الوقت- سفر محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی به آمریکا و دیدار با مقامات ارشد این کشور در واشنگتن همچنان در صدر اخبار و تحلیل های بین المللی قرار دارد. سفری که به زعم ناظران و تحلیلگران، نشانه ای از بازگشت دو کشور به وضعیت قبل از دوران اوباما و تاکید مجدد بر شراکت راهبردی در نظام منطقه ای خاورمیانه است. این سفر که با یک دستور کار مشخص و سه هدف اصلی بنیان گذاری شده بود، بنا دارد تا وضعیت گسیخته عربستان در منطقه را در راهبرد دونالد ترامپ، احیا کند.
در جریان دیدار محمد بن سلمان با جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا، با محوریت قرار گرفتن ایران، بار دیگر اتهاماتی علیه نقش منطقه ای تهران زده شد. محمد بن سلمان در دیدار با وزیر دفاع آمریکا مدعی شده که عربستان با چالش جدی از طرف ایران و سازمانهای تروریستی رو به رو است. بن سلمان همچنین با متهم کردن ایران به انجام فعالیتهای خصمانه و حمایت از گروههای افراطی در منطقه گفته است: «عربستان سعودی برای مقابله با این چالشها آماده است.» او گفت: «ما معتقدیم این چالشها را با رهبری دونالد ترامپ آسانتر میتوان حل کرد.»
در واقع نائب ولیعهد عربستان با دستور کار بازیابی روابط ریاض و واشنگتن و تاکید بر شراکت راهبردی در دوره ریاست جمهوری ترامپ و تیم سیاسی-امنیتی نزدیک به عربستان، امید دارد که بتواند سه بحران فوری و مهم برای سیاست خارجی عربستان در منطقه را مدیریت کند. بخصوص که عربستان حاضر شده است تا هزینه های مالی همراهی با آمریکا در خصوص بحران ها را که مورد تاکید ترامپ قرار داشته و دارد را بپردازد.
1. مهار ایران
در ریاض امید زیادی وجود دارد که روابط با واشنگتن بهخصوص در مورد توافق هستهای با ایران پس از یک دوره تنش در دیپلماسی دو کشور در دوره اوباما، بهبود یابد. از اینرو مقامات سعودی درصددند تا از فرصت بهوجود آمده بیشترین بهره را ببرند، بهخصوص که در این میان، رژیم صهیونیستی نیز دور جدیدی از تلاشهای خود را برای فشار بر ایران آغاز کرده است.
موضعگیری سختگیرانه ترامپ و تیم او در قبال ایران، سعودی ها را امیدوار کرده تا بتوانند پروژه مهار و مدیریت رفتار ایران در منطقه را با قدرت بیشتر عملیاتی سازند. یارگیری های سیاسی-نظامی عربستان از کشورهای آسیایی، عربی و آفریقایی در یکسال اخیر نشان می دهد که سعودی ها آمادگی خود را از مدت ها قبل نشان داده اند و این آمادگی امروزه در دوران ترامپ نیز در دستور کار قرار گرفته و به تعبیر بروس ریدل پژوهشگر ارشد مرکز بروکینگز، ایران بیش از پیش به گزینه روی میز تبدیل شده است. در همین زمینه، یکی از مشاوران ارشد سعودی اعلام کرد، در دیدار جانشین ولیعهد عربستان و رئیسجمهوری آمریکا در کاخ سفید، طرفین درخصوص این موضوع که ایران تهدیدی امنیتی علیه منطقه بهشمار میرود، توافقنظر داشتند.
2. تاکید بر مشارکت عملیاتی تر آمریکا در یمن
با توجه و تاکیدی که ترامپ بر موضوع یمن گذاشته است، به نظر میرسد ریاض و واشنگتن در دوره رئی جمهوری جدید اختلافات کمتری در رابطه با جنگ سعودی در یمن داشته باشند. در واقع، سعودیها با برجسته ساختن نقش تهران در یمن و حمایت از انصارالله، بدنبال این هستند که ترامپ را متقاعد به مشارکت جدیتر و نه صرفا نقش پشتیبانی-اطلاعاتی در یمن کنند. تنها پنج روز قبل از دیدار محمد بن سلمان با دونالد ترامپ، وزارت خارجه آمریکا با از سرگیری فروش سلاح به عربستان سعودی موافقت کرد، امری که دولت باراک اوباما بهخاطر اقدامات ریاض در نقض حقوق بشر آن را متوقف کرده بود.
3. ایجاد منطقه امن در سوریه
محور دیگری که در سفر محمد بنسلمان به آمریکا مورد تاکید قرار گرفت، طرح ایجاد منطقه امن در سوریه بود. موضوعی که مستقیم به نقش میدانی-مستشاری ایران در سوریه و غیر مستقیم به نقش حمایتی ایران از محور مقاومت بر میگردد. این طرح بهدنبال آن است تا با ایجاد پوشش هوایی در سوریه، به تقویت تروریستها از یکسو و فشار بر دولت اسد از سوی دیگر بپردازد، بهخصوص که زمینهها برای برگزاری انتخابات در حال آماده شدن است و این منطقه امن میتواند حکم یک عامل تقویتکننده برای معارضان مسلح را داشته باشد.
کامران کرمی (پژوهشگر مسائل خلیج فارس)