الوقت- سرانجام پس از ماهها کشمکش سیاسی بین احزاب کرد در اقلیم کردستان عراق بر سر نحوه برگزاری انتخابات پارلمانی و توزیع کرسی‌ها، انتظارها برای برگزاری حساس‌ترین دور انتخابات در این منطقه به پایان رسید.
طبق اعلام کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق دوره تبلیغات انتخاباتی ششمین دوره پارلمان کردستان بامداد سه‌شنبه در سراسر اقلیم کردستان پایان یافت و سکوت انتخاباتی برقرار شده است.
این پایان یک دوره 20 روزه تبلیغات انتخاباتی نامزدها بود که از 25 سپتامبر آغاز شد و طی آن احزاب سیاسی، ائتلاف‌ها و نامزدهای مستقل برای تصاحب کرسی‌های پارلمان آینده رقابت کردند.
رای گیری ابتدا با اخذ رای از نیروهای امنیتی و زندانیان در سراسر اقلیم روز جمعه انجام می‌شود و طی آن حدود 215000 نفر از نیروهای امنیتی داخلی، پیشمرگه‌ها و اعضای کرد ارتش عراق واجد شرایط رای دادن هستند. پس از آن روز یکشنبه (20 اکتبر) مراکز رای گیری برای همه رای دهندگان باز خواهد شد.
بر اساس گفته کمیسیون مستقل انتخابات، تعداد کل واجدین شرایط برای انتخابات پارلمانی اقلیم، ۲ میلیون و ۸۹۹ هزار و ۸۷۸ نفر است. این رقم شامل 2 میلیون و 683 هزار و 618 رأی دهنده عمومی و 215 هزار و 960 رأی دهنده گروه خاص است.
در مجموع، احزاب برای تصاحب 100 کرسی در پارلمان کردستان رقابت خواهند کرد که 95 کرسی عمومی و 5 کرسی به اقلیت‌ها اختصاص دارد. از میان کرسی‌های عمومی نیز 30 کرسی به بانوان اختصاص داده شده است. سلیمانیه 38 کرسی، اربیل 34 کرسی، دهوک 25 کرسی و حلبچه سه کرسی را در اختیار خواهند داشت.
با پایان دوره مبارزات انتخاباتی، اقلیم کردستان خود را برای یک لحظه مهم سیاسی آماده می‌کند و رای دهندگان قرار است پس از سالها ترکیب پارلمانی و حکومت محلی در اربیل را تعیین کنند، جایی که طی سالیان اخیر بروز اختلافات عدیده میان دو حزب پارتی و یکیتی موجب ایجاد بن بست سیاسی و نارضایتی گسترده شهروندان شده بود.
نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان در پیامی ویدئویی بر اهمیت این انتخابات تاکید کرد و گفت:«انتخاب یک پارلمان قدرتمند فرصتی حیاتی برای تقویت نظام دموکراتیک، تقویت نهادهایمان، اجرای اصلاحات، حفاظت از اقلیم کردستان، حمایت از فدرال نظام، و تامین حقوق قانون اساسی مردم کُرد است».
به نوبه هیئت کمیساریای کمیسیون مستقل انتخابات بر آمادگی کامل خود برای برگزاری انتخابات در 20 اکتبر تاکید کرده و برای تضمین روند انتخاباتی عادلانه و شفاف متعهد شده است.
در این بیانیه آمده است:«ما رویه‌های محکمی را اجرا کرده‌ایم تا تضمین کنیم که کارمان با استقلال و بی‌طرفی کامل انجام می‌شود. این اقدامات برای جلوگیری از هرگونه دستکاری یا تغییر اراده رأی دهندگان و حفظ هر رأی تا زمان اعلام نتایج نهایی طراحی شده است».
کمیسیون انتخابات همچنین از همکاری خود با یک شرکت معتبر بین‌المللی متخصص در نظارت نرم‌افزاری برای رفع هرگونه مشکل فنی دستگاه‌های رأی‌دهی خبر داد که بر اساس آن، شمارش دستی و مرتب‌سازی تمامی شعب اخذ رای برای تایید نتایج الکترونیکی انجام خواهد شد.
مسیر پر فراز و نشیب انتخابات پارلمانی
انتخابات پیش رو پس از 4 نوبت تعویق زمان برگزاری انجام خواهد شد و از این رو صرف نظر از شبهات مطرح شده در خصوص میزان شفافیت و مصونیت روند انتخابات در برابر اعمال نفوذ احزاب و جریان‌ها، برگزاری انتخابات به خودی خود یک دستاورد برای انتظار عمومی چشم‌انداز مثبت سیاسی خواهد بود.
انتخابات نقش مهمی در دور کردن اقلیم از خطر بروز خلاء قانون اساسی ایفا خواهد کرد، بویژه از زمانی که دادگاه فدرال، به عنوان بالاترین مقام قضایی در عراق، در ماه می 2023 اعلام کرد که قانون تمدید جلسات پارلمان محلی مغایر با قانون اساسی است.
از طرف دیگر، درحالی که تنها چند روز تا بازگشایی صندوق‌های رای در اقلیم باقی مانده است، رویدادهای منطقه کاملاً تحت تأثیر تحولات جنگ اسرائیل و محور مقاومت قرار دارد.
در این رابطه، هوشیار زیباری، یکی از رهبران حزب دموکرات کردستان و وزیر اقتصاد سابق عراق اعلام کرد که انتخابات در زمان مقرر برگزار می‌شود و گفت: «جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان و تنش‌های دیگر در منطقه تأثیری بر انتخابات پارلمانی نخواهد داشت. دولت، اقلیم کردستان را رهبری می‌کند تا بتواند با چالش‌های آینده مقابله کند».
انتخابات تحت نظارت سازمانهای بین‌المللی
انتخابات پارلمانی در اقلیم زیر ذره‌بین ناطران خارجی برگزار خواهد شد.
در این رابطه، زیباری همچنین فاش کرد که حزبش به سفارت‌ها و سازمانهای بین‌المللی فراخوان داده تا انتخابات پارلمان کردستان را از نزدیک نظارت کنند تا این روند شفاف و منصفانه و عاری از تقلب و جعل باشد.
آخرین انتخابات پارلمان کردستان در سال 2018 برگزار شد. بر اساس اصلاحات قانونی و رویه‌ای که توسط قوه قضائیه عراق به شورای انتخاباتی اقلیم داده شده، تحت نظارت کمیسیون انتخابات فدرال برگزار خواهد شد. انتخابات کردستان تعداد کرسی‌های پارلمانی اختصاص یافته به اقلیت‌ها را کاهش داده و در چارچوب نظام سهمیه بندی و تصویب چهار حوزه انتخاباتی به جای یک حوزه برگزار می‌شود.
مداخله قوه قضائیه عراق در امور انتخابات کردستان عراق زمانی انجام شد که حزب دمو کرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی سیاستمدار کهنه کار کُرد تقریباً رویه استحقاقی مورد انتظار در اقلیم را بهم زد و طی آن، حزب اتحادیه میهنی کردستان به رهبری بافل طالبانی، تهدید به تحریم انتخابات کرد.
مبارزات انتخاباتی دو حزب به تنش رسید و با لفاظی‌های آتشین رهبران این احزاب همراه بود.
رهبران حزب یکیتی، از جمله بافل طالبانی رهبر آن، در جریان مبارزات انتخاباتی خود شعار اصلاح روند حکومتداری در اقلیم را سر دادند که به معنای گرفتن افسار قدرت از حزب بارزانی است که مهم‌ترین مناصب حکومتی از جمله ریاست اقلیم و رئیس دولت را در اختیار دارد.
رهبران حزب دمو کرات در پاسخ به شعار حزب اتحادیه میهنی، از طریق مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم گفتند:«با توجه به اینکه حزب آنها دارای قدرت مردمی است و واجد شرایط پیروزی در انتخابات و در نتیجه حفظ حکومت است، نمیتوانند قدرت را واگذار کنند».
با شعله‌ور شدن چندین جبهه در منطقه غرب آسیا، و بروز هشدارها در مورد گسترش دایره درگیری به عراق، برگزاری انتخابات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
بهروز الجاف، استاد کُرد، پیش از این گفته بود که انتخابات پارلمانی کردستان متاثر از اوضاع داخلی عراق است، اگر این کشور مورد حملات اسرائیل قرار گیرد، این امر قطعاً بر برگزاری انتخابات تأثیر می‌گذارد، زیرا کمیسیون انتخابات عراق رسما بر روند انتخابات نظارت می‌کند.
نقش مداخله‌گرانه قدرتهای خارجی
علیرغم افزایش انگیزه‌های داخلی که به احزاب اقلیم کردستان کمک کرد تا بر موانع مختلف غلبه کنند و امنیت را تقویت نمایند، ناظران امور عراق و اقلیم نسبت به نقش‌آفرینی قدرتهای خارجی نگران هستند.
به گزارش العرب، ایالات متحده در ثبات اقلیم کردستان و تلاش برای دستیابی به خودمختاری منافع مستقیم دارد و در ابتدا از همه‌پرسی استقلال در سپتامبر 2017، حمایت کرد و رهبران سیاسی اربیل را قابل اعتماد دانست.
علاقه آمریکا به انتخابات اقلیم کردستان در اقدامات آلینا رومانوفسکی، سفیر آمریکا مشهود بود که درباره پرونده انتخابات با بیش از یک مقام در بغداد و اربیل گفتگو کرد و از آنها خواست که متعهد به برگزاری انتخابات در تاریخ تعیین شده باشد تا دوباره به تعویق نیفتد. رومانوفسکی پیشتر در اظهارنظری در پلتفرم ایکس گفت:«ما همه ساکنان واجد شرایط اقلیم کردستان را تشویق می‌کنیم تا با رای دادن در انتخابات آتی در برقراری دموکراسی کشورشان مشارکت کامل داشته باشند».
حساس‌ترین انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان درحالی هفته آینده برگزار می‌شود که سرنوشت آن می‌تواند ساختارهای رهبری و حکومتداری سیاسی در این منطقه را تغییر داده و احتمالا پایه‌های زمامداری خاندان بارزانی را پس از دو دهه متزلزل کند.
