بهمن) استفاده از بیت کوین را در هند غیرقانونی اعلام کرد و این مهم موجب خروج جمعیت کثیری از کاربران هندی از بیت کوین شد. به‌علاوه ممنوع شدن هرگونه تبلیغات وابسته به بیت کوین در فیس بوک توسط مدیر این شبکه اجتماعی به کاهش مشروعیت این ارز دامن زد. به‌زعم کارشناسان این کاهش مشروعیت در کنار عدم امنیت سایبری از دلایل سقوط آرش بیت کوین می‌باشد.
روند کاهش نرخ بیت کوین در اوایل سال 2018 و همچنین مقایسه نرخ بیت کوین در سال‌های 2018 و 2017 در نمودار زیر قابل‌مشاهده است.
به‌طورکلی، بیت کوین در سال‌های اخیر توانسته است کاربران بسیار زیادی را جذب کند و به رشد بالایی به دست آورد. اما آنچه به نظر می‌رسد بیت کوین و دیگر شرکت‌های وابسته زیرساخت‌های کافی برای مدیریت و کسب مشروعیت لازم را ندارند. گرچه روند روبه رشد ارزش و محبوبیت این ارز رفته‌رفته ممکن است رقیب جدی برای ارزهای رایجی چون دلار گردد اما این رقابت مستلزم تأمین امنیت لازم و همچنین توانایی لازم برای کنترل نوسانات نرخ ارزی‌ست. بااین‌وجود بسیاری از کارشناسان معتقدند روند سقوط بیت کوین مقطعی است و این ارز در روزهای آتی روند باثبات‌تری را تجربه می‌کند.
