الوقت - حادثه شیمیایی خان شیخون در 4 آوریل 2017، دقیقاً در زمانی اتفاق افتاد که ارتش سوریه به موفقیت های زیادی در مبارزه با تروریسم دست یافته بود. در این شرایط بود که اتهام انجام چنین حمله شیمیایی به حکومت سوریه وارد شد و تروییکای غربی شامل آمریکا، انگلیس و فرانسه پیش از هرگونه تحقیق و به سرعت سوریه را متهم اصلی این واقعه معرفی کردند. رسانه های غربی نیز بر این ادعا تبلیغات گسترده ای را آغاز نمودند. در ادامه، روند گزارش های بین المللی در این زمینه نیز به نظر جانبدارانه و غیرمستند می آید.
در روزهای اخیر ایالات متحده مدعی شده است که رژیم اسد در حال تدارک حملات شیمیایی دیگر است و هشدارهای جدی به اسد داده شد و بلافاصله پس از آن اعلام شد که گویا اسد این هشدارها را جدی گرفته است و فعلاً اقدامات شیمیایی انجام نداده است. این اظهارنظرها دقیقاً به مثابه ضرب المثل خیاطی است که خود می برد و خود می دوزد . حال باید پرسید چرا اسد با این وجود که موفقیت هایی در مبارزه با تروریسم و قانع کردن مدعیان خود برای باقی ماندن در قدرت داشته باید با یک حمله شیمیایی علیه شهروندانش، حکومت خود را تحت فشار قرار دهد؟ با وجود اصرارهای زیاد سوریه، روسیه و ایران برای تشکیل گروه های حقیقت یاب تحت نظارت سازمان ملل و سازمان منع گسترش سلاح های شیمیایی، علت تشکیل نشدن این گروه ها در روزهای آغازین این حادثه و نیز تشکیل همراه با تاخیر آن چه بوده است؟ و اینکه گزارش های ارائه شده از خان شیخون تا چه میزان قابل اتکا بوده اند؟
همانگونه که گفته شد حمله شیمیایی به ادلب و شهر خان شیخون در زمان پیشرفت های ارتش سوریه اتفاق افتاد.. همچنین اوباما اعلام کرده بود که خط قرمز آمریکا در سوریه استفاده از سلاح شیمیایی علیه مردم بی گناه خواهد بود. این درحالی است که پیش از آن گروه های تکفیری به کرات از این سلاح ها استفاده کرده ولی اعتراضات سوریه در این زمینه هیچگونه بازتابی برای کشورهای غربی نداشت. تحت این شرایط این حادثه بهانه کافی به ایالات متحده داد تا حمله نظامی و دخالت مستقیم تر در سوریه داشته باشد.
حمله به پایگاه نظامی الشعیرات به بهانه نگهداری مواد شیمیایی در آن درست سه روز پس از حادثه خان شیخون و در پاسخ به آن از سوی آمریکا انجام گرفت. حال اگر اهمیت این پایگاه را در ضربه زدن به تروریست ها و موفقیت ارتش سوریه بدانیم اهداف آمریکا بر ما مشخص خواهد شد. در عین حال یکی از مواضع تشدید اختلاف میان مسکو و واشنگتن بحث تحقیقات در زمینه این حملات شیمیایی می باشد. واشنگتن به سرعت و بدون اقامه هیج دلیلی سوریه و اسد را متهم این حادثه اعلام کرد. این در حالی بود که اسد این اتهام را به شدت رد کرده و روسیه نیز معتقد بود که انبار تسلیحات شیمیایی متعلق به تروریست ها مورد هدف قرار گرفته و این یک حمله شیمیایی هدف دار نبوده است.
این دو کشور به شدت اصرار بر تشکیل کمیته حقیقت یاب بین المللی در مورد موضوع داشته اند اما با انکار غرب مواجه شدند. گروه تحقیق در این زمینه هرچند که به ظاهر تشکیل شد اما فعالیت های خود را به بهانه نامساعد بودن اوضاع امنیتی منطقه با تاخیر زیاد آغاز کرد که اولاً موجب شد تا بسیاری از شواهد نظیر عوامل انسانی (کشتگانی که مدفون شدند) و ... کم اهمیت شوند و دوم اینکه از حساسیت موضوع به نفع غرب کاسته شود.
در نهایت در کنفرانس 23 می شورای امنیت گزارش کمیته حقیقت یاب منتشر شد که با اعتراض روسیه مواجه گردید. روسیه با انتشار بیانیه ای در اعتراض به این گزارش معتقد است که اولا باید مشخص شود چرا گروه تحقیق در این زمینه دیر شکل گرفت و دلیل انکار غرب چه بوده است. این در حالی است که روسیه و سوریه بر این مورد اصرار شدید داشته اند که خود تلویحا به معنای عدم استفاده از گازهای شیمیایی توسط سوریه می باشد. دوم اینکه چرا تروئیکای غربی هیچ توجیه و دلیلی را در زمینه رد اتهام از اسد بر نمی تابد و هرگونه تلاش در این مورد با واکنش منفی و شدید غربی ها مواجه می گردد. در این زمینه توجه به این نکته الزامی است که برنامه از پیش تعیین شده برای متهم کردن اسد وجود داشته چرا که این همه اصرار طرف غربی برای متهم نشان دادن اسد غیرمنطقی است.
سوم اینکه گزارشات حقیقت یابان علاوه بر نقض برخی مفاد قطعنامه شورای امنیت در این زمینه، حاصل تحقیقات واقعی با استفاده از شواهد مکفی و مستندات نبوده است و بیشتر یک شبیه سازی به نظر می رسد چرا که اعضای این گروه هنوز پس از دو ماه به منطقه نرفته اند. حتی صحبت های حقیقت یابان با نهادهایی صورت گرفته که خود ضد اسد و حامی تروریست ها هستند. در عین حال هیچگونه تحقیقاتی در مورد پایگاه الشعیرات صورت نگرفته که اثبات شود طبق گفته آمریکا گاز سارین در این پایگاه وجود داشته است. همچنین بازرسان هیچ اطلاعی در مورد چگونگی انتقال مواد شیمیایی از الشعیرات به خان شیخون ندارند.
در این زمینه حتی در نشست آستانه، الکساندر لاورنتیف، رئییس هیئت نمایندگی روسیه عنوان کرد که روسیه مدارک و شواهدی در دست دارد که نشان می دهد حادثه خان شیخون یک دسیسه از سوی کسانی است که از صلح سوریه منتفع نمی شوند اما متاسفانه این مدارک برای غرب قابل قبول نیست.
این اظهارات در کنار موارد دیگری که پیش از این گفته شد همگی نشانگر این هستند که غرب و در راس آن ایالات متحده خواستار واضح شدن موضوع و مشخص شدن مقصر اصلی حملات شیمیایی نیستند. این حادثه دست امریکا را در دخالت در سوریه باز کرد. اظهارات اخیر کاخ سفید مبنی بر هشدار دوباره به اسد برای تدارک حملات شیمیایی مشابه، نشان دهنده این است که اولاً آمریکا می خواهد جو به وجود آمده توسط روسیه علیه گزارشات و تصمیمات غربی ضد سوری را کمرنگ کند در ثانی از الان بهانه حضور بیشتر خود در سوریه را اعلام کرده و افکارعمومی را با خود همراه کند. همچنین روسیه را در حمایت از رژیمی که به نظر آنها از سلاح شیمیایی علیه مردم بیگناه استفاده کرده است تحت فشار قرار دهد. بنابراین مواضع آمریکا در این زمینه اساساً در جهت فریب افکارعمومی و بازی سیاسی است و نه در حمایت از شهروندان سوریه .
