الوقت- در شرایطی که هنوز دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا وارد کاخ سفید نشده و به طور رسمی کار خود را آغاز نکرده است، اما برخی مسائل باعث شکل گرفتن تنشهایی میان پکن و واشنگتن شده است. از یک سو تماس تلفنی «دونالد ترامپ» و «تسای اینگ- ون» رئیس جمهوری تایوان، انتقادهایی از سوی مقامات چینی به همراه داشته و از سوی دیگر رئیس جمهور منتخب آمریکا اخیرا در یک پیام تويیتری از سیاستهای اقتصادی و نظامی چین انتقاد کرده است. اسماعیل بشری، کارشناس مسائل چین در واکاوی این اقدامات از سوی ترامپ میگوید:«دونالد ترامپ هنوز وارد کاخ سفید نشده است لذا دست به اقداماتی میزند که میتوان آن را در ادامه صحبتهای غیرمتعارفش در زمان رقابتهای انتخاباتی قلمداد و توصیف کرد. ولی عملا زمانی که به عنوان رئیس جمهور در کاخ سفید مستقر شود، وزیر خارجه خود را انتخاب کند و دیپلماسی را به این وزارتخانه بسپارد در این صورت بین صحبتها و شعارهای ترامپ و اولویتهای واشنگتن باید نوعی همخوانی پیش بیاید و دیگر صرفا شعارهای ترامپ مدنظر نخواهد بود.»
او با توجه به پیشینه روابط آمریکا و چین و نیازهای اقتصادی دو کشور، در خصوص چشم انداز مناسباتشان در زمان دولت ترامپ توضیح داد:«در حال حاضر نه تنها آمریکا به دنبال تنش با چین نیست بلکه تفکر حاکم بر سیاست خارجی واشنگتن نیز نمیطلبد که با چین وارد چالش شود؛ کشوری مانند چین به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی، تولید کننده کالاهای مصرفی است که عمدتا در آمریکا به فروش میرود، بخش قابل توجهی از سرمایهگذاریهایی که در چین صورت گرفته توسط آمریکاست و همچنین قسمت زیادی از اوراق عرضه داخل آمریکا را نیز چین خریداری کرده است. بنابراین اقتصاد دو کشور به قدری در هم تنیده شده است که نمیتوانند از هم بگذرند. »
بشری در باره تماس تلفنی رئيس جمهور تایوان با رئیس جمهور منتخب آمریکا با اشاره به اینکه اگر تماسی برقرار شده توسط رئیس جمهور تایوان با زرنگی صورت گرفته است، گفت:« آمریکا و تایوان طی 37 سال گذشته با هم رابطه سیاسی نداشتند اما رئیس جمهور تایوان با ترامپ تماس گرفته و به او تبریک گفته است. احتمالا ترامپ نیز در موقعیتی نبوده که این تماس را رد کند.لذا چنین تماسی را نمیتوان مبنا قرار داد که روابط آمریکا و چین بخواهد در آینده دچار تنش شود.» در عین حال به گفته بشری، واکنش چین به این حرکت خیلی معقول بود و باوجودیکه با آن اعلام مخالفت کرد اما این مسئله را خیلی دنبال نکرد.
باید توجه داشت که مکالمه ۱۰ دقیقه ای ترامپ- تسای اینگ نخستین تماس مستقیم بین رؤسای جمهور دو کشور از ۳۷ سال پیش است که «جیمی کارتر» رئیس جمهور وقت آمریکا، تایوان را به عنوان بخشی از «چین واحد» به رسمیت شناخت.
وانگ ئی، وزیر خارجه چین این تماس تلفنی را یک اقدام پیش پا افتاده توصیف کرد که نمی تواند تغییری در ساختار سیاست چین واحد که از سوی جامعه بین الملل پذیرفته شده، ایجاد کند. گفتنی است که بنابر اظهارات ترامپ، این رئیس جمهوری تایوان بوده که پیشنهاد برقراری این تماس را ارائه کرده و هدف از این اقدام نیز تبریک به ترامپ از بابت پیروزی در رقابت ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا عنوان میشود. دولت پکن به تایوان به چشم یک استان متمرد نگاه می کند که بخشی از تمامیت ارضی چین محسوب می شود.
همچنین بعد از تماس تلفنی روسای جمهوری آمریکا و تایوان که به نوعی واکنش چین را در پی داشت به نظر میرسد ترامپ تلاش دارد همچنان این چالش با چین را ادامه دهد. زیرا او در یکی از تازه ترین پیامهایی که در صفحه شخصی توئیتر خود منتشر کرده با به چالش کشیدن چین گفته است: «آیا چین درباره کاهش ارزش پول رایج خود که عرصه را برای رقابت کمپانی های ما سخت کرده از ما نظرخواهی کرد؟ همچنین اعمال مالیات سنگین برای محصولات صادراتی ما به این کشور ...یا ساخت یک مجموعه نظامی گسترده در دریای جنوبی چین؟ فکر نمی کنم!»
بشری در واکنش به چنین اظهارنظرهایی از سوی ترامپ در خصوص چین گفت که این احتمال وجود دارد در دولت آینده آمریکا، روابط پکن و واشنگتن مانند سابق پیش نرود اما این گونه هم نباید تصور کرد که دو کشور رودرروی یکدیگر خواهند ایستاد.
این کارشناس به طور کلی سیاستهای فعلی ترامپ را قابل ارزیابی و تحلیل کردن ندانست و با اشاره به نگرش مثبت او نسبت به روسیه و شخص ولادیمیر پوتین گفت:« آمریکا با روسیه در بسیاری از موارد چالش جدی دارد و به این صورت نیست که در زمان استقرار ترامپ در کاخ سفید، رابطه روسیه و آمریکا یک باره تغییر کند. بلکه همه چیز بر اساس منافع ملی آمریکا تعیین میشود و این منافع ملی نیز در اتاقهای فکر مشخص میشوند. همچنین بحثهای مربوط به دیپلماسی آمریکا نیز در شورای روابط خارجی شکل میگیرد. بعدها که در این سازمانهای مربوطه جلسات تشکیل شود و با تیم دونالد ترامپ رایزنی صورت گیرد این مواضع نیز تعدیل خواهد شد.»