الوقت- پس از مدتها سکوت و بیعملی گروههای ترویستی حاکم بر ادلب در شمال غرب سوریه، اخیرا اخبار نشر یافته از درون آنها نشان میدهد برای عبور از فلج سیاسی که با عقبگرد ترکیه و کشورهای عربی به سمت دمشق به آن مبتلا شدهاند تحرکات سیاسی جدیدی را شروع کردهاند تا بتوانند همچنان در صحنه آینده تحولات سوریه باقی بمانند. در همین رابطه گفته میشود تحریرالشام اخیرا نشستی را در شهر سرمدا در حومه ادلب با حضور تعدادی از همپیمانان ابومحمد الجولانی و مدیران سازمانها و جمعیتهای مرتبط با دولتهای غربی برگزار کرده است. هدف از این نشست اعلام نقشه راه جدید تحریرالشام و آغاز مرحله جدیدی برای بهبود وجهه این گروه و نشان دادن آن به عنوان یک گروه سوری مخالف ذکر شده است.
به گزارش روزنامه الاخبار لبنان، الجولانی در این نشست درباره طرحی برای سیطره مجدد بر شهر حلب صحبت و اعلام کرده که این مسئله احتمالاً ظرف یک یا دو سال آینده اتفاق بیفتد. الجولانی طرح خود را برای متحد کردن مناطق خارج از سیطره نظام سوریه برای استفاده از قدرت نظامی و عصر طلایی که در آن به سر میبرد، یادآور شده است. برخی منابع به افزایش سطح هماهنگی امنیتی میان تحریرالشام و آمریکا و پیوستن فرانسه اشاره کردهاند که انعطاف زیادی برای همکاری با الجولانی به ویژه درباره مسائل پیگرد تروریستهای فرانسوی نشان داده است.
گفته میشود که یکی از بحثهای مهم در این نشست، افزایش همکاری بین تروریستها و گروههای کُرد سوری تحت حمایت آمریکا است تا مناطق شمالی سوریه را همچنان دور از کنترل دولت مرکزی نگه دارند، زیرا همکاری این دو گروه، مسیر اشغالگری آمریکا را هموار خواهد کرد. واشنگتن قصد دارد با ایجاد اتحاد بین تکفیریها و گروههای کرد، مانع همگرایی بین رهبران کرد و دمشق شود که در ماههای اخیر دیدارهایی را برگزار کردهاند. کردها و آمریکا دنبال تاسیس حکومت خودمختار و به دور از کنترل دولت مرکزی در شمال سوریه هستند و نسخه جدید کاخ سفید میتواند کردها را به ادامه راه مصممتر کند، چرا که کردها اهرم فشار آمریکا به دولت سوریه به شمار میروند.
مقامات کاخ سفید سعی دارند با کمک تروریستها و کُردها، کل و یا بخشهایی از شهر استراتژیک حلب را دوباره اشغال کرده و جای پای خود را در شمال سوریه تحکیم کنند. در همین راستا، سرویس اطلاعات خارجی روسیه روز سهشنبه در گزارشی اعلام کرد که ایالات متحده بار دیگر قصد دارد از افراطگرایان برای اجرای اقدامات خرابکارانه خود در سوریه استفاده کند. احتمالا این اقدامات خرابکارانه بخشی از توافق نشست اخیر تحریرالشام و آمریکاییها است.
بیانیه جدید الجولانی برای دیدار با مقامات آمریکا خبر جدیدی نیست و در سالهای اخیر که جلسات متعددی بین تروریستها و آمریکاییها در ادلب برگزار شده است. به گزارش شبکه العالم، در خرداد 1400 سرکردههای جبهه النصره با سران سازمان جاسوسی آمریکا (سیا)، در حومه ادلب دیدار کردند و پس از آن جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به نظامیان این کشور دستور احیاء و تقویت این گروه تکفیری را داد. حتی دولت آمریکا به جبهه النصره قول داد، نامش را از فهرست سازمان های تروریستی در جهان حذف کند و این گروه را در قالب مخالفان موسوم به «مخالفان میانه رو» بگنجاند تا برگ برنده واشنگتن در هرگونه مذاکرات در آینده باشد.
از سوی دیگر، خبرگزاری اسپوتنیک در اسفند گذشته به نقل از منابع محلی در حومه ادلب از دیدار میان افسران سرویس اطلاعات انگلیس و فرماندهان تحریرالشام خبر داد. در این دیدار، افسران سرویس اطلاعات انگلیس ۳ شبه نظامی خارجی را که هویت دقیق آنها مشخص نبود، تحویل گرفتند.
همچنین در اردیبهشت سال گذشته شبکه المیادین، منابع محلی اعلام کردند که سرکرده تحریرالشام و مقامات اطلاعاتی ترکیه بایکدیگر دیدار و گفتگو کرده اند. نیروهای سازمان اطلاعات ترکیه در دی ماه سال گذشته نیز یک نشست محرمانه با هیئت تحریر الشام جهت بررسی چگونگی مقابله با گروههای مسلح مخالف تحریر الشام و آخرین تحولات شمال سوریه برگزار کردند. با توجه به دیدارهای محرمانه تروریستها با مقامات ترکیه و آمریکا، اینگونه به نظر میرسد که نوعی همکاری بین این کشورها و تکفیریها به وجود آمده است تا بتوانند همچنان فضای داخلی سوریه را ناامن کنند. ترکیه با اینکه دنبال عادی سازی روابط با سوریه است اما با تحرکات مشکوکی که انجام میدهد، برخلاف این مسیر است. ترکیه قرار است یک میلیون مسکن در شمال سوریه برای ۀوارگان بسازد که بخش زیادی از آنها در ادلب و منطقه تحت کنترل تحریرالشام است و به این معنی است که آنکارا کماکان به حمایتهای خود از این گروهها ادامه خواهد داد.
مانفیست جدید الجولانی که در آن نیروهای تحت امرش را سربازان جدید غرب توصیف کرده، نشان میدهد که تروریستها از وضعیتی که در غرب آسیا در حال وقع است، رضایت ندارند. بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و تحرکات ترکیه برای عادی سازی روابط با دمشق، چنان فضا را بر گروههای تکفیری در ادلب تنگ کرده که برای بقای خود به سمت غرب متمایل شدهاند. زیرا شیخنشینهای خلیج فارس و ترکیه بزرگترین حامیان این گروهها بودند ولی اکنون دست دوستی به سمت دمشق دراز کردهاند که به معنای رها کردن تکفیریها در برابر ارتش سوریه است.
این مسئله واضح است که تروریستها بدون کمکهای خارجی نمیتوانند به حیات خود ادامه دهند و از اینرو، با از دست دادن متحدان منطقهای خود، دنبال جایگزین هستند. تحریرالشام که به لحاظ مالی در وضعیت اسفباری به سر میبرد، میتواند با کمک آمریکا و ترانزیت نقت سرقت شده سوریه، منابع زیادی را کسب کند تا خون تازه در رگهای بیرمق عناصر باقی مانده خود تزریق کند.
شعلهور کردن آتش جنگ برای تداوم اشغالگری
جدای از گروههای تروریستی که از سیاست اتحاد با غرب دنبال مفری برای فرار از تنگنای امنیتی هستند، واشنگتن هم از احیای این گروهها اهدافی را در سر دارد که با سیاستهای منطقهای آن همسو است. مقامات واشنگتن با وجود عادی سازی روابط اعراب و ترکیه، همچنان مدعی هستند که هیچ گاه با دولت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه روابط خود را عادی سازی نخواهند کرد. بنابراین، برای اینکه حضور اشغالگرانه خود در شمال سوریه را توجیه کند نیاز به بحران آفرینی دارد و تکفیریهای تحریرالشام میتوانند به عنوان پیاده نظام غرب، آتش جنگ را در سوریه داغ نگه دارند. زیرا آمریکاییها مدعی هستند که برای مقابله با تروریستها در سوریه حضور دارند و در صورتی که این گروهها تضعیف شوند، بهانهای برای توجیه حضور اشغالگرانه وجود ندارد و به همین منظور نیاز به بازپروری تروریستها دارد تا نفت و گاز سوریه را به یغما ببرد.
همچنین، واشنگتن میخواهد نشان دهد که در نبود کشورهای عربی و ترکیه هم تروریستها میتوانند قدرتنمایی کنند و سعی دارد تا هستههای ضعیف این گروهها را دوباره احیا کند. از طرفی، بخشی از سرقت منابع نفتی سوریه توسط آمریکا از گذرگاه مرزی ادلب وارد ترکیه میشود تا از آنجا به سرزمینهای اشغالی و مناطق دیگر صادر شود و همکاری با تحریرالشام، روند این تجارت پرسود را تسریع خواهد کرد.
مسئله دیگر این است که واشنگتن ثبات و امنیت سوریه که پیروزی بزرگی برای محور مقاومت به شمار میرود برنمیتابد و سعی دارد با تشدید بحران، چالشهای امنیتی دمشق را افزایش دهد. همچنین شروع دور جدید درگیریها در سوریه، برای امنیت سرزمینهای اشغالی هم خبر مسرت بخشی است و با مشغول شدن دولت مرکزی در بحران داخلی، توجهات از اسرائیل به سمت تروریستها متمرکز خواهد شد. زیرا قدرت گرفتن بشار اسد که از منظر آمریکاییها به مفهوم افزایش قدرت و نفوذ ایران بیخ گوش صهیونیستها است، برای رژیم اشغالگر تهدید جدی به شمار میرود و در شرایط کنونی که سرزمینهای اشغالی به لحاظ سیاسی و امنیتی به شدت ملتهب است، تلآویو را در محاصره امنیتی قرار خواهد داد.
باد کردن القاعده ضد آمریکایی
هر چند آمریکا حمایت از گروههای تروریستی را تنها گزینه برای تشدید بحران در سوریه میداند اما این انتخاب سادهای نیست. تحریرالشام که آمریکا درحال احیای مجدد آن است، از دل القاعدهای بیرون آمده که سالها واشنگتن ادعای جنگ و دشمنی با آن را داشته است.
واشنگتن درحالی روی تحریرالشام سرمایهگذاری میکند که در دسامبر ۲۰۱۲، وزارت خارجه آمریکا، جبهه النصره را در فهرست سازمان تروریستی قرار داد و حتی در نوامبر 2020 برای اطلاعات از سرکرده این گروه تروریستی پاداش ۱۰ میلیون دلاری اختصاص داد. حتی اشغال افغانستان هم با هدف نابودی القاعده انجام شد و دشمنی دیرینهای بین واشنگتن و این شبکه تروریستی وجود دارد. با درنظر گرفتن مشی مبارزاتی تحریرالشام، تقویت تروریستها در آینده برای آمریکا و اروپاییها میتواند هزینههای جبران ناپذیری داشته باشد و اجرای عملیات تروریستی همانند آنچه در قلب فرانسه در سالهای اخیر توسط داعشی رخ داد، تکرار شود.
از سوی دیگر، واشنگتن و اروپاییها تصور میکنند با تنفس مصنوعی به تروریستها، میتوانند حداقل بخشهای شمالی سوریه را همچنان بحرانی نشان دهند و بهانه لازم برای تداوم اشغال را در دست داشته باشند.
اما دهها گروه کوچک در ادلب حضور دارند که بایکدیگر درگیر هستند و حاضر نیستند تحت فرمان الجولانی باشند و در دو سال گذشته هم درگیریهای خونین بین تحریرالشام و این گروهها رخ داده است. لذا، توسل واشنگتن به این گروهها برای پیروزی مقابل ارتش سوریه، آب در هاون کوبیدن است. زیرا، ارتش سوریه الآن در اوج قدرت قرار دارد و تروریستها به ضرب و زور حمایتهای تسلیحاتی و مالی غرب هم کاری از پیش نخواهند برد.