الوقت-طرح ترامپ برای کوچ اجباری فلسطینیان به خارج از فلسطین که اخیرا سروصدای زیادی در محافل سیاسی به راه انداخته است موجب نگرانی اردن و مصر شده و با مخالفت صریح دیگر کشورهای عربی نیز مواجه شده است.
در همین راستا وزارت خارجه اردن در واکنش به موضع گیری ترامپ درخصوص کوچاندن اجباری اهالی غزه به اردن و مصر آنرا نقض خطوط قرمز دانسته است. هرچند دولت اردن سال هاست آمار دقیق فلسطینیان مقیم در این کشور را منتشر نمی‌کند اما گزارش‌های غیر رسمی عدد فلسطینی‌های مقیم در این کشور را بالای 60 درصد کل جمعیت کشور برآورد می‌کنند.
نباید نادیده گرفت که طرحی که از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا اعلام شده است و او بر اجرایی شدن آن تاکید دارد مشخصا منافع آمریکا را دنبال می کند وتبعات سیاسی و امنیتی تنها متوجه کشورهای فلسطین اردن و مصر خواهد بود.
پایگاه تحلیلی الوقت برای بررسی تبعات اجرایی شدن طرح ترامپ برای کوچاندن مردم فلسطین به اردن با کارشناس مسائل غرب آسیا Kسید هادی سید افقهیL گفت و گو کرده است.
افقهی در ابتدا به تارخچه به وجود آمدن کشور اردن پرداخت و گفت:« بعد از سقوط خلافت عثمانی در جنگ جهانی اول بر اساس معاهده «سایکس پیکو»کشورهای منطقه مرزبندی هایی را انجام دادند که اردن نیز تحت عنوان بلاد شام موجودیت یافت. پیش تر زیر نظر انگلیس بود و در حال حاضر نیز تحت مدیریت آمریکاست. بنابراین اردن هیچ وقت به طور جدی در مقابل دستورات انگلیسی ها و آمریکایی ها جرات مقاومت نداشت. اردن همیشه به عنوان متحد در کنار اسرائیل و آمریکا حضور داشته و از طرف عربستان سعودی هم حمایت مالی می‌شود. به این معنا که در صورت هر گونه مخالفتی با سیاست های امریکا با یک اشاره ترامپ کمک های مالی عربستان و کشورهای دیگر عربی به اردن متوقف خواهد شد. اردن درآمدی ندارد. البته بخشی از کمک‌ها هم به خاطر اردوگاه های فلسطینی که در اردن ساکن هستند صورت می گیرد. کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل تحت عنوان کمک به آوارگان فلسطینی مبالغی را به دولت اردن می پردازد که البته بخش عمده این کمک‌ها را دولت اردن سرقت می‌کند. و یک مبلغ بسیار ناچیزی را نیز فلسطینی‌های مستقر در اردوگاه‌ها اختصاص می‌دهد.
افقهی ضمن اینکه احتمال پذیرش طرح ترامپ از سوی اردن را دور از ذهن نمی داند، معتقد است: البته باید دید ترامپ چه امتیازات مالی و سیاسی را به اردن می‌دهد تا به نوعی او را به پذیرش فلسطینی های کرانه باختری وادار کند. سازمان ملل و کشورهای عربی در ظاهر مخالفت جدی هم می‌کنند البته طرح‌ها و ایده‌های ترامپ فقط مربوط به سرزمین‌های اشغالی نیست. دونالد ترامپ قصد دارد کانادا را به آمریکا ملحق کند و این کشور باید به ایالت پنجاه و یکم آمریکا تبدیل شود. او معتقد است مالکیت کانال پاناما باید متعلق به امریکا شود. او قصد دارد خلیج مکزیک را به خلیج آمریکایی تبدیل کند. ترامپ حتی با کشورهای عضو ناتو بر سر حق عضویت اختلاف دارد. اما طرح او در رابطه با مسئله فلسطین گزافه گویی است. ۷۵ سال است که مسئله فلسطین هنوز حل نشده باقی مانده و حالا ترامپ تصور می کند با زورگویی و با پروپاگاندا می تواند این بحران را حل کند. در خود کنگره آمریکا و از نزدیکان ترامپ یعنی از اعضای حزب جمهوری‌خواه نیز این رفتار ترامپ را یک نوع جنون و دیوانگی توصیف کردهاند. زیرا این طرح باعث می شود مردم و کشورهای جهان از آمریکا نفرت پیدا کرده و فاصله بگیرند. حتی این طرح با مخالفت جدی نزدیک‌ترین متحدین آمریکا همچون آلمان ، فرانسه ، ایتالیا و انگلیس رو به رو شده است.
این کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است: این موضوع را که اردنی‌ها تحت عنوان دیگری نه به عنوان آوارگان فلسطینی بلکه به عنوان شهروندان درجه دو اردونی بپذیرند، بعید نمی‌دانم. زیرا طی چندین بار جنگ‌های میان اعراب و اسرائیل گروه‌هایی از فلسطینی ها به اردن کوچانده شدند. و در حال حاضر هم یکی از بزرگترین اردوگاه‌های فلسطینی‌ها در اردن است. ولی اینکه آیا مردم کرانه غربی حاضر می شوند به اردن کوچ کنند بستگی به مقاومت‌شان دارد. حتی مصری‌ها در بخش مصری رفح در مرز غزه با صحرای سینا تظاهرات کردند. السیسی هم در سخنرانی‌هایش مواضع تندی را علیه کوچ اجباری فلسطینیان اعلام کرده است. باید گفت تسلطی که آمریکا دولت ترامپ و غرب بر اردن دارند و اهرم‌های فشاری که بر علیه اردن می توانند اعمال کنند بسیار بیشتر از مصر است. اما مصر کشور بزرگی است و به این سادگی هم زیر بار پذیرش اجباری نمی‌رود.
افقهی در رابطه با وابستگی اردن به کمک های مالی کشورهای عربی نیز تصریح کرد: کمک های مالی آمریکا رقم قابل توجهی نیست. اما عربستان سعودی و امارات و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس از یک سو و کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی مستقر در اردن و نه برای خود اردن کمک های مالی ارسال می کنند. این کمک ها جهت کاهش فشار به بودجه کشور اردن بوده است. به سبب اینکه این کشور ثروتمند نیست و از ذخایر نفت و گاز نیز بهره مند نیست. ترامپ به راحتی می‌تواند از طریق محمد بن سلمان کمک‌ها را به اردن قطع کند تا آنها را وادار به پذیرش فلسطینیان کند. همچنین با وعده‌هایی همچون بازگشت به فلسطین پس از بازسازی مردم فلسطین را مجبور به کوچ اجباری می‌کنند. زیرا تمام فلسطینی‌هایی را که در اردوگاه‌های لبنان، سوریه و اردن هستند با همین وعده مجبور به کوچ اجباری کردهاند. از روز نکبت ۱۹۴۸ تاکنون آنها حتی کلیدهای خانه‌های خود را به امید بازگشتن نگه داشته بودند. اما شاهد بودیم که هر فلسطینی که از سرزمین خودش تبعید شد یا خارج شد دیگر نتوانست مجدد به خاک خود برگردد. مردم فلسطین نمی‌خواهند مجدد روز نکبت ۱۹۴۸ تکرار شود. حتی این موضوع برای سایر کشورهای عربی هم با چالش‌هایی مواجه خواهد بود زیرا جمعیت بیش از سه میلیون درکرانه باختری و بیش از دو میلیون نفر در غزه هستند. کشورهای میزبان چطور می‌توانند هزینه بهداشت ،امنیت ، اشتغال و اسکان مهاجران را تامین کنند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد ترامپ بتواند به صورت دقیق این طرح را اجرا کند.
افقهی می افزاید: در حال حاضر اردن ضعیف ترین کشوری است که ترامپ می تواند برای اجرایی شدن طرح خود به آن فشار بیاورد. اگر ترامپ توانست اردن را مجبور به پذیرش و در واقع اجرا کند کشور بعدی مصر است. اما مصری‌ها مقاومت کردند و مخالف طرح کوچاندن مردم غزه و کرانه باختری شده‌اند. اما اگر فشارها جدی شود و یا کمک‌های کشورهای خلیج فارس قطع و یا تهدید به قطع شود. قطعا سلطنت برای ملک عبدالله از اهمیت بیشتری نسبت به وفاداری به آرمان فلسطین برخوردار است.
این کارشناس مسائل غرب آسیا احتمال به راه انداختن کودتا در اردن توسط ترامپ را نیز تایید کرد و افزود: برادر ناتنی ملک عبدالله درصدد بود تا علیه ملک عبدالله کودتا کند. این احتمال وجود دارد که اردن تبدیل به جمهوری شود. در واقع این آمادگی هم به نحوی وجود دارد.
افقهی در پایان در خصوص احتمال تغییر رویکرد سیاسی اردن نیز خاطرنشان کرد: اردن و شخص ملک عبدالله چنین جرات و توانی را ندارد. زیرا اردن از بدو تاسیس تا کنون زیر بلیط انگلیس و امریکا بوده است و با پول کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس سرپا بوده و اقتصادی ندارد. نمی تواند رویکرد خود را عوض کند و به سمت چین یا روسیه برود این موضوع بسیار بعید است.
