الوقت_ قرارداد اتحاديه اقتصادي اوراسيا كه با شركت روسيه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان و قرقيزستان در هشتم خردادماه سال جاري با ابتكار ولاديمير پوتين-رئيس جمهوري روسيه- امضا شده بود، از يازدهم ديماه اعتبار اجرايي يافت.
تخمين اهداف و رويكردهاي اين اتحاديه اقتصادي، بيشتر در حد يك گمانه‌زني و يا از اظهارات گاه و بيگاه پوتين برگرفته شده است اما نوع واكنش غرب و آمريكا به ايجاد اتحاديه اقتصادي اوراسيا به ويژه تلاش اين كشورها براي جلوگيري از عضويت اوكراين در اين اتحاديه نشاندهنده توانمنديهاي بالقوه و ظرفيت اتحاديه جديدالتاسيس است كه نگراني غرب را به شدت برانگيخته است.
عملياتي شدن اتحاديه اقتصادي اوراسيا در وهله نخست به ايجاد بازار مشترك بزرگي درحوزه كشورهاي مستقل همسود عضو اين اتحاديه منجر خواهد شد. در عين حال هدف اصلي ايجاد اين اتحاديه، تسهيل تجارت ميان كشورهاي استقلاليافته از اتحاد جماهيرشوروي است. ارمنستان در2 ژانويه 2015 به عضويت كامل اتحاديه اقتصادي اوراسيا درآمد.
در چارچوب اين اتحاديه، اعضاي آن موافقت خود را با تردد آزاد كالا، سرمايه، نيرويكار و خدمات در مرزهاي اوراسيا اعلام كرده‌اند. اعضاي اوراسيا همچنين اعلام كرده‌اند كه سياست مشتركي در زمينه انرژي، صنعت، كشاورزي و وسايلنقليه خواهند داشت. روسيه، بلاروس و قزاقستان، سه كشور پايه‌گذار پيمان اقتصادي اوراسيا پيش از اين اتحاديه گمركي اوراسيا را در سال 2010 بنيان نهاده بودند. با عملياتي شدن اتحاديه اقتصادي اوراسيا، مبادلات تجاري ميان كشورهاي عضو با سهولت بيشتري انجام خواهد شد.
از مهمترين اهداف اين اتحاديه، برداشت و حذف تدريجي قوانين گمركي داخلي اين كشورها در داخل اتحاديه است. همچنين قراردادن تعرفه خارجي مشترك در ميان كشورهاي عضو اين اتحاديه و هماهنگسازي روندهاي گمركي اين كشورها از ديگر اهداف آن است. روساي جمهوري و نخستوزيران روسيه، بلاروس و قزاقستان در شوراي اوراسيا عضويت خواهند داشت و برنامه‌هاي اين پيمان اقتصادي را تعيين مي‌كنند. از همين روست كه جمهوري اسلامي ايران با قوت هر چه بيشتر طرح پيوستن يا امضاي تفاهمنامه همكاري با اتحاديه اقتصادي اوراسيا را در دستور كار خود قرار داده و تصميم دارد تا از فرصت به وجود آمده، جهت تسهيل تبادلات گمركي بيشتر استفاده نمايد.
عامل ايراني در اتحاديه اقتصادي اورآسيايي
1- ايران مي تواند به بزرگترين شريك بازرگاني اتحاديه اقتصادي اورآسيايي در خاور ميانه و در آسياي مركزي و به بازار وسيع فروش كالاهاي اتحاديه نظير ماشين و ماشين آلات، تجهيزات، وسايل نقليه، محصولات فلزي، چوب و الوار و كالاهاي ديگر با ارزش افزوده بالا تبديل شود.
2- اتحاديه اقتصادي اورآسيايي از طريق همكاري با ايران به بازارهاي خاور ميانه و به مهمترين مسيرهاي حمل و نقل دسترسي پيدا خواهد كرد.
3- تشكيل منطقه تجارت آزاد با ايران موجب پيوستن پاكستان و هند به اين منطقه، آن هم نه به طور تصنعي «از روي سر ديگران» بلكه به طور طبيعي، به حكم واقعيات و منطق توسعه اقتصادي منطقه، خواهد شد.
4- بازار داخلي مصرفي اتحاديه اقتصادي اورآسيايي بعد از ايجاد اين منطقه تجارت آزاد دربرابر ورود گسترده كالا هاي چيني پايداري بيشتري خواهد داشت زيرا رقابت واقعي به وجود خواهد آمد.
5 – روسيه، قزاقستان و ايران كه در قالب راهبرد واحد اقتصادي و در فضاي واحد اقتصادي فعاليت كنند، از امكان اجراي طرح هاي بزرگ زيربنايي در خزر برخوردار خواهند شد كه ضرورت آن نضج گرفته است.
6- منطقه تجارت آزاد با ايران به اتحاديه اقتصادي اورآسيايي وزن اقتصادي و اعتبار سياسي خواهد بخشيد و لذا به دنبال ايران، ساير كشورهاي آسياي مركزي و كشورهاي كليدي جهان اسلام به شركت در آن علاقه مند خواهند شد.
7- ايالات متحده و غرب در آينده نزديك به نبرد بي امان برسر جلب ايران به مدار خود خواهند پرداخت. آنها خوب مي فهمند كه اگر كشوري چون ايران همراه آنها باشد، مي توانند براي روسيه و كشورهاي آسياي مركزي مشكلات تصور ناپذيري ايجاد كنند، از رشد اقتصادي چين ممانعت كنند و عراق و افغانستان را بهتر كنترل نمايند. و بالعكس، ايجاد منطقه تجارت آزاد با ايران يا عضويت تمام عيار ايران در اتحاديه اقتصادي اورآسيايي اجازه خواهد داد كه ايران به مدار توسعه اورآسيايي جلب شود و دورِ برنامه هاي آمريكا و غرب مبني بر استفاده از عامل ايراني براي ويراني و تضعيف روسيه و كشورهاي آسياي مركزي خط كشيده شود.
