الوقت- حوادث اخیر، از جمله حملات 13 نوامبر در پاریس و حملات دوم دسامبر در سان برناردینو، نشان داد که ایالات متحده امروزه با تهدیدی بزرگتر از داعش مواجه نیست. داعش در پایگاههای خود در سوریه و عراق و با استفاده از اینترنت و ارتباطات آنلاین به سازماندهی و تحریک حملات تروریستی در اطراف جهان پرداخته و به مهمترین نیروی تروریستی جهان تبدیل شده است.
قدرت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک آمریکاست. آمریکا باید با متحدان خود همکاری داشته باشد تا داعش را در خاورمیانه شکست دهد.
برای این کار، باید منبع درآمدهای داعش را تحریم کرده و جلوی توانایی این گروه را در جمعآوری منابع و جابجایی در جهان بگیرد؛ برای مبارزه با داعش، همچنین باید ائتلافی از متحدان و حامیان بین المللی تشکیل شود و حامیان و طرفداران داعش در سراسر جهان و نیز در آمریکا از ایدئولوژی این گروه برگردانده شوند.
این اظهارات حاصل بررسی منابع مالی داعش در دو سال گذشته است. امروز تجارت نفت منبع اصلی درآمدهای این سازمان تروریستی را تشکیل می دهد. برای این کار، لازم است که تجارت نفتی این گروه را در یک تصویر کلی مالی توصیف کنم .
بررسی منابع مالی داعش
داعش ثروتمندترین گروه تروریستی تاریخ به شمار میرود. این گروه درآمدهای خود را از منابع مختلف تامین میکند. برخلاف سایر گروههای تروریستی که منابع خود را عمدتا از طریق کمک دیگران، قاچاق و گروگانگیری بدست می آورند، درآمد داعش عمدتا از سرزمین های تحت کنترل این گروه در سوریه و عراق تامین می شود.
به نظر میرسد که بزرگترین منع درآمد داعش از چپاول و مالیات تجاری مردم در سرزمین های تحت کنترل این گروه فراهم میشود. داعش برای جمعآوری مالیات تجار، عوارض جادهای، هزینه برق و سایر اخاذی ها از مردم تحت ستم در قلمرو خویش، به اجرای سیستمی منسجم پرداخته است.
در مورد درآمدهای نفتی که دومین منبع بزرگ درآمدهای داعش محسوب می شود، بسیاری معتقدند که این گروه روزانه از این صنعت بین یک تا یک و نیم میلیون دلار درآمد دارد. علاوه بر اخاذی/مالیات و درآمدهای نفتی، منبع درآمدهای این گروه شامل آدم ربایی برای باجگیری، غارت آثار باستانی و فروش آنها در بازارهای بین المللی، سایر فعالیت های جنایی و کمک های برآمده از خاورمیانه و اطراف آن است.
تشکیلات نفتی داعش
اتخاذ راهبردی موثر برای قطع درآمدهای نفتی داعش مستلزم فهم سه حقیقت کلیدی است: اولا، تاسیسات نفتی داعش از نظر فنی ساده بوده و از فن آوری تولید و پالایش پایینی برخوردار است. ثانیا، اکثر نفت تولیدی در قلمرو تحت کنترل داعش، در داخل آن مصرف می شود. در نتیجه، درآمدهای نفتی این گروه عمدتا از فروش داخلی به دست می آید. ثالثا، داعش ثابت کرده است که دشمنی انعطافپذیر بوده و فعالیت های نفتی خود را با حملات نظامی و سایر فشارهای ائتلاف آمریکا تعدیل می کند.
با این حال، مصرف اکثر نفت تولیدی داعش در داخل قلمرو این گروه بدین معنی نیست که داعش هیچ نفتی به سرزمین های مجاور خود قاچاق نمیکند. واضح است که در مرزهای این گروه قاچاق نفت در جریان است و آمریکا بایستی اقداماتی برای متوقف کردن آن انجام دهد.
برای مثال، خبرنگاران در ترکیه و سوریه شواهدی از تانکرها، حیوانات باری و افراد ارائه کردهاند که با مخازن نفتی در مرزها و با استفاده از خط لولههای غیررسمی به داخل ترکیه نفت قاچاق می کنند. همچنین گزارشهای مشابهی حاکی از فروش نفت از قلمرو داعش به اقلیم کردستان در شمال عراق وجود دارد.
علاوه بر نفت، داعش در تجارت گاز در سوریه هم دست دارد. در سال اخیر، داعش میدان های مهم گاز طبیعی سوریه، از جمله میدان نزدیک شهر پالمیرا را تصرف کرد و به نظر می رسد که در سطحی پایینتر از زمان پیش از جنگ، به تولید گاز طبیعی ادامه میدهد .
اقدامات پیشنهادی
اقدامات ائتلاف به رهبری آمریکا برای کاهش درآمدهای نفتی داعش، تا به حال موفقیت چندانی نداشته است. بنابراین، آمریکا و متحدانش باید اقداماتی در این زمینه انجام دهند.
اول، مهمترین گامی که دولت آمریکا می تواند برای قطع درآمدهای نفتی و گازی داعش بردارد، عبارتست از اینکه به عملیات نظامی علیه اهداف نفتی و گازی در قلمرو داعش شدت بخشد.
دوم، دولت آمریکا باید به فشار بر ترکیه و اقلیم کردستان عراق ادامه دهد تا جلوی قاچاق موجود نفت را بگیرند.
سوم، لازم است که آمریکا و متحدانش به فعالیتهای خود شدت بخشند تا جلوی ورود تجهیزات مربوط به صنعت نفت به قلمرو داعش را بگیرند.
و در نهایت اینکه، تلاش آمریکا و ائتلافش برای مبارزه با داعش، تنها نباید به درآمدهای نفتی این گروه ختم شود، بلکه باید شامل راهبردی فراگیر برای مبارزه با همه روزنههای درآمدزایی این گروه شود .
دیگر روابط بین تروریسم و تجارت جهانی نفت
هرچند که داعش اولین گروه تروریستی است که به طور موثر در صنعت نفت فعالیت میکند، اما رابطه بین سازمان های تروریستی و صنعت جهانی نفت سابقهای طولانی دارد. این روابط عبارتند از:
آدم ربایی برای باجگیری از کارکنان نفتی
حملات تروریستی به تاسیسات نفتی
حمایت دولتی از تروریسم
حمله به تشکیلات نفتی داعش کار ساده ای نبوده و به تنهایی هم به شکست داعش منجر نخواهد شد. بنابراین تلاش های ایالات متحده و نیروهای ائتلاف نمی تواند و نباید در خلاء انجام شود. آنها باید یک راهبرد جامع و کاربردی را برای مقابله با همه راههای درآمدزایی داعش تنظیم کنند. در این میان، حمله به تشکیلات نفتی داعش، عنصر کلیدی حیاتی در راهبرد مبارزه با این جنبش تروریستی محسوب می شود.
شورای راهبردی روابط خارجی