اختلافات پاکستان با آمریکا که بویژه از زمان اعلام استراتژی دونالد ترامپ در افغانستان شدت گرفته است، این روزها همچنان در حال تشدید است. تنش در روابط اسلام‌آباد و واشنگتن تا بدان جا ادامه یافته که حتی ژنرال باجوه فرمانده ارتش پاکستان ضمن دیدار با سفیر آمریکا در اسلام آباد تاکید کرد: ما نیازی به کمک‌های مالی آمریکا نداریم. این سخنان پس از آن مطرح شده است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در سخنانی پاکستان را به حمایت از تروریسم در افغانستان متهم و تهدید کرده بود که واشنگتن کمک‌های مالی خود به اسلام آباد را قطع خواهد کرد.
تنش در روابط اسلام‌آباد و واشنگتن، روابط پاکستان و آمریکا به کدام سو می‌رود؟
پس از اعلام استراتژی دونالد ترامپ در افغانستان، اختلافات پاکستان با آمریکا روز به روز در حال تشدید است. تنش در روابط اسلام‌آباد و واشنگتن تا بدان جا ادامه یافته که حتی ژنرال باجوه فرمانده ارتش پاکستان ضمن دیدار با سفیر آمریکا در اسلام آباد تاکید کرد: ما نیازی به کمک‌های مالی آمریکا نداریم. این سخنان پس از آن مطرح شد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا طی سخنانی، پاکستان را به حمایت از تروریسم در افغانستان متهم و تهدید کرده بود که واشنگتن کمک‌های مالی خود به اسلام آباد را قطع خواهد کرد.
در همین ارتباط، جناب آقای پیرمحمدملازهی، کارشناس مسائل افغانستان و شبه قاره در گفتگو با الوقت فارسی، ضمن توجه به ریشه‌های شکل‌گیری این اختلافات میان دو طرف اظهار داشت که آمریکا از زمان جرج بوش پسر که سیاست واحدی را در ارتباط با جنوب آسیا در نظر گرفت، توافقی میان نخست وزیر هند و جرج بوش حاصل شد که بر مبنای آن قرار شد تا واشنگتن 13 رآکتور هسته‌ای با تکنولوژی پیشرفته را در اختیار هندوستان قرار دهد. با این حال در همان زمان این موضوع مطرح بود که این امتیاز آمریکایی‌ها به هند است تا هند طرح انتقال گاز از ایران را کنار بزند. با این حال هندی‌ها با وجود تعلل اولیه اما اعلام کردند در فرصت مناسب طرح واردات گاز از ایران را عملیاتی خواهند کرد. در هر حال استراتژی مورد نظر آمریکایی‌ها در آن زمان با توجه نقش هند بود و این مسئله برای پاکستان بسیار سنگین تمام شد. در واقع تا جنگ سرد پاکستان متحد نزدیک آمریکایی‌ها در جنوب آسیا بود و هندوستان بیشتر گرایش به اتحاد شوروی داشت. بنابراین این تغییر استراتژی آمریکایی‌ها که هندوستان را بجای پاکستان انتخاب کردند، باعث احساس خطر پاکستانی‌ها شد.
ملازهی در ادامه افزود: در استراتژی جدید ترامپ نیز در مورد افغانستان از هند خواسته شده که در افغانستان به شکل نظامی هم فعال باشد و پاکستانی‌ها در این مورد هم به شدت احساس خطر می‌کنند چون اسلام‌آباد احساس می‌کند در صورت ورود هند به افغانستان، تحت محاصره قرار خواهد گرفت. لذا از این زاویه است که در حال حاضر پاکستان بدنبال راهی برای خروج از این وضعیت می‌باشند.
کارشناس مسائل جنوب آسیا همچنین درباره سفرهای منطقه‌ای مقامات پاکستانی عنوان کرد: سفرهایی که اخیرا فرمانده ارتش، آقای قمر جاوید و سایرمقامات وزارت خارجه پاکستان به دیگر کشورها بویژه چین و روسیه ایران داشتند با هدف دستیابی به راهی برای جایگزینی مناسبات با آمریکایی‌ها بود. با این حال پاکستانی‌ها هنوز در مرحله ارزیابی هستند و با توجه به روابط نزدیک نظامیان و ارتش پاکستان با آمریکا، اسلام‌آباد هنوز نتوانسته به این جمع بندی مشخص دست یابد که آیا می‌تواند مناسبات خود با چین و روسیه را جایگزین مناسبات با آمریکا نماید یا خیر؟ با این حال پاکستانی‌ها به شدت از موقعیتی که آمریکا برای هند در افغانستان در نظر گرفته نگران هستند و پیش بینی می‌کنند مناسبات‌شان با امریکا به شدت کاهش خواهد یافت و کمک‌های آمریکا نیز قطع خواهد شد.
آقای ملازهی همچنین در ارتباط با سابقه تاریخی شکل‌گیری اختلافات غرب و بویژه آمریکا با پاکستان بیان داشت: در آمریکا تفکری وجود دارد که معتقد است ریشه تروریست مذهبی مانند القاعده و داعش در مدارس مذهبی و دینی پاکستان است. حقیقت آن است که در دوره‌ای که جنگ علیه ارتش سرخ شوروی در افغانستان جریان داشت، عربستان سعودی تعداد زیادی مدارس مذهبی در پاکستان تاسیس کرد که این مدارس مذهبی موضوع جهاد را عامل شکست روس‌ها عنوان کردند و هزاران طلبه با این آموزش‌ها برای شرکت در جهاد علیه شوروی در افغانستان به شکل افراطی تربیت شدند. در آن زمان بسیاری از این گروهها با واشنگتن همسو و هم جهت بودند و حتی سازمان القاعده از کمک‌های آموزشی و تسلیحاتی سازمان امنیت پاکستان بهره می‌گرفت. اما بعد از پایان جهاد و بیرون رفتن روس‌ها در افغانستان، آمریکایی‌ها چندان توجهی به افغانستان دنبال نکردند و پس از مدتی نیز جنگ داخلی در افغانستان شکل گرفت و این جنگ داخلی نیز منجر به قدرت یابی طالبان و شکل‌گیری القاعده و در نهایت عملیات 11 سپتامبر القاعده علیه آمریکا شد. از این زمان به بعد همان نیروهایی که در گذشته مورد حمایت آمریکا علیه روس‌ها بودند، به عنوان گروه تروریستی از جانب آمریکایی‌ها معرفی شدند و پاکستان و عربستان سعودی نیز به عنوان منشا این بنیادگرایی مذهبی شناخته شدند.
کارشناس مسائل بین‌المللی در ارتباط با وضعیت فعلی در روابط پاکستان و آمریکا اظهار داشت که در شرایط موجود یکی از بحث‌های مهم که باعث ایجاد اختلاف میان پاکستان و آمریکا شده است، همین گروه‌های رادیکال و بنیادگراست که این گروهها از جمله جیش محمد و لشکر طیبه هم در کشمیر هند و هم در افغانستان فعالند و گفته می‌شود حداقل 25 گروه عمده و اصلی به عنوان زیرمجموعه طالبان و شبکه حقانی پاکستان در این مناطق فعال می‌باشند. با این حال همه این گروهها در گذشته در وزیرستان شمالی پاکستان فعال بودند و آمریکایی‌ها نیز معتقدند این گروهها از حمایت ارتش پاکستان برخوردار هستند. لذا این اختلاف نظر نیز شرایط را در تنش روابط آمریکا و پاکستان تشدید کرده و پاکستان معتقد است با وجودی که خود قربانی تروریست است و تا کنون عملیات‌های بسیاری علیه تررویست در وزیرستان شمالی انجام داده، اما آمریکا این تلاش‌های پاکستان را نادیده می‌گیرد.
ملازهی به چشم انداز آتی در روابط پاکستان و آمریکا نیز توجه داشت و افزود که واقعیت آن است که دولت و ارتش پاکستان به شدت به آمریکا وابسته می‌باشند اما مردم پاکستان به شدت ضد آمریکا هستند و در این مورد نگاه مردم و دولت پاکستان به آمریکا متناقض و متفاوت است. با این حال امروزه پاکستان تحت فشار واشنگتن بدنبال راه حل‌هایی است که اگر مناسبات‌شان با امریکا دچار مشکل شد، دارای جایگزین باشند و جایگزین هم چین و روسیه و ایران است. با این حال مناسبات پاکستانی‌ها با چینی‌ها از قدیم بسیار نزدیک بوده است و حتی مسائل هسته‌ای پاکستانی‌ها تا اندازه زیادی در ارتباط با چینی‌ها دنبال می‌شود، اما در هر حال پاکستان نه تنها به لحاظ ذهنی دولتمردان و نظامیان متمایل به غرب است، بلکه چندان واقع بینانه به نظر نمی‌رسد که پاکستانی‌ها در ارتباط با جایگزینی روسیه و ایران و یا چین با آمریکایی‌ها بزودی به نتیجه مشخصی دست یابند.
