الوقت- مذاکرات صلح ژنو دیروز همزمان با ورود سوریه به ششمین سال بحران آغاز شد. به نظر میرسد چشمانداز مثبتی وجود نداشته باشد و احتمال میرود این دوره هم به سرنوشت مذاکرات قبلی دچار شود. در این مذاکرات دو «مانع» وجود دارد که به گفته مخالفان مسلح یا اپوزیسیون سوری مانع ادامه مذاکرات است. بر همین اساس، مخالفان سوری به «هیات دولت انتقالی» و «کناره گیری اسد» اشاره میکنند که دولت دمشق با آن مخالفت میکند. این اختلافات در حالی است که هیچ دستور کار مشخصی نیز برای مذاکرات تعیین نشده است. طرفهای شرکتکننده اگرچه به ژنو رفتهاند اما اصرار بر کنارهگیری اسد که به تحریک برخی کشورها صورت میگیرد احتمال بن بست را افزایش داده است. دولت سوریه اما این درخواست را رد کرده و معتقد است که چیزی به اسم دوره انتقالی وجود ندارد. نقطه افتراق دولت سوریه و مخالفان از همینجا شروع میشود که دمشق معتقد است هیچ پیش شرطی را برای مذاکرات نمیپذیرد اما اپوزیسیون پیش شرط ادامه مذاکرات را برکناری اسد میداند. استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه اخیرا اعلام کرد که در این مذاکرات درباره مسائل اصلی از جمله برگزاری انتخابات و تدوین قانون اساسی در آینده سوریه صحبت خواهد شد.
این مذاکرات قرار است حدود دو هفته به طول بینجامد و احتمالا آتشبس برای دو هفته دیگر نیز تمدید شود. وجه تمایز ژنو 3 با مذاکرات قبلی در این است که در این مذاکرات آتش بس نصفه نیمهای وجود دارد و همین امید به تداوم مذاکرات را افزایش داده است.
بشار جعفری، درباره اظهارات اخیر هیات مخالفان بهویژه درباره موضوع دولت انتقالی و نقش بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه گفته است: «ما همچنان در مرحله فراهم آوردن مقدمات ساختار مذاکرات هستیم و صحبت کردن به این صورت درباره مسائل اصلی به حاکمیت سوریه لطمه میزند و کمترین چیزی که میتوان گفت این است که چنین سخنانی خروج از ادبیات مذاکرات و تلاش بیثمر برای به شکست کشاندن مذاکرات و تلاشهای دیمیستورا و تمامی تلاشهای جمعی برای موفقیت مذاکرات است.» وی گفت: «مطرح کردن پیششرط، مخالف اصولی است که ما براساس آن به ژنو آمدهایم. نشستی که در ژنو با نظارت سازمان ملل برگزار میشود نشستی سوری - سوری و بدون مداخله خارجی و بدون پیش شرط است.» سفیر دائم سوریه در سازمان ملل درباره مفهوم مرحله انتقالی گفت:« این مساله بخشی از مرحله اصلی است که بعدا درباره آن صحبت خواهد شد بعد از اینکه با مرحله ساختار توافق کنیم. مساله دوم این است که چیزی به اسم مرحله انتقالی وجود ندارد و باید به این اصطلاحات توجه بیشتری کرد. این مساله در زمان خود مورد بررسی قرار میگیرد و ما موضع روشنی درباره آن داریم».
روسیه: آماده هماهنگی با آمریکا هستیم
وزیر امور خارجه روسیه نیز اعلام کرد، دولت روسیه آماده هماهنگ کردن اقداماتش با ائتلاف تحت رهبری آمریکا در سوریه بهمنظور بیرون راندن گروه تروریستی داعش از شهر رقه است. به گزارش خبرگزاری اینترفاکس روسیه، سرگئی لاوروف گفت: ما آمادهایم تا اقداماتمان را با آمریکاییها هماهنگ کنیم زیرا رقه در بخش شرقی سوریه واقع است و ائتلاف تحت رهبری آمریکا عمدتا در آنجا عملیات انجام میدهد. وی ادامه داد: «شاید این دیگر قابل کتمان نباشد که در یک مقطع آمریکاییها پیشنهاد دادند که در سوریه تقسیم کار انجام شود، به این نحو که نیروی هوایی روسیه بر آزادی پالمیرا تمرکز کند و ائتلاف تحت رهبری آمریکا نیز با پشتیبانی روسیه بر آزادسازی شهر رقه». لاوروف همچنین تایید کرد که دولت سوریه نیز از هرگونه هماهنگی اقدامات در این کشور با ائتلاف تحت رهبری آمریکا با مشارکت روسیه بهدلیل اطمینان به اینکه چنین مسالهای ناقض حاکمیت سوریه نخواهد بود، حمایت میکند. این مقام روس افزود: روسیه تنها کشوری است که در سوریه به درخواست مقامهای قانونی این کشور عملیات انجام میدهد درحالیکه همه کشورهای دیگرِ فعال در خاک سوریه از جمله کشورهای متعلق به ائتلاف تحت رهبری آمریکا این کار را بدون تایید دولت سوریه یا سازمان ملل و مستقل از هر گونه تصمیم شورای امنیت سازمان ملل یا دعوت مستقیم دولت مشروع سوریه انجام میدهند.
وزیر خارجه روسیه همچنین با اشاره به تحرکات ترکیه در مرز با سوریه آن را «توسعه خزنده» توصیف کرد. وی اظهار کرد: «کردها باید در مذاکرات ژنو مشارکت داشته باشند. چطور میتوانید بر کردها برای آنکه بخشی از سوریه باقی بمانند حساب باز کنید اگر ما آنها را از مذاکرات کنار بگذاریم؟» وی تاکید کرد که روسیه بهرغم مخالفت ترکیه، کردها را به مذاکرات صلح دعوت میکند. در همین راستا، رهبر حزب «اتحاد دموکراتیک سوریه» گفت که این حزب برای مشارکت کردهای سوری در روند صلح سوریه هیچ گونه چارچوبی را به غیر از مذاکرات ژنو تحت نظارت سازمان ملل قبول ندارد.
دور جدید مذاکرات ژنو میان مخالفان سوری و دولت دمشق در حالی از دیروز آغاز شد که این حزب برای این مذاکرات دعوت نشده است. صالح مسلم، رهبر حزب اتحاد دموکراتیک سوریه تاکید کرد که ما چارچوب دیگری به غیر از مذاکرات ژنو نداریم. این مذاکرات تنها باید میان سوریها باشد. مسلم اضافه کرد:« اعضای این حزب هنوز دعوتنامهای برای حضور در این مذاکرات دریافت نکردهاند». این حزب میگوید که دلیل اصلی دعوت نکردن از اعضای این حزب برای شرکت در مذاکرات ژنو پافشاری آنکارا است. ترکیه این حزب را شاخهای از حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) میداند.