الوقت- در مارس 2015 که کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی، به یمن تجاوز کردند کمتر کسی تصور میکرد زمانی فرا برسد که متحدان ائتلاف در مقابل همدیگر تمام قد صفآرایی کنند، ولی اکنون با گذشت 9 سال از این جنگ، این مسئله به واقعیت پیوسته است.
امارات که از سالها پیش جنوب یمن را جز مایملک خود کرده، نمیخواهد این مناطق را با برادر بزرگتر خود شریک شود و به هر حربهای متوسل میشود تا سعودیها را از خاک یمن بیرون براند.
تحقیقات جدید بیبیسی نشان میدهد که امارات، اعضای سابق القاعده و مزدوران آمریکایی را به خدمت گرفته و از آنها برای انجام ترورهای سیاسی در یمن استفاده کرده است. در این رابطه یک افشاگر اسامی 11 عضو سابق القاعده را که گفته میشود با شورای انتقالی جنوب همکاری میکردند را برملا کرده است. این مستند اسناد لو رفته دادگاه را نشان میدهد که یکی از اعضای القاعده گفته که افسران امارات در ازای انجام ترور به او پیشنهاد آزادی از زندان را دادهاند.
منابع به بی بی سی گفتند که ناصر الشیبا، یکی از عوامل عالیرتبه سابق القاعده که مظنون به دست داشتن در حمله به کشتی جنگی «یو اس اس کول» آمریکا در سال 2000 بود که طی آن 17 آمریکایی کشته شدند، نیز اکنون با یکی از واحدهای نظام شورای انتقالی جنوب کار میکند. در این گزارش همچنین دو کارمند شرکت امنیتی آمریکایی Spear Operations Group هم تایید کردهاند که توسط امارات برای انجام قتلهای هدفمند در یمن استخدام شدهاند. عیدروس الزبیدی، رئیس شورای انتقالی جنوب، ادعای دخالت القاعده در نیروهای نظامی خود را رد کرده است.
معامله بین شرکت اسپیر و سران امارات در جریان جلسهای در ابوظبی انجام شد که در آن کسانی همچون آبراهام جولان، بنیانگذار اسرائیلی- مجارستانی اسپیر، و همچنین محمد دحلان، سیاستمدار سابق فلسطینی در تبعید که مشاور محمد بن زاید، حاکم امارات است، شرکت داشته اند.
سابقه سیاست ترور امارات در یمن
توسل امارات به ترورها در خاک یمن مسبوق به سابقه است و این کشور در سالهای اخیر به این روش روی آورده تا بتواند برنامههای خود را اجرایی کند.
در بهمن ماه سال گذشته اندیشکده راهبردی «هنا عدن»، در گزارشی نوشت که امارات با به خدمت گرفتن مزدوران، به ترورهای سریالی در استان عدن ادامه میدهد. عملیات ترور صدها شخصیت از ائمه مساجد و علما و مبلغان عدن و همچنین رهبران نظامی و مسئولان امنیتی و قضات و فعالان و سیاستمداران و صاحب نظران را هدف قرار میدهد. بر اساس این گزارش، طی سالهای گذشته ۴۰۰ عملیات ترور در استان عدن انجام شده و هیچ اقدامی در راستای پیگیری این موضوع انجام نشده است.
تحقیقات Buzz feed در سال 2018 فاش کرد که امارات مزدوران را برای ترور اعضای برجسته حزب الاصلاح، شاخه اخوان المسلمین یمن استخدام کرده است. این گزارش شامل فیلمهای لو رفته توسط هواپیماهای بدون سرنشین از تلاش ناموفق در دسامبر 2015 برای کشتن انصاف علی مایو عضو الاصلاح و همه افراد حاضر در دفترش بود. در مستند بیبیسی، آیزاک گیلمور، مامور سابق نیروی دریایی ایالات متحده اعتراف کرد که مایو در میان نامهایی در «فهرست قتل» قرار دارد.
القاعده یمن یکی از گروههای تروریستی بود که در یک دهه اخیر در کانون توجه متجاوزان به یمن قرار گرفته است. القاعده یمن در دو دهه اخیر همواره با قدرتهای محلی در جنگ بوده است و پیش از شروع تجاوز ائتلاف سعودی به یمن، با دولت مرکزی در جنگ بود و هر از گاهی حملاتی را به نیروهای دولتی انجام میداد. با شروع جنگ، القاعده که انصارالله را دشمن خود تلقی میکرد به سمت عربستان و امارات متمایل شد تا بتواند با کمک این کشورها، بخشهایی از یمن را اشغال کرده و پایگاهی برای خود ایجاد کند.
عربستان هم مانند امارات، در سالهای اخیر از گروههای القاعده برای مقابله با نیروهای انصارالله استفاده کرده تا بتواند این کشور را اشغال کرده و انصارالله را از راس قدرت در یمن کنار بگذارد. «صلاح بن لغبر» از رهبران شورای انتقالی جنوب در سپتامبر 2020 در صفحه توئیتر خود از ورود «خالد باطَرفی» سرکرده گروهک تروریستی القاعده در شبه جزیره عربستان به استان «المَهَره» در شرق یمن جهت کمک به ارتش سعودی خبر داد. در درگیریهای مارب در سال 2020 هم که انصارالله موفقیتهایی را در این استان کسب کرد، عربستان از نیروهای القاعده استفاده کرد تا روند پیشروی انصاراالله را کُند کند.
تقابل امارات با عربستان در جنوب
استفاده از القاعده برای ترور افراد سیاسی حزب الاصلاح که با عربستان سعودی روابط نزدیکی دارند، نوعی اعلان جنگ به متحد سابق است. حزب الاصلاح روابط نزدیکی با عربستان داد و از زمان آغاز جنگ، شهر مأرب را به مرکز گروهکها و لانه اطلاعاتی عربستان و کشورهای خارجی دیگر تبدیل کرده است. بر اساس گزارشی که شبکه المسیره، در خردادماه سال جاری منتشر کرد، حزب الاصلاح با همکاری عربستان، مخالفان سعودی را زندانی و شکنجه میکند، همچنین از طریق آموزش باندهای جاسوسی و به کارگیری گروهکها برای بستن مسیرها به روی مسافران و ربودن آنها برای مبادله کردنشان با اسرای جنگی به امنیت ملی یمن لطمه میزند. بنابراین، ترور رهبران اخوان المسلمین یمن، بیش از آنکه تقابل با این جریان سیاسی باشد، تلاشی برای تنگ کردن جای پای عربستان است و نشان میدهد ابوظبی شمشیر را برای ریاض از رو بسته است.
امارات با استناد به این ضربالمثل معروف که «دو پادشاه در یک اقلیم نمیگنجند» تلاش میکند با پرداخت پترو دلارهای نفتی، مزدوران و شبکههای تروریستی مستقر در یمن را به سمت خود کشانده و عربستان را تحت فشار قرار دهد تا از یمن خارج شود و خود به تنهایی مناطق جنوبی یمن به ویژه عدن را تحت کنترل خود بگیرد، زیرا عربستان مزاحم اجرای نقشههای ابوظبی است.
مناطق جنوبی یمن از جمله استانهای حضرموت و المهره و جزایر سقطری سرشار از منابع انرژی و زیرزمینی هستند و امارات برای تصرف آنها چنگ و دندان تیز کرده و حتی حاضر است برای غارت این منابع با برادر بزرگتر خود هم سرشاخ شود و در این میان از مهره خود یعنی شورای انتقالی جنوب بهره میگیرد که مجری اوامر ابوظبی است.
عربستان در حال حاضر، استانهای نفتخیز حضرموت و المهره در جنوب یمن را در اختیار دارد و تاکنون بیش از 15 میلیارد دلار از فروش منابع انرژی یمن، درآمد کسب کرده است و امارات سعی دارد تا این استانها را هم ضمیمه متصرفات خود کند.
عربستان که رهبری ائتلاف عربی علیه یمن را برعهده داشت برای خود حق آب و گل در یمن قائل است و این مسئله را برنمیتابد که کشور کوچکی مانند امارات بخواهد برایش دردسر درست کند. عربستان که از سال گذشته روند مذاکرات صلح و یافتن راهحلی برای پایان درگیریها با جنبش انصارالله را در پیش گرفته، بیخیال شمال یمن شده که در اختیار انصارالله است و لذا سعی دارد حداقل در جنوب یمن جایی برای خود دست و پا کند. زیرا با تحولاتی که در دریای سرخ به وقوع پیوست، مناطق جنوب یمن بیش از هر زمان دیگری برای عربستان و امارات اهمیت پیدا کردهاند و تلاش میکنند تا به هر نحوی شده آنرا در اختیار خود داشته باشند.
در سالهای اخیر مزدوران سعودی و ابوظبی در مناطق مختلف یمن به جان هم افتاده و صدها نفر تاکنون از هر دو طرف کشته شدند و در سال 2019 نیر بر اساس توافقات ریاض، قرار بود تا اختلافات را کنار گذاشته و باهمدیگر همکاری کنند اما امارات به مفاد این توافق پایبند نبوده است و به انحای مختلف سعی کرده تا عربستان را از تحولات جنوب یمن کنار بزند.
امارات در اسفند سال گذشته با کمک شورای انتقالی جنوب، ساختمانهای متعلق به شورای ریاستی وابسته به ریاض در شهر عدن را اشغال کرد و راشد العلیمی رئیس این شورا را بیرون کرد. عربستان هم که به جاهطلبیهای امارات در یمن پی برده است، سال گذشته نیرویی تحت عنوان «سپر ملت» را متشکل از 14000 شبه نظامی مجهز به سلاحهای مدرن تشکیل داد که گفته میشود این نیروها، از مرزهای صعده و الجوف در شمال، تا شبوه و حضرموت در شرق، عدن، لحج و ابین در جنوب و الحدیده و تعز در غرب یمن توزیع خواهند شد و سعودیها سعی دارند همان مسیر امارات را در پیش بگیرند که با افزایش مزدوران خود، موقعیت خود را در استانهای جنوبی تقویت کند.
تحرکات امارات را میتوان کودتای سیاسی علیه عربستان توصیف کرد که میتواند تنشها بین دو شیخنشین را تشدید کند. امارات همانگونه که شورای ریاستی را مطیع دستورات سعودی میدانست، شورای ریاست جمهوری یمن را هم که در ماههای اخیر تشکیل شده است، دست نشانده عربستان میداند و درصدد است با انجام ترورهای سیاسی از طریق القاعده، و ایجاد رعب و وحشت در مناطق جنوبی، اعضای شورای ریاست جمهوری را فراری داده و مسیر اشغالگری خود را همواره کند.
شکاف بین عربستان و امارات در یمن، به نفع انصارالله است تا با استفاده از این فرصت بتواند اشغالگران را برای همیشه از کشور بیرون کند. انصارالله اکنون دست برتر تحولات میدانی را در اختیار دارد و با عملیاتی که اخیرا در دریای سرخ علیه رژیم صهیونیستی و همپیمانان غربی آن انجام داده است، آمادگی و توان لازم برای مجازات اشغالگران را دارد. رهبران صنعا بارها هشدار دادهاند که اجازه اشغالگری به عربستان و امارات را نخواهند داد و اگر به ماجراجوییهای خود ادامه دهند، یمنیها برای بیرون راندن متجاوزان به زور متوسل خواهند شد. درحال حاضر، انصارالله با عربستان و امارات مماشات میکند ولی با تداوم اشغالگری در جنوب یمن، در سیاستهای خود تغییراتی ایجاد خواهد کرد که به هیچ وجه برای ابوظبی و ریاض خوشایند نخواهد بود.
رقابت عربستان و امارات در جنوب یمن درحالی است که این کشورها مدعی بودند برای ایجاد امنیت و بازپسگیری قدرت از انصارالله به این کشور حمله کردهاند اما با گذشت 9 سال اشغالگری، نه تنها امنیتی در این مناطق وجود ندارد بلکه بیش از دوره قبل جنگ ناامن شده است و به همین خاطر مردم جنوب نظر مساعدی به اشغالگران نداشته و دولتهای محلی تحت حمایت سعودی و ابوظبی هم هیچ گونه مشروعیتی در بین ساکنان جنوبی ندارند و نشان میدهد که همه برنامههای ائتلاف سعودی شکست خورده است. این درحالی است که مناطق شمالی یمن تحت کنترل انصارالله، از آرامش و امنیت نسبی برخوردار است و با وجود مشکلات اقتصادی و معیشتی این جنبش توانسته مردم را با خود همراه کند.