الوقت- همزمان با آغاز شمارش معکوس عملیات آزادسازی موصل اخباری مبنی بر تصمیم امریکا مبنی بر گشودن گذرگاهی امن برای داعش وسران این سازمان از موصول به سمت شرق سوریه و به طور خاص در استان دیرالزور از طریق گذرگاه نزدیک شهر بوکمال درز پیدا کرده است.
در همین راستا خبرگزاری روسی نووستی از تصمیم مشترک امریکا و سعودی برای خروج مسلحین داعش از موصول به سوریه خبر داده و اینکه مقدمات لازم برای خروج امن مسلحین از موصل به سمت سوریه حتی پیش از شروع جدی عملیات اتخاذ شده است.
علاوه بر این، امریکا وسعودی به این توافق رسیده اند که عناصر برجسته داعش به همراه خانواده های خود پیش از آغاز حمله به موصل از طریق گذرگاهی که برای آنها گشوده خواهد شد، به سمت سوریه وبه طور خاص استان دیرالزور خروج کنند و از طرف دیگر هواپیماهای ائتلاف نیز تنها برخی از ساختمان های خالی از سکنه را که از قبل با مسلحین در مورد تخلیه آنها توافق شده، مورد هدف قرار می دهند.
پیش از این نیز وزیر دفاع عراق از فرار برخی از سرکرده های داعش به همراه خانواده های خود از موصل به سوریه خبر داده بود. اخیرا نیز اخباری موثق در خصوص فرار 50 خانواده سرکرده داعشی با تابعیت سعودی از موصل به سمت استان دیرالزور سوریه و استقرار در روستاهای (الغبرة، العباس و الحسرات) واقع در جاده بین المیادین و بوکمال در ریف شرقی دیرالزور فاش شده است. این خانواده ها طبق گفته منابع موثق از نزدیکان سرکرده داعش ابوبکر البغدادی هستند.
استقرار این افراد در ریف شرقی دیرالزور، سناریوی استقرار عناصر فراری داعش در محور شرقی سوریه و به طور خاص استان دیرالزور وتقویت این سازمان در این استان را، تا حدزیادی تقویت می‌بخشد.
طبق اطلاعات موجود بیش از 9 هزار نفر مسلح داعشی در استان موصل حضور دارند و در صورت انتقال بخش اعظم این نیروها به مناطق شرقی سوریه ظرفیت ویژه ای جهت حمله به عناصر ارتش سوریه که در حال حاضر در برخی از مناطق دیرالزور از جمله فرودگاه وجبل الثردة محاصره هستند، شکل خواهد گرفت و به تبع آن زمینه برای سقوط این استان نیز فراهم خواهد شد. البته به طور حتم حضور این نیروها تنها منحصر به محور شرقی سوریه نخواهد بود بلکه به ریف شرقی حماه وریف جنوبی حلب (منطقه خناصر) و همچنین قلمون شرقی با هدف گشایش جبهه های مختلف وفرسایشی کردن نبرد وتحلیل قوای ارتش نیز منتقل خواهند شد به خصوص با توجه به اینکه در شرایط فعلی ارتش سوریه دست برتر را در میدان در برابر مسلحین دارد.
به نظر می رسد امریکا از انتقال داعش به محور شرقی سوریه و دیگر محورها اهدافی کوتاه مدت و بلند مدت را دنبال می کند که در این خصوص نکاتی چند قابل ذکر است البته با این مفروض که زمینه برای انتقال عناصر داعش از موصل به محور شرقی فراهم شده است.
اهداف کوتاه مدت امریکا از انتقال داعش از موصل به شرق سوریه و به طور خاص استان دیرالزور، درگیر کردن بخشی از قوای ارتش سوریه وهمپیمانان آن در استان دیرالزور وگشایش جبهه جدیدی در این استان و فرسایشی کردن جنگ در این جبهه می باشد تا بحران تروریست وگروه های تروریستی در محور شرقی سوریه فعال وپویا باقی بماند به خصوص با توجه به اینکه در شرایط کنونی جبهه النصره (فتح الشام) در شرایط سخت محاصره حلب به سر می برد و با استمرار روند محاصره وتشدید حملات امکان پیشروی ارتش سوریه در قلب حلب و ریف های آن به خصوص ریف شمالی با روند فزاینده ای همراه خواهد بود و به طور حتم با آزادسازی کامل حلب دیگر جبهه های حضور مسلحین همچون ادلب نیز در معرض شکنندگی وانفکاک قرار خواهد گرفت و همین امر تا حد زیادی بحران ناامنی برخاسته از مسلحین را به سمت تقلیل خواهد برد. لذا امریکا سعی دارد با انتقال این تروریست ها به محور شرقی ودیگر محورها در سوریه همچنان ناامنی وبی ثباتی را کنترل ومدیریت کند تا همچنان زمینه برای مداخله نظامی وامنیتی برای آن وهمپیمانان خود در روی زمین فراهم باشد.
البته تلاش امریکا برای سیطره کامل داعش بر استان دیرالزور امری مسبوق به سابقه است به گونه ای که پیش از این تلاش نمود با هدف قرار دادن پایگاه ارتش سوریه در دیرالزور زمینه را برای سیطره کامل داعش بر این استان و به طور خاص بر فرودگاه دیرالزور فراهم سازد اما در این پروژه شکست خورد. امریکا با انجام این حمله سعی داشت با حمایت از گروه‌های تروریستی در میدان و تقویت آنها برای پیشروی و کنترل بر فرودگاه دیرالزور و منطقه استراتژیک جبل الثرده، محاصره دیرالزور را کامل کنند. منطقه جبل الثرده از لحاظ جغرافیایی در ارتفاع قرار داشته و بر فرودگاه دیرالزور سیطره دارد و سیطره داعش بر این منطقه به تبع آن سقوط فرودگاه و حتی استان دیرالزور را با خود به همراه داشت.
البته این اقدام امریکا با اعتراض شدید روسیه و حتی تشدید اختلافات ومواضع بین دو کشور در پرونده سوریه و به تبع آن پیچیده تر شدن اوضاع منجر شد تا جایی که مقامات روس سعی نمودند با انجام اقدامات تشدیدی از یک سو خشم خود را نسبت به این اقدام امریکا ابراز دارند و از سوی دیگر با اقدامات پیشگیرانه وپیش دستانه از جمله استقرار سامانه اس 300 ودیگر سامانه های پدافندی، امریکا را از انجام هر گونه حمله هوایی در آینده بازدارند.
بر همین اساس در شرایط فعلی به نظر می رسد امریکا قصد دارد با تراکم حضور داعش در دیرالزور، از یک سو تهدید برخاسته از حضور وفعالیت داعش در این منطقه را برجسته وبزرگ نمایی کند تا همچنان زمینه برای مداخله نظامی وهوایی فراهم باشد و از سوی دیگر از ورود به هرگونه درگیری مستقیم با ارتش سوریه چه توسط جنگنده های هوایی خود وچه از سوی دیگر بازیگران همسوی خود در میدان همچون کردها تا پیش از سیطره کامل داعش بر این استان خودداری کند تا بدین وسیله با واکنش تقابلی از سوی همپیمانان منطقه ای وفرامنطقه ای دولت سوریه مواجه نشود.
هدف بلند مدت امریکا از ورود داعش به محور شرقی سوریه وبه طور خاص استان دیرالزور را نیز می توان در سیطره نهایی بازیگر مورد اعتماد امریکا در خاک سوریه یعنی بازیگر کردی با محوریت نیروهای دموکرات سوریه (قسد) بر استان دیرالزور وحتی دیگر مناطق همجوار این استان با پوشش هوایی هواپیماهای ائتلاف ترجمه نمود البته همانطور که اشاره شد این اقدام بعد از سیطره کامل داعش بر دیرالزور صورت خواهد گرفت. امریکا با اجرایی کردن این طرح از یک سو ژست مبارزه با تروریسم را خواهد گرفت واز طرف دیگر توازن قوا را نیز در سوریه تا حدی به نفع خود تغییر می دهد بدین معنا که از ابزارهای لازم ومناسب فشار برای گرفتن امتیازهای سیاسی در مرحله پسانظامی برخوردار می شود. سیطره کردها با محوریت نیروهای دموکرات سوریه (قسد) بر این استان نیز تا حدودی موازنه قوا را در سوریه به نفع امریکا وهمپیمانان آن در سوریه تغییر می دهد و امکان سرمایه گذاری بر این برگه را در مرحله سیاسی و در میز مذاکرات فراهم می کند.
البته در گذشته نیز ارتش جدید سوریه که به عنوان نیروهای آموزش دیده امریکا در اردن شناخته می شوند، با پشتیبانی هوایی امریکا وبا هدف مقابله با داعش به سمت ریف شرقی دیرالزور حرکت کردند وتا حدودی نیز پیشروی داشتند وتوانستند بر روستای حمدان وفرودگاه نظامی آن سیطره پیدا کنند اما این سیطره آنها بیش از چند ساعت به طول نیانجامید و بعد از شکست سنگین در برابر داعش مجبور به عقب نشینی شدند و به طور کلی پروژه نیروهای آموزش دیده امریکا نیز در این صحنه شکست خورد. در حال حاضر گفته می شود نقطه اصلی تمرکز این نیروها در گذرگاه مرزی التنف (واقع در نقطه مرزی عراق) می باشد.
حال باید دید در آینده امریکا با تکیه بر نیروهای کردی قادر به آزادسازی کامل استان دیر الزور خواهد بود. البته پیش از آن باید دید داعش در ماموریت جدید خود که تشدید فشارها علیه ارتش سوریه واجبار آن به عقب‌نشینی است، موفق خواهد شد تا امریکا وهمپیمانان آن باردیگر به بهانه مبارزه با داعش پیشروی کنند.
