الوقت- رئیس جمهور قرقیزستان، «الماس‌بیک آتامبایف» که طی یک سفر کاری عازم روسیه شده بود، در انجمن بین‌المللی اقتصادی در فضای همگرایی اوراسیا شرکت کرد. در حاشیه این نشست رئیس جمهور قرقیزستان با ولادیمیر پوتین دیدار کرد و سران دو کشور مسائل مربوط به همکاری روسیه و قرقیزستان در حوزه‌های تجاری، اقتصادی، سرمایه‌گذاری و بخش انرژی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. در این سفر «پوتین» از قرقیزستان به عنوان شریک و متحد مهم مسکو در آسیای مرکزی نام برد. نوشتار زیر در همین زمینه است.
اخیرا پوتین با تأکید براینکه قرقیزستان شریک و متحد مهم مسکو در آسیای مرکزی است، گفته بود در حال حاضر نه تنها توسعه روابط سیاسی و روند همگرایی دو کشوراهمیت دارد بلکه روسیه به عنوان شریک اقتصادی مهم قرقیزستان باقی خواهد ماند. در نگاه روسیه قرقیزستان در شرایط کنونی اهمیت گسترده ای برای این کشور دارد. چرا که روسیه ترجیح می دهد سیاست نزدیک شدن به کشورهای منطقه و همان حوزه خارج نزدیک را در دستور کار قرار دهد و در روابط خود با متحدان سنتی اش و کشورهایی که روابط ویژه ای با روسیه دارند، بازنگری کرده و مناسباتش را با این کشورها نوسازی نماید.
در واقع علیرغم آنکه قرقیزستان نه بازار قابل توجهی برای روسیه دارد و نه از جایگاه مهم منطقه ای برخوردار است، اما همسایگی با چین و وجود پایگاه نظامی بسیار مهم روسیه در این کشور برای مسکو دارای اهمیت زیادی است. در این بین از یک سو قدرت گرفتن چین باعث نگرانی گسترده روسیه شده است (روسیه با گسترش همکاری می تواند در برابر چین ایجاد توازن کند) و از سوی دیگر نگرانی های نظامی و امنیتی مطرح است. همچنانکه سخنان سرگی شایگو وزیر دفاع روسیه (کشورهای آسیای مرکزی باید آماده مقابله با ناامنی های ناشی از افغانستان باشند) درباره اینکه اوضاع امنیتی افغانستان در یک مسیر منفی رو به حرکت است بیانگر نگاه مسکو به خطرات فزاینده مرزهای شمال افغانستان و ورود تندروهای سلفی به کشورهای منطقه و روسیه است. براین اساس تقویت همکاری‌های نظامی روسیه- قرقیزستان مد نظر مسکو است. چنانچه فرمانده پایگاه هوایی "کانت" متعلق به روسیه در قرقیزستان در ماه های اخیر اعلام کرده بود که روسیه درصدد تقویت و توسعه ساختارهای این پایگاه نظامی و تجهیز پایگاه نظامی کانت در خاک قرقیزستان به هواپیماهای بدون سرنشین است.
علاوه براین نفوذ گسترده اسلام گرایان رادیکال در دره فرقانه که یک استان تاجیکستان، یک استان قرقیزستان و سه استان ازبکستان را شامل می شود، این دره را برای روس ها با اهمیت ساخته است. روس ها خواهان آنند که از طریق قرقیزها بر این دره کنترل و نظارت بیشتری اعمال کنند.
از سوی دیگر الماس بیک آتامبایف رئیس جمهور قرقیزستان، ضمن مواجهه با انبوهی از چالش‌های داخلی و خارجی، با پوتین مشارکتی قوی ایجاد کرده و روسیه را یکی از معدود گزینه‌ها در جهت دریافت کمک‌های مورد نیاز می‌داند. تصمیم رئیس جمهور آتامبایف برای ورود به اتحادیه گمرکی در حالی است که قرقیزستان هر چند از سالها پیش در زمره دریافت‌کنندگان اصلی کمک‌های غرب و امریکا در منطقه بوده است و سرمایه‌گذاری‌های عمده غرب در موضوعات مدنی همچون استقرار دانشگاه آمریکایی آسیای مرکزی و... وجود داشته است اما حضور قدرتمند و برتر روسیه در این کشور موجب ناکامی اهداف آمریکا در قرقیزستان شده است. لذا نگرانی آمریکا از توسعه روابط قرقیزستان با روسیه مشهود است. چنانچه پومیلا اسپراتلین سفیر قبلی آمریکا در قرقیزستان در آستانه پایان دوره ماموریت خود در این کشور یادآور شده بود که قرقیزستان با قرار گرفتن در احاطه دیکتاتوری‌های مطلق و تا حد زیادی وابستگی سیاسی و اقتصادی به روسیه، به نوعی نقش پیاده نظام روسیه را بر عهده دارد. در این بین هر چند کمک آمریکایی ها به قرقیزستان در زمینه انجام اصلاحات در عرصه‌هایی نظیر مدیریت اقتصادی، امنیتی و انتظامی انجام شده است اما افزایش همکاری‌های قرقیزستان با روسیه و عضویت در سازو کارهایی روسی چون اتحادیه اروراسیا مشکل مهمی در جهت حمایت آمریکا از غربگرایی در قرقیزستان است. در حالی که قطع حضور نظامی آمریکا در مرکز حمل و نقل ترانزیت در این کشور شده است روسیه پایگاه هوایی خود در منطقه «کانت» را حفظ کرده است. یعنی هر چند قرقیزستان از همکاری با آمریکا استقبال میکند ولی روابط با روسیه را ترجیح می دهد.
