به گزارش الوقت در ماه های گذشته محمد بن سلمان ولیعهد عربستان شاهزاده ها و مبلغان مذهبی زیادی را دستگیر کرده است. در واقع هر شخص صاحب نفوذی در عربستان که به نوعی با بن سلمان مخالف باشد به سرعت دستگیر می شود. سلمان العوده پدر معنوی اخوان المسلمین یکی از این افراد است که در سپتامبر۲۰۱۷ میلادی همراه با ۱۰تن از شخصیت‌های برجسته دینی دیگر بازداشت شد. اخیرا برخی رسانه‌ها اعلام کردند که به خاطر وخامت شدید وضعیت جسمانی، وی از بازداشتگاه به بیمارستانی در شهر جده منتقل شد. عبدالله العوده، پسر سلمان العوده در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت که پدرش پس از سپری کردن چهار ماه در سلول انفرادی به بیمارستانی در ذهبان واقع در استان جده منتقل شد.
برخی از سعودی‌ها پیشتر در توییتر اعلام کرده بودند که دلیل بازداشت العوده این است که وی پس از تماس تلفنی تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در توییتی از خداوند خواست تا «قلب ها را به هم نزدیک کند».
سابقه و دیدگاه های العوده
سلمان العوده به عنوان یکی از علمای جریان نوسلفی در عربستان از منتقدان جدی حکومت آل سعود و از دشمنان اصلی شیعیان است. وی شاگرد برجسته ترین مفتیان وهابی همچون عبد العزيز بن باز ،محمد بن صالح العثيمين, عبد الله بن جبرين و الشيخ صالح البليهي بوده است.
- العوده و تشیع
سلمان العوده یکی از مفتیان تکفیری سرشناس عربستان سعودی و وهابیت است که فتاوا و سخنان تند وی نشانگر عمق کینه وی به تشیع می باشد. به طور مثال وی در یکی از سخنرانی ها و فتاوایش عید سعید غدیر خم را در زمره اعیاد کفار قرار داده است. با این حال وی در سخنان و فتاوای دیگرش به نوعی با نظر دیگر وهابیون مخالفت کرده و در يکي از جديدترين آنها طي اظهاراتي با تعدادي از نظرات وهابيت در مورد زيارت قبور ائمه اطهار و غيره مخالفت ورزيده است.
- نظراتی با رنگ و بوی مدرن
شیخ سلمان عوده که معاون «شیخ یوسف قرضاوی» محسوب می شود، در یک پیام ویدیویی اعلام کرد: کسانی که همجنس گرایان را "خارجی" می خوانند، خودشان خوارج هستند. در واقع موضع حمایت‌گرانه وی از عدم برخورد با همجنس‌گرایی به عنوان گناهی که اجرای حد بر آن لازم نمی‌باشد، تضاد فکری بین مفتی های وهابی را نمایان می کند. سلمان عوده پیش از این در اظهار نظر جنجالی دیگری گفته بود چندهمسری جایز نیست و تنها در اضطرار و برای برخی خواص به صورت مشروط قابل تجویز است. به نظر می‌رسد او تلاش می کند از خود چهره یک سلفی مدرن را بسازد که می خواهد سبک زندگی مدرن را در اندیشه سلفی هضم کند. در مجموع، العوده در عربستان در بین مفتی ها و مبلغان دینی به عنوان شیخ حامی اصلاحات معروف است.
عضو تاثیرگذار الصحوه الاسلامیه
سلمان العوده یکی از اعضای بارز جریان الصحوه الاسلامیه است. به لحاظ ایدئولوژیک، اسلام گرایان جوان صحوه الاسلامیه، ترکیبی از دیدگاه‌های وهابی سنتی (عمدتاً در مسائل اجتماعی) و رویکرد مسلمانان امروزی‌تر اخوان (به ویژه در مسائل سیاسی) را مورد حمایت قرار می دادند. آنها با ابراز تمایل به بحث در مورد مسائل مهم روز، در واقع خود را از نهاد وهابیت متمایز می‌کردند. تصرف خانه خدا در مکه در سال 1979 توسط جهیمان العتیبی که تا حد زیادی در اثر خشم نسبت به هرزگی آشکار اخلاقی خاندان سلطنتی برانگیخته شد، نقطه عطفی در تکوین صحوه الاسلمیه بود. روحانیون صحوه به طور روزافزونی در بحث‌های عمومی شرکت می‌کردند. آنها موضوعی را برگرفته و با آن از یکسو لیبرال‌ها را متهم به تضعیف جامعه عربستان از طریق لیبرالیسم می‌نمودند و از سوی دیگر نهاد وهابیت را به خاطر فقدان علاقه به مسائل روز و در واقع به طور ضمنی به خاطر حمایت بی چون و چرا از رژیم حاکم مورد انتقاد قرار می دادند.
ارتباط با اخوان المسلمین
سلمان العوده از مفتی‌های تاثیرگذار و به نوعی از پدران معنوی و فکری گروه اخوان المسلیمن به شمار می‌رود و همین امر باعث شده است تا یوسف القرضاوی پدر معنوی اخوان المسلمین وی را به معاونت خود منصوب کند. این در حالی است که العوده در مطلبی به صراحت عضویت خود در اخوان المسلمین را رد کرده اما از مواضع معتدل اخوان المسلمین نیز دفاع کرده است. العوده در مطالبی خطاب به اخوان المسلمین در توییتر نوشت: «اخوان المسلمین یک گروه اسلامی گسترده است که در خصوص تجدیدنظر در مواضع، تصحیح اشتباهات و عادت به عذرخواهی به جرات نیاز دارد.» عربستان سعودی و گروهی از کشورهای عربی از جمله مصر اخوان المسلمین را در فهرست گروه های ممنوعه و تروریستی قرار داده اند. استفاده از عبارت «گروه اسلامی گسترده» برای اخوان المسلمین از سوی سلمان العوده موجی از انتقادات را علیه وی به همراه داشت.
مخالفت با آل سعود
سلمان العوده به عنوان یک مبلغ مذهبی منتقد آل سعود شناخته می شود. حتی دستگیری وی نیز به دلیل اظهارات منتقدانه وی بوده است. یکی از اعضای خانواده سلمان العوده به دیده‌بان حقوق بشر عربستان گفته خودداری این اندیشمند از همسویی با مقامات سعودی به‌ویژه در موضوع تحریم قطر عامل اصلی دستگیری وی است. العوده حتی در جریان قیام کشورهای عربی در سال 2011 در منطقه، قیام مردم علیه حاکمان را جایز شمرده که همین فتوی باعث ممنوع التصویر و ممنوع الخروج شدن وی از کشور عربستان شد.
دیدگاه های سلمان العوده تاکنون چندین بار باعث دستگیری و زندانی شدن وی شده است. هرچند در برخی نظرات وی نشانه هایی از مخالفت با وهابیت حاکم بر عربستان دیده می‌شود و در برخی مسائل به نوعی دیدگاه روشن دارد اما در برخی مسائل دیگر به ویژه شیعیان به شدت متحجرانه برخورد می‌کند و همین مسائل باعث شده است که از وی به عنوان شیخی با دیدگاه های متناقض یاد شود.
