الوقت- نفس راحت مردم غزه از آتشبس عمر چندانی نداشت و با ازسرگیری حملات شدید هوایی رژیم صهیونیستی در سایه حمایتهای آمریکا طی دو روز گذشته، صدها نفر از جمله زنان و کودکان به خاک و خون کشیده شدهاند.
صهیونیستها که بارها با جلوگیری از ورود کمکهای بشردوستانه در روند اجرای آتشبس کارشکنی کردند و مکرراً دم از شروع مجدد جنگ میزدند با چراغ سبز دولت ترامپ همانند همیشه نشان دادند که به هیچ عهد و پیمانی پایبند نیستند و شدیدتر از قبل مردم بیدفاع در چادرها را بمباران میکنند.
دور جدید حمله 16 روز پس از پایان اولین مرحله از سه مرحله آتش بس توافق شده در بهمن ماه انجام می شود. قرار بود این سه مرحله منجر به پایان قطعی جنگ، خروج کامل نیروهای صهیونیستی از غزه و مبادله تمامی اسرای اسرائیلی با اسرای فلسطینی شود که اکنون مشخص نیست آیا این توافق به قوت خود باقی خواهد ماند و یا خیر؟
پاسخ به این پرسش نیازمند درک اهداف و انگیزههای نتانیاهو و کابینه راستگرای او در شروع مرحله جدید یورش به غزه است.
نخست اینکه با بررسی روندهای قبل و پس از توافق آتشبس میتوان دریافت که نتانیاهو اساساً هرگز قصد حرکت به مرحله دوم آتش بس را نداشت که به معنای عقب نشینی نیروهای اسرائیلی از غزه و در واقع اعتراف به پیروزی حماس و بقای حکومت آن به عنوان حاکم واقعی غزه بود. در این راستا صهیونیستها که از آزادی گروگانها در جنگ کاملاً ناامید شده و در یک جنگ فرسایشی گرفتار شده بودند نهایتاً برای آزادی اسرای خود مجبور شدند که با کراهت توافق را بپذیرند تا در همان مرحله اول 45 روز به طول میانجامید همه اسرای خود را ازاد کنند. بر اساس توافق، قرار بود در شانزدهمین روز آتش بس، طرفین در مورد پایان دائمی جنگ وارد مذاکره شوند.
اما این موضوع با هوشمندی نیروهای حماس محقق نشد و در توافق آزادی همه اسرا به اجرای مرحله دوم که عقبنشینی کامل از محور فیلادلفیا و توقف جنگ بود مشروط شد. بر همین اساس نتانیاهو که به هدف اصلی خود نرسیده بود درخواست تمدید 30 تا 60 روزه مرحله اول را کرد تا در ازای اسرای فلسطینی، گروگان های بیشتری آزاد شوند. اما حماس این را رد کرده بود.
حتی در جریان مرحله اول اجرای آتشبس تمام تبلیغات چندماهه نتانیاهو و ارتش صهیونیستی درباره نابودی کامل حماس بی اعتبار شد زیرا نمایش قدرت نروهای حماس در مقابل لنز دورینهای رسانهها و مردم غزه نشان داد که این گروه نه تنها از بین نرفته بلکه حتی توان نظامی آن همچنان باقی مانده و هیچ نیرویی قادر به خلع سلاح و خلع ید مقاومت از مشارکت در آینده حکمرانی غزه نخواهد بود.
به همین دلیل تلآویو در اوایل ماه مبارک رمضان برای تحت فشار قرار دادن حماس ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه را قطع و مجدداً استفاده از سلاح گرسنگی عمومی را در دستور کار قرار داد. اما حتی قطع مجدد کمکها نیز مقاومت و ساکنان غزه را به تسلیم وانداشت و حماس از طریق میانجیها بر خواسته اصلی خود برای پایبندی به توافق اولیه، خروج نیروهای اسرائیلی از مرز غزه و مصر و آغاز گفتگوها در مورد پایان جنگ اصرار کرد.
دلیل دوم مربوط به عوامل سیاسی داخلی در سرزمینهای اشغالی است که به طور گسترده توسط منتقدان نتانیاهو مطرح میشود. نتانیاهو برای به دست آوردن آرای حیاتی در پارلمان اسرائیل در روزها و هفته های آینده و حفظ قدرت خود به حمایت متحدان دست راستی نیاز دارد. این متحدان به شدت با پایان دائمی جنگ در غزه مخالفت کردهاند به صورتی که بن گویر به عنوان یکی از چهرههای کلیدی کابینه در اعتراض به توافق آتشبس ژانویه از پست وزارتی خود استعفا داد. همفکران دیگر بن گویر مانند اسموتریچ نیز تهدید کرده اند که اگر ارتش به طور کامل از غزه عقبنشینی کند استعفا داده و کابینه را منحل خواهند کرد.
در این شرایط بازگشت به جنگ راه را برای نتانیاهو هموار کرده تا متحد راست افراطی خود ایتامار بن گویر را به داخل ائتلاف بازگرداند و اکثریت حکومتی خود را تقویت کند چنانکه بن گویر روز سه شنبه با از سرگیری جنگ به کابینه بازگشت.
از طرف دیگر، نتانیاهو یک ضرب الاجل دارد: دولت او باید در عرض دو هفته بودجه ملی را تصویب کند، در غیر این صورت با چشم انداز فروپاشی دولت خود مواجه خواهد شد که باعث برگزاری انتخابات جدید می شود.
این تهدیدات در حالی است که پرونده فساد نتانیاهو مجددا به جریان افتاده و درصورت انحلال کابینه او سایه زندان را روی سر خود حس خواهد کرد. رسانه های اسرائیلی گزارش دادند که دادگاه روز سه شنبه درخواست نتانیاهو را برای عدم حضور در جلسه استماع روز سه شنبه "به دلیل تجدید جنگ" تایید کرد.
این اقدام همچنین میتواند برای انحراف افکار عمومی از نتایج گزارشهای اخیر نهادهای اطلاعاتی و امنیتی درباره عوامل دخیل در بروز فاجعه امنیتی 7 اکتبر در سرزمینهای اشغالی باشد که در آنها عدم نام بردن از نقش نتانیاهو موجب انتقاد مخالفان از اقدام نتانیاهو برای انداختن تقصیرها به عهده سرویسهای امنیتی شده است.
اما دلیل سوم درباره انگیزهها و اهداف شروع مجدد جنگ مربوط به حمایتها و چراغ سبز ترامپ به نتانیاهو است، اقدامی که موجب شده تا نتانیاهو توافق آتشبس دولت بایدن را زیر پا بگذارد. در سایه حمایتهای جمهوریخواهان بویژه با ارسال مجدد تسلیحات سنگین به سرزمینهای اشغالی و ترمیم نیروهای ارتش، نتانیاهو اکنون به دنبال توافقی با شرایط جدید است.
در این رابطه آموس هارل، ستون نویس امور دفاعی روزنامه هاآرتص نوشت: راه دیگری برای توضیح آن وجود ندارد: اسرائیل آگاهانه توافق آتش بس با حماس را - با تأیید آمریکا - نقض کرد، زیرا نمی خواست به طور کامل به شرایطی که دو ماه پیش به آن متعهد شده بود عمل کند.
فشارهای داخلی و خارجی
آمال و آرزوهای نتانیاهو از شروع جنگ چندان هم بدون چالش نیست.
اولین چالش او رویارویی با مخالفتهای داخلی است که به خوبی از انگیزههای شخصی منفعتجویانه او آگاهی دارند و به خطر انداختن مجدد جان اسرا را تحمل نمیکنند. مقامات اسرائیلی می گویند که حملات جدید باعث آزادی گروگان های بیشتری می شود. بسیاری از خانواده های گروگان در اسرائیل این ادعا را باور ندارند. نظرسنجیهای متوالی اخیر نشان میدهد که اسرائیلیها به شدت طرفدار آتشبس در غزه برای بازگرداندن 59 گروگانی هستند که هنوز در آنجا هستند.
چالش دیگر باز شدن مجدد جبهه جنگ دریای سرخ به روی سرزمینهای اشغالی است تا پس از چند هفته وضعیت تقریباً آرام ساکنان شهرکهای صهیونیستی از ترس موشکهای انصارالله یمن ساعتهای متوالی را در پناهگاهها به سر ببرند.
در این باره روهاما بوهبوت کارشاس صهیونیستی به کانال 12 اسرائیل گفت: "درهای جهنم باز شده است؟ امروز برای من دروازه های جهنم باز شده است."
سومین چالش برای نتانیاهو در حوزه عربی – اسلامی میتواند روی دهد. مقامات کشورهای عربی در هفتههای گذشته از طریق برگزاری جلسات اتحادیه غرب و نشستهای چندجانبه دیگر، با طرح اصلی آمریکا و رژیم صهیونیستی برای کوچاندن مردم غزه مخالفت کرده و از روند آتشبس حمایت کرده اند. این موضوع بویژه به تیره شدن بیش از پیش روابط تلآویو و قاهره انجامیده است.
به گفته رسانه ها به نقل از مقامات مصری، قاهره در وضعیت جدید در حال ارائه پیشنهاد جدیدی برای بازگشت روند به آتش بس است که بر اساس آن: حماس در ازای آتش بس، ورود کمک ها و آغاز مرحله دوم آتش بس، حدود پنج اسیر بیمار و مجروح اسرائیلی و تعدادی از اجساد اسرای کشته شده را تحویل خواهد داد.