الوقت- در شرایطی که برخی رژیمهای عربی حاشیه خلیج فارس در سالهای اخیر به سمت عادی سازی با رژیم صهیونیستی سوق پیدا کردهاند و هر روز روابط خود با این رژیم را در عرصههای سیاسی، اقتصادی و امنیتی تقویت میکنند اما در این میان برخی کشورها نیز هستند که هر چند در ظاهر به حمایتهای خود از ملت فلسطین ادامه میدهند.
در همین ارتباط، نود و پنجمین نشست افسران ارتباط دفاتر منطقهای تحریم اقتصادی رژیم صهیونیستی توسط کشورهای عربی در مقر اتحادیه عرب در شهر قاهره پایتخت مصر برگزار شد. معاون دبیرکل اتحادیه عرب طی سخنانی گفت که این نشست تاکیدی بر نقش مهم تحریم عربی رژیم صهیونیستی در راستای پایبندی به موضع جهان عرب است که اراده ملتهای عرب در دفاع از حقوق فلسطین و بازپس گیری آن مطابق قوانین بینالمللی را منعکس میکند. بر این اساس، تصمیم درخصوص تحریم اسرائیل از جانب کشورهای عربی، اعمال محدودیت، درج شرکتها در لیست تحریم و هشدار به برخی شرکتها و خارج کردن نام برخی شرکتها که به تحریم پاسخ مثبت دادهاند و نیز تمرکز بر تداوم فعالیت دفاتر منطقهای تحریم رژیم صهیونیستی و تقویت همکاری بین آنها در دستورکار کنفرانس قرار دارد.
تحریم کالاهای صهیونیستی برای اولین بار پس از شروع سومین جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967، شروع شد و از آن زمان تاکنون برخی کشورهای عربی هر از گاهی با برگزاری چنین نشستهایی سعی کردهاند دامنه این تحریمها را گستردهتر کنند. نشست قاهره در زمانی برگزار میشود که رژیم صهیونیستی برای خروج از انزوای منطقهای سعی دارد روابط خود را با کشورهای عربی عادی سازی کند. هر چند امارات و بحرین زودتر از دیگران به عادی سازی با تلآویو لبیک گفتهاند اما بسیاری از اعراب به دلیل حساسیت افکار عمومی منطقه از نزدیک شدن به تلآویو خودداری میکنند. بنابراین، حضور برخی کشورهای عربی در نشست قاهره میتواند برای کشورهایی که در مسیر عادی سازی قرار دارند حاوی این پیام باشد که در صورت پیوندهای محکم با تلآویو، در بین سایر اعراب جایی نخواهند داشت. در صورتی که ملتهای منطقه و افکار عمومی به کمپین تحریم واقعی کالاهای اسرائیلی بپیوندند، میتوانند صدای مخالفت گسترده خود با روند عادی سازی را به گوش رهبران سازشکار عرب رسانده و از تکرار چنین سناریویی توسط دیگر کشورهای اسلامی ممانعت کنند.
از سوی دیگر، باتوجه به اینکه شیخ نشینهای منطقه سالهاست که به آرمان آزادسازی قدس از دست اشغالگران پشت کردهاند و دست صهیونیستها را برای ارتکاب هر گونه جنایتی علیه فلسطینیها باز گذاشتهاند، لذا اجرای چنین نشستهایی میتواند برای مردم فلسطین مایه دلگرمی باشد تا احساس کنند که کماکان برخی اعراب هستند که از آنها حمایت میکنند.
دور زدن تحریمها توسط صهیونیستها
اگرچه تحریم کالاهای صهیونیستی در کشورهای عربی اقدام مناسبی برای تحت فشار قرار دادن و منزوی کردن این رژیم در منطقه محسوب میشود اما تجربه نشان داده به رغم برگزاری نشستهای متعدد اما در عمل موفقیت چندانی حاصل نشده است و عملا هیچ تحریمی در جهان علیه کالاهای اسرائیلی به جز کشورهای ایران، سوریه و لبنان معدود اعمال نمیشود. اینکه چرا تحریم کالاهای صهیونیستی تاکنون راه به جایی نبرده است، بخشی از آن به حربههای فریبکارانه صهیونیستها برمیگردد که مسیرهای جایگزین را برای ارسال کالاهای خود به کشورهای عربی انتخاب کردهاند تا حساسیت در این زمینه ایجاد نشود.
در همین راستا، رئیس کمیته صادرات رژیم صهیونیستی چند سال پیش در سخنانی گفته بود که اسرائیل با اکثر کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی و عراق تجارت گسترده و بسیار فعالی دارد. به ادعای این مقام صهیونیستی، تجار مغربی و اندونزیایی کالاهای اسرائیلی را خریداری کرده و با محو عبارت «ساخت اسرائیل» آنها را به عربستان و عراق وارد میکنند و عملا هیچ مشکلی در این زمینه به وجود نیامده است. صادرات کالاهای صهیونیستی به کشورهای عربی در زمانی انجام میشد که خبری از عادی سازی روابط اعراب با تلآویو نبود و اکنون که برخی کشورها برای برقراری رابطه با اسرائیل پیش قدم شدهاند، صادرات کالاهای صهیونیستی بیش از پیش افزایش خواهد یافت. حتی آنگونه که از اظهارات مقامات صهیونیستی بر میآید برخی کالاها که به اعراب صادر میشوند نام کشورهایی مثل اردن روی آنها درج شده است اما عملا مالکیت این کارخانهها در دست سرمایهداران صهیونیستی قرار دارد. بنابراین، صهیونیستها میتوانند با چنین حربههایی کالاهای خود را با نام کشورهای مختلف به جهان اسلام صادر کنند بدون اینکه کسی متوجه شود این کالاها در کدام منطقه و زیردست چه کسانی ساخته شده است.
رژیم صهیونیستی همیشه تلاش کرده است تا کالاهای خود را از طریق کلاهبرداری تجاری مستمر به کشورهای عربی معرفی کند، جایی که برچسبهای خود را محو میکند و از کشور ثالثی مانند قبرس برای معرفی کالاهای اسرائیلی به بازارهای عربی استفاده میکند.
صهیونیستها در تلاش برای نفوذ به بازارهای عربی از طریق کلاهبرداری تجاری، با تعداد انگشت شماری از واردکنندگان فاسد و افسران گمرکی که با نقض قوانین کشورهای خود و گمراه کردن مردم، ورود این کالاها را تسهیل میکنند، همکاری دارند.
رژیم صهیونیستی علاوه بر اینکه به طور مخفیانه کالاهایش را به بازارهای عربی صادر میکند با برخی از این کشورها نیز تجارت مستقیمی دارد. تجارت رسمی بین مصر و اسرائیل محدود به صادرات محدود مصر به اسرائیل است که ارزش آن در اوایل سال 2001 از 17 میلیون دلار تجاوز نکرده بود. این تجارت شامل نخ ریسی، مصالح ساختمانی، ادویه جات و مواد غذایی کنسرو شده است. واردات مصر از اسرائیل نیز در همان زمان بالغ بر 40.3 میلیون دلار بوده است. این واردات شامل تجهیزات و ادوات کشاورزی و آبیاری، بذر و سموم دفع آفات است که همگی با اطلاع وزارت امور خارجه انجام شده است.
در مورد مراکش، صادرات محدود رژیم صهیونیستی به این کشور کمتر از 10 میلیون دلار در سال 2001، به حضور یک جامعه یهودی در مراکش مرتبط بود. همچنین تجارت محدودی بین موریتانی و اسرائیل وجود دارد که تجارت مربوط به موضع دولت موریتانی است که روابط دیپلماتیک کامل با رژیم صهونیستی برقرار کرده و به هیچ تصمیم عربی در خصوص توقف همکاری اقتصادی با این رژیم متعهد نیست.
مبادلات تجاری رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی در سالهای اخیر به دلیل عادی سازی روابط افزایش یافته است. در همین راستا، سودانیها پیشتر تصویری از یک محصول "بیسکویت" حاوی حروف عبری را در شبکههای اجتماعی منتشر کردند که به گفته آنها ساخت اسرائیل است و در فروشگاهی در خارطوم پیدا شد. در آوریل 2021، کابینه سودان لغو تحریم اسرائیل در سال 1958 را اعلام کرد، در گامی که راه را برای عادیسازی کامل روابط خارطوم و تلآویو هموار میکند. همچنین خرماهای اسرائیلی به طور پراکنده در بازار مراکش به چشم میخورد و در ماه رمضان، بسیاری از احزاب و انجمنها برای تحریم این کالاها فراخوان دادند.
با این اوصاف، تحریمهایی که اعراب برای شرکتهای سازنده کالاهای صهیونیستی اعمال میکنند عملا ناموفق است زیرا هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این شرکتها تحت کنترل اسرائیلیها هستند. از طرفی، باتوجه به اینکه تجار صهیونیستی در ماههای اخیر تمایل خود را برای سرمایهگذاری در امارات و عربستان اعلام کردهاند، لذا در آینده ممکن است شرکتهای اسرائیلی در داخل این کشورها کالاهای خود را تولید کرده و به ملتهای عرب قالب کنند.
در شرایطی که رژیم صهیونیستی به هر حربهای متوسل میشود تا اعراب را به اردوگاه خود وارد کرده و توجهات را از پرداخت به قضیه فلسطین دور کند، تحریم کالاهای صهیونیستی و تلاش برای ممانعت از تکرار روند عادی سازی، میتواند تلآویو را از رسیدن به مقاصد شوم خود در منطقه بازدارد و ناکامی این رژیم در تشکیل ائتلاف ضد ایرانی نشان داد که اگر کشورهای اسلامی متحد شوند میتوانند ضربه سختی را به صهیونیستها وارد کنند.