الوقت- دولت اوکراین که از زمان شروع حملات روسیه به این کشور، به طور غیرمستقیم ایران را به حمایت از مسکو متهم کرده است پس از گذشت هفت ماه این بار تصمیم جنجالی را در روابط سیاسی با تهران اتخاذ کرده است. در همین راستا، اولگ نیکولنکو، سخنگوی وزارت خارجه اوکراین روز جمعه در توییتر نوشت، در واکنش به اقدام ایران در عرضه سلاح به روسیه در جنگ علیه اوکراین، ما ابطال اعتبارنامه سفیر ایران در کییف و کاهش قابلتوجه پرسنل دیپلماتیک سفارت ایران را اعلام کردیم. وزارت خارجه اوکراین مدعی شده است که عرضه سلاح به روسیه برای جنگافروزی علیه اوکراین اقدامی غیردوستانه است که ضربهای جدی به روابط اوکراین و تهران وارد میکند. این تصمیم درحالی اتخاذ شده است که در ماههای اخیر مقامات اوکراین و آمریکا، ایران را به ارسال سلاح برای روسیه متهم کردهاند اما تهران این ادعاها را رد کرده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به اقدام اوکراین گفته که کشورمان نیز اقدام متناسب و متقابل را در این زمینه انجام خواهد داد.
مقامات اوکراینی درحالی ایران را به فروش تسلیحات و عمدتا پهپادهای نظامی به روسیه متهم میکنند که تاکنون در این زمینه قرارداد رسمی بین دو کشور امضا نشده است و این مسئله تنها بافتههای ذهنی مقامات غربی و رسانههایشان است که بهانه لازم برای کاهش سطح روابط دیپلماتیک کییف با تهران را فراهم کرده است. اتهامات اوکراینیها در شرایطی مطرح میشود که هر گونه خرید و فروش سلاح در شرایط جنگی بین دو طرف درگیر، امری عادی است و همه کشورها میتوانند سلاحهای مورد نیاز خود را از هر طرف خارجی تامین کنند. بنابراین، اگر هم ایران در واقعیت تسلیحات به روسیه فروخته باشد، به خاطر قراردادهایی است که در سالهای گذشته نیز وجود داشت و به جنگ اوکراین مربوط نمیشود. همچنانکه ایران پیش از این سامانههای موشکی اس-300 را از روسها خریداری کرده بود و اخیرا نیز اخباری مبنی بر خرید جنگندههای سوخو-35 در این زمینه منتشر شده است. تصمیم اخیر کییف پس از آن انجام شد که برخی رسانهها فیلمهایی منتشر کردند که در آن ادعا میشد پهپادهای انتحاری ایران مواضع اوکراینیها را در بندر اودسا مورد هدف قرار میدهند.
استاندارد دوگانه و متناقض کییف
اتهامزنی اوکراین به تهران در شرایطی است که این کشور در ماههای اخیر همه تسلیحات مورد نیاز خود برای مقابله با پیشروی روسها را از کشورهای غربی تامین کرده است. مقامات آمریکایی و اروپایی به صراحت اعلام میکنند که تسلیحات پیشرفته را تا هر زمان که جنگ اوکراین ادامه داشته باشد، به متحد خود ارسال خواهند کرد. بنابراین، اگر روسیه نیز بخواهد همانند تصمیم کییف برخورد کند، باید روابط خود با 30 کشور اروپایی، آمریکا، کانادا و استرالیا را قطع کند که تسلیحات پیشرفته در اختیار دولت اوکراین قرار میدهند، اما مسکو تاکنون هیچ اقدامی در راستای کاهش سطح روابط با واشنگتن انجام نداده است. همچنین ترکیه که با تحریمهای غرب علیه روسیه مخالفت کرده اما برای موازنه سازی در روابط خود در طرفین درگیر جنگ، پهپادهای خود را به دولت اوکراین فروخته است تا در برابر روسها از آن استفاده کند و این خرید تسلیحات برای ادامه جنگ در همه ادوار تاریخی وجود داشته و مربوط به جنگ اوکراین نیست.
خود اوکراین در زمان جگ تحمیلی رژیم بعثی علیه ایران یکی از کشورهایی بود که سلاحهای گسترده را در اختیار صدام حسین قرار داده بود تا از آنها برای کشتار ایرانیها استفاده کند. باتوجه به اینکه بخش اعظم تسلیحات رژیم بعث عراق از سوی شوروی سابق تامین میشد و اوکراین هم که در آن زمان بخشی از این امپراتوری بود، دولتمردان محلی کییف تجهیزات و سلاحهای مدرن را در اختیار صدام قرار داده بودند. مقامات آمریکایی در سال 2003 که به عراق حمله کردند گفته بودند که دولت اوکراین سامانههای پدافندی در اختیار رژیم صدام قرار داده بود. با این وجود اما ایران هیچگاه به بهانه فروش سلاحهای اوکراینی به دشمن خود، روابط خود با کییف را قطع نکرد و حتی بعد از جنگ تحمیلی و استقلال اوکراین، روابط خود با این کشور را تقویت کرد.
دولت اوکراین درحالی فروش پهپاد به مسکو را بهانهای برای کاهش روابط دیپلماتیک با تهران عنوان میکند که بارها از رژیم صهیونیستی به دلیل عدم فروش سلاح به کییف انتقاد کرده است. تا جایی که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین روز یکشنبه در سخنانی با انتقاد از موافقت نکردن تلآویو برای فروش سامانه پدافندی به کییف، گفت واقعا دلیل این تصمیم آنها را درک نمیکند. با این وجود، اگر فروش سلاح به روسیه از سوی کشور ثالث مسئلهای غیردوستانه تلقی میشود، پس فروش سلاح غربی و صهیونیستی به کییف هم مصداق چنین روابط غیردوستانه است و نشان میدهد مقامات اوکراینی استاندارد دوگانهای را در نحوه برخورد با متحدان و سایر کشورها در پیش گرفتهاند.
از آنجاکه مقامات اوکراین توان مخالفت با صهیونیستها را ندارند و نمیتوانند روابطشان را با اسرائیل کاهش دهند نوک پیکان حملاتشان را به سمت تهران گرفتهاند. درحالی اقدام علیه تهران، در تضاد با آن سیاستی است که اوکراینیها در قبال تلآویو بکار گرفتهاند. اتهامزنی اوکراین درحالی است که موضع تهران در جنگ این کشور همچنان بر مدار بیطرفی میچرخد و همواره خواستار توقف درگیریها و برقراری صلح بوده است و حتی رایزنیهایی را با مقامات روسی در این زمینه انجام داده و هیچ وقت از حملات روسیه حمایت نکرده است.
فضاسازی علیه ایران
اقدام جدید اوکراین در شرایط کنونی، به فروش سلاحهای ایرانی به روسیه هیچ ارتباطی ندارد و این مسئله بهانه است و اهداف سیاسی دیگری در پس این تصیمیم نهفته است. باتوجه به اینکه در ماههای اخیر آمریکا و کشورهای اروپایی سعی دارند به بهانه برنامه هستهای ایران، فشارهای جهانی علیه کشورمان را تشدید کنند، سعی دارند متحدان خود را در سراسر جهان نیز با خود همراه کنند تا جبهه ضد ایرانی را تقویت کنند. اوکراین هم که این روزها مطیع اوامر آمریکاییها است و همه برنامههای سیاست خارجی خود را با اتاق فرمان واشنگتن تنظیم میکند، تقابل با تهران را نیز برای همسویی بیشتر با غرب انجام داده است. مقامات کییف با کاهش روابط سیاسی با ایران میخواهند به آمریکا و اروپا خوش خدمتی کرده و کمکهای تسلیحاتی و مالی بیشتری را دریافت کنند تا بتوانند در عرصه میدانی موفقیتهایی را در برابر ارتش روسیه به دست آورند. این مسئله در روزهای اخیر که غربیها از اعتراضات پراکنده در داخل ایران حمایت میکنند تا به بهانههای حقوق بشری، حلقه محاصره علیه تهران را تنگتر کنند، معنادار است و به نظر میرسد این تصمیم جدید نسخه واشنگتن است.
از سوی دیگر، اگرچه هیچ سندی مبنی بر کمک و یا فروش تسلیحات ایران به روسیه وجود ندارد اما اینکه اوکراینیها مدعی هستند که پهپادهای ایرانی مورد استفاده در جنگ این کشور بسیار قویتر هستند که میتوانند معادلات جنگ را به نفع روسها تغییر دهند، تلویحا قدرت سلاحهای ایرانی را تایید میکنند که چقدر میتوانند در صورت بروز جنگ موثر واقع شوند. این اعتراف هشداری برای غربیها و صهیونیستها است که اگر دست از پا خطا کنند، ایران دست بسته نخواهد بود و میتواند دشمنان را از کار خودشان پشیمان کند و بهتر است قبل از هر گونه اشتباهی، همه جوانب و عواقب آن را در نظر بگیرند و اقدام نسنجیدهای مرتکب نشوند. هر چند مقامات آمریکایی و اسرائیلی هم به قدرت موشکی و پهپادی ایران پی بردهاند و تحرکات ماههای اخیر برای ایجاد ائتلاف عبری-عربی و استقرار ناوگان پهپادی با هدف مقابله با پهپادهای ایرانی، همگی گویای این حقیقت است که تهران به چنان دستاوردهایی در عرصه نظامی دست یافته که میتواند به بازار صادرکنندگان این تسلیحات در جهان وارد شود.
