اگر در نخستین نگاه بخواهیم رابطه‌ای میان افزایش تنش در روابط کابل - اسلام آباد و از طرف دیگر افزایش کشت مواد مخدر در افغانستان پیدا کنیم، شاید این دو موضوع چندان مرتبط با هم به نظر نرسند، اما حقیقت آن که افزایش تنش در روابط این دو کشور به گسترش کشت خشخاش و به تبع آن افزایش تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان منجر شده است.
به گزارش الوقت، روابط افغانستان و پاکستان زمانی که اشرف غنی روی کار آمد؛ چندان تنش زا و سرد نبود و حتی رئیس جمهور افغانستان کمتر از دو ماه پس از ورود به ارگ ریاست جمهوری، سفری به پاکستان داشت که نشان می‌داد رئیس جمهور جدید قرار است روابط گرمی را با همسایه جنوبی خود دنبال کند. اما افزایش تحرکات طالبان در افغانستان دوران غنی باعث شد تا این روابط گرم چندان دوامی نداشته باشد و در نیمه سال 2016 نخستین تنش‌ها آغاز شد.
در آن زمان، اشرف غنی، اسلام آباد را متهم به حمایت از گروه‌های تروریستی کرد و گفت که بیش از این، تحمل کشتار مردم افغانستان توسط گروه‌هایی که از پاکستان حمایت می‌شوند را ندارد. اوج تنش‌ها در ادامه حتی منجر به مسدون شدن مرز مشترک دو کشور در تورخم شد و این مرحله از تنش در روابط دو کشور، اقتصاد را نیز تحت اشعاع قرار داد. در طول سال ۲۰۱۶ بدنبال تنش ها میان ارتش هردو کشور، پاکستان نه تنها چندین بار جاده مرزی "تورخم" را به روی تاجران افغان بست، بلکه در ماه ژوئن 2016 اعلام کرد که پست‌های جدید کنترل را در طول مرزهایش با افغانستان ایجاد خواهد کرد. گذرگاه مرزی تورخم یکی از مهمترین بندرهای تجاری در شرق افغانستان است و رفت و آمد مسافران و تزانزیت کالاهای تجاری بین افغانستان و پاکستان عمدتاً از همین گذرگاه صورت می‌گیرد. مشخص است که تنش سیاسی اسلام‌آباد و کابل با بسته شدن گذرگاه مرزی تورخم به حوزه اقتصادی سرایت کرده است و از این پس می‌بایست شاهد تاثیرات اقتصادی تنش دو کشور در حوزه اقتصاد بود.
از طرف دیگردر سال‌های اخیر، افغانستان مرتباً تلاش کرده است صادرات میوه به خارج از این کشور را به عنوان بدیلی برای صادرات مواد مخدر که یکی از منابع مهم مالی گروه طالبان بشمار می رود افزایش دهد، اما تنش های مرزی میان افغانستان و پاکستان بارها به مانعی در برابر این تلاش‌ها بدل شده است. در واقع افغانستان کشوری زراعتی است که نزدیک به 80 درصد از جمعیت آن، پیشه دهقانی دارند. میوه جات تازه و خشک از جمله اقلام مهم صادراتی افغانستان می باشند، اما هنوز هم برای صادرات این اقلام، زمینه به درستی مساعد نیست. در چنین وضعیتی، کشاورزان افغان همزمان با افزایش تنش‌ها در مرز با پاکستان دوباره به کشت خشخاش روی آورده‌اند.
در همین ارتباط خبرگزاری فرانسه می‌گوید: اقدامات مکرر پاکستان برای بستن مرزهایش به روی تجار افغان سبب شده است که صادرات میوه‌هایی چون انار و یا انگور که گفته میشود بیش از ۷۳ نوع آن در افغانستان تولید می شود، با کندی روبرو گردد.
خبرگزاری فرانسه در گزارش خود می‌افزاید: توقف مکرر صدها کامیون تجار افغان در مرزهای پاکستان که تهدید جدی برای کیفیت میوه‌های صادراتی و اقتصاد صادرکنندگان افغان شمرده می شود، موجب شده است که کشاورزان افغان بار دیگر به کشت خشخاش و تولید مواد مخدر رو بیاورند.
بر اساس آمار رسمی منتشر شده در افغانستان در سال ۲۰۱۵، تاجران افغان نزدیک به ۵۲ هزار تن انار را به پاکستان، امارات متحده و هند صادر کرده بودند اما در سال ۲۰۱۶ این رقم به ۱۵ هزار تن کاهش یافت. درست در همین سال تنش‌ها میان پاکستان و افغانستان نیز به طرز کم سابقه‌ای افزایش داشته است.
نصرالله ظاهر، رئیس اتاق تجارت قندهار می‌گوید: « ما آماده بودیم حدود ۴۰ تن انگور قندهار را به پاکستان صادر کنیم اما این کشور در ماه اکتبر هفده روز مرزها را بست و مانع فروش میوه ما شد.»
آن چه که سازمان ملل براساس آمار رسمی خود عنوان می‌کند حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۶ کشت خشخاش در افغانستان ۱۰ درصد افزایش یافته و به بالاترین رقم طی ۲۲ سال گذشته رسیده است. این افزایش از طرف دیگر تحت تاثیر تنش روبه افزایش کابل و اسلام‌آباد صورت گرفته است.
در این شرایط به نظر می‌رسد در صورتی که مقامات سیاسی در هر دو طرف مرز تورخم علاقه‌مند به کاهش تولید موادمخدر و قاچاق آن از مرزهای خود باشند، ضروری است به کاهش تنش‌ها روی آورند. تنش‌هایی که با افزایش و به تبع آن، تشدید بی ثباتی اقتصادی، زمینه را برای گسترش کاشت خشخاش و قاچاق مواد مخدر در منطقه فراهم می‌کند.
