الوقت- امنیتی ساختن به معنای خارج كردن یك پدیده از حوزه عمومی و وارد كردن آن به حوزهای ویژه است. حوزه عمومی جایی است كه قواعد و رویه های عادی بر پدیده حاكم بوده؛ اما در حوزه ویژه قواعد و رویه های عادی كنار گذاشته شده و قواعد و رویه های ویژه ای برای مواجهه با پدیده، مورد استفاده قرار می گیرد. برخلاف دیگر انقلابهای منطقه، آل خلیفه در روشی غیر معمول امنیتی كردن فضای بحرین را در پیش گرفت. این در حالی است كه در همه کشورها تلاش می شود مسائل امنیتی را به مسائل سیاسی تبدیل كرده و از امنیتی کردن پرهیز شود. اما حکومت بحرین در جهت عکس عمل میکند و محیط سیاسی را خودش امنیتی کرده و دائماً این فضا را تشدید میکند.
از نظر آل خلیفه امنیتی كردن مترادف با فرسایشی کردن است، یعنی با امنیتی كردن، زمینه برای فرسایشی کردن درگیری و به زانو درآوردن مخالفان فراهم می شود. ضمن اینكه امنیتی كردن فضا، باعث ایجاد نگرانی در میان امریکاییها و سایر شرکای خارجی می شود. در نتیجه نگرانی از سطح ملی بحرین ابتدا به سطح منطقهای و سپس به سطح بینالمللی انتقال یافته و در نتیجه محیط منطقهای و بینالمللی با اقدامات آل خلیفه همگراتر میشود. در این فضا به منتقدین القا میشود که پدیده معارضه بحرین یک جریان برانداز و نه یک پدیده فرهنگی، اجتماعی و محدود و دارای رویکردهای قابل تحمل است كه این جریان برانداز در تلاش است بحرین را از یک اردوگاه به اردوگاه دیگر ببرد.
نکته دیگر آن است که با امنیتی کردن محیط و فضا، شیعیان دچار مشکل و بحران میشوند. وقتی پدیدهای امنیتی میشود دست حکومت در مواجهه با مخالفان بازتر و قانونیتر میشود. به همین دلیل است كه برخی حکومتها سالها حالت فوقالعاده را حفظ میکنند تا بتوانند اقدامات خود را در سایه محیط امنیتی توجیه کنند. آلخلیفه نیز میتواند در همین فضا مخالفان را در دادگاه امنیتی و نظامی محاکمه کرده و پروندهها با نگاه امنیتی بررسی شوند. ضمن آنکه این رژیم میتواند مخالفین را از برخی حقوق (مانند کاندیداتوری و ...) محروم یا مجروحین آنها از معالجه در بیمارستانها محروم میشوند. وقتی فرد هزینههایی اینچنین را برای خود تصور میکند که مثلاً میداند هزینه حضور او در خیابان از دست دادن شغل است و در صورت بیماری، نمیتواند از خدمات درمانی استفاده کند یا از تحصیل در دانشگاه محروم است و یا از کشور نمیتواند خارج شود و ... به طور طبیعی درباره حضور خود در صحنه تجدید نظر میکند و این به نفع نظام حاکم است.
بنابراین آل خلیفه به عنوان بازیگرامنیتی ساز با اقدامات مختلف سعی كرده تا فضای بحرین را امنیتی جلوه دهد و بدین ترتیب برای اقدامات مختلف خود در قبال مخالفین مشروعیت كسب كند. چراكه شرایط امنیتی، اقدامات امنیتی را جهت مقابله و بقای حكومت می طلبد.
براین اساس، اقدامات امنیتیساز آلخلیفه در قالب محورهای زیر قرار میگیرد:
تلاش آل خلیفه برای فرقه ای نشان دادن حوادث بحرین
تلاش های بسیاری از سوی رژیم آل خلیفه و رسانه های عربی صورت گرفته تا قیام مردم بحرین به عنوان جنبشی فرقه ای و شیعی مطرح شود شد كه در آن شیعیان با حمایت های ایران در پی تسلط بر منطقه خلیج فارس هستند. این گونه اتهامات و رویكردها در ایجاد شكاف میان شیعیان و سنی های بحرینی مشاركت كننده در قیام هم چنین بسترسازی منطقه ای و بین المللی برای سركوب قیام بی تاثیر نبوده است.
آل خلیفه و سانسور مطبوعات
مطبوعات بحرین با وجود این همه اعتراضها فقط به درج چند خبر کوتاه اکتفا میکنند، موضوعی که در مورد مطبوعات و رسانههای خارجی نیز مصداق پیدا میکند. به همین منظور سازمان خبرنگاران بدون مرز، رژیم بحرین را در لیست رژیمها و حکومتهای دشمن آزادی مطبوعات و دسترسی به اینترنت قرار داده است.
لغو تابعیت شهروندان
یکی دیگر از اهرم های رژیم آل خلیفه برای مقابله با مخالفان بویژه شیعیان لغو تابعیت آنهاست. در حال حاضر گفته می شود تابعیت حدود 250 هزار نفر از شیعیان این کشور لغو شده است. لغو تابعیت به منزله از دست دادن شغل، مالکیت و ... خواهد بود.
منتسب ساختن اعتراضات بحرین به ایران و لبنان
پس از آن که در ماههای اخیر کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله بحرین با شدت گرفتن موج ایران هراسی اقدام به تکمیل تجهیزات نظامی و تسلیحاتی خود کردند رژیم آل خلیفه، ایران و حزب الله لبنان را آماج حملات خود قرار داده و مدعی حمایت ایران از معترضان بحرینی است.
محاكمه افراد عادی در دادگاههای نظامی
شروع اعتراضات مردمی در بحرین، پاسخ خاندان آل خلیفه به شكل دستگیری افراد و محاكمه آنها را به دنبال داشت. تاكنون عده ی زیادی از جمله نمایندگان پیشین مجلس، روحانیون ارشد، فعالان حقوق بشر و پزشکان، مردم عادی و حتی زنان بازداشت شده و... در زندان به سر می برند. اما مسئله قابل توجه محاكمه این افراد غیرنظامی در دادگاههای نظامی است. این در حالی است كه متناسب با جرم انجام شده باید با متهمان برخورد نمود و محاكمه افراد در دادگاه های نظامی شرایط ویژه ای را می طلبد.
بزرگنمایی اقدامات مخالفین
علیرغم اینكه آل خلیفه تظاهرات مردمی را سركوب می نماید و از اقدامات مختلفی علیه مخالفین بهره می گیرد؛ در مقابل، اقداماتی كه از سوی مخالفین علیه حكومت انجام شده را بزرگنمایی نموده تا از قِبل آن بتواند به عنوان بازیگر امنیتی ساز، فضا را امنیتی نشان دهد. به طور كلی رژیم آل خلیفه با بزرگنمایی اینگونه اخبار میخواهد فضا را بیش از پیش امنیتی کرده و اعتراضات مردم بحرین را به سمت و سوی نظامی بکشاند تا بستر سرکوب شدیدتر آنها را فراهم کند.
کسب حمایت شورای همكاری خلیج فارس
اهمیت بحرین و تاثیرگذاری آن بر جبهه اعتدال عربی سبب گردید شورای همکاری خلیج فارس نسبت به جنبش اعتراضی مردم بحرین رویکردی تهاجمی داشته باشد. در عرصه سیاسی ـ دیپلماتیک، اقدامات شورای همکاری خلیج فارس نسبت به قیام مردم بحرین بر دو محور متمرکز بوده است: نخست، تلاش برای نشان دادن تحولات به عنوان اقدام منطقهای ایران علیه جبهه محافظه کار عرب و دوم، راه اندازی جنگ رسانهای در برجسته سازی قیام فرقهای شیعی.
تبلیغ تاثیر بحران داخلی بر امنیت منطقه ای و بین المللی
آل خلیفه در تلاش است تا نشان دهد تضمین امنیت بحرین و سركوب اعتراضات در پیوند مستقیم با امنیت منطقه ای و بین الملل و تامین منافع آن كشورهاست. از این منظر حفظ حاكمیت آل خلیفه برای آمریكا از چند جهت اهمیت دارد و بر این اساس، محور اصلی سیاست های آمریكا در قبال خیزش مردمی بحرین، تداوم بقای رژیم آل خلیفه است. از یك طرف با توجه به میزبانی بحرین از ناوگان پنجم دریایی آمریكا و مسائلی چون خروج نیروهای نظامی آمریكا از عراق، بحرین جایگاه مهمی در تداوم سیاست های راهبردی آمریكا در سطح منطقه دارد. از این رو واشنگتن مخالف هرگونه تغییر اساسی در نظام سیاسی بحرین است. از طرف دیگر نگرانی مقامات آمریكایی از گسترش نفوذ ایران و افزایش نقش منطقه ای ایران، نیز باعث شده تا از بقای حاكمیت آل خلیفه حمایت كنند؛ امری كه مورد توجه مقامات سعودی نیز قرار گرفته است. لذا آل خلیفه با تمسك به چنین مواردی به دنبال حمایت های بین المللی است.
جواد مددی