الوقت- کشورهای اروپایی که چند ماه پیش در حمایت از اوکراین، با چشمان بسته و بدون آینده‌نگری، تحریمهای گسترده‌ای را علیه روسیه اعمال کردند و مدعی بودند که با این اقدامات می‌توانند مسکو را به عقب نشینی از خاک اوکراین وادار کرده و آنرا شکست دهند اما همه محاسبات غربیها اشتباه از آب درآمد.
اکنون که جنگ اوکراین وارد ششمین ماه خود شده و تابستان داغی را پشت سر می‌گذارد، کشورهای اروپایی زمستان سرد را بر تن خود احساس می‌کنند. آثار تحریمهای نفت و گاز روسیه اکنون به وضوح در اروپا هویدا شده است و مقامات اروپایی نسبت به زمستان پیش رو هشدار می‌دهند. اگرچه اروپاییها فکر می‌کردند با تحریم انرژی روسیه می‌توانند خود را از وابستگی به این کشور نجات دهند اما نبود مسیرهای جایگزین برای جبران نیازهای گازی، سبب شد تا اروپاییها به اشتباهات خود پی ببرند. به همین منظور، تحلیلگران زمستان سختی را برای کشورهای اروپایی پیش‌بینی می‌کنند، زیرا آنها نه تنها هنوز مخازن خود را پر نکرده‌اند بلکه قادر نیستند جایگزین‌های مناسب و قابل اتکایی برای تامین نفت و گاز روسیه پیدا کنند و راهی جز سهمیه‌بندی و کاهش مصرف انرژی ندارند.
بحران انرژی در اروپا پس از آنکه شرکت گازپروم روسیه روند ارسال گاز از طریق خط لوله نورد استریم۱ را با اطلاع قبلی به دلیل تعمیرات سالانه قطع کرد، به طور جدی احساس شد و همین مسئله زنگ خطر را برای اروپا به صدا درآورد، تا جایی که دولتمردان اروپایی از شهروندانشان خواستند در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند؛ که متعاقب آن تعدادی از صنایع به حالت خاموشی درآمدند و سهمیه‌بندی انرژی هم در برخی کشورها در دستور کار قرار گرفته است. روسیه توپ را در زمین اروپاییها انداخته و دلایل کاهش صادرات گاز از طریق خط لوله نورد استریم را تحریمهای اتحادیه اروپا عنوان می‌کند.
اروپایی‌های متضرر
تحریمهای نفت و گاز روسیه که با هدف قطع درآمدهای این کشور برای عقب‌نشینی از اوکراین انجام شد، بیش از همه دامن خود اروپاییها را گرفته است. مقامات روسیه بارها گفته‌اند که تحریمهای انرژی به ضرر اروپا تمام خواهد شد و به نظر می‌رسد پیش‌بینی روسها زودتر از آنچه انتظار داشتند محقق شده است. آنگونه که از اظهارات مقامات اروپایی در هفته‌های اخیر بر می‌آید این است که آنها تاوان حمایت از اوکراین را می‌دهند و ممکن است در صورت لزوم در سیاستهای خود در این زمینه تجدیدنظر کنند. زیرا فشارهای اقتصادی ناشی از قطع گاز روسیه در زمستان شرایط سختی را برای کشورهای اروپایی رقم خواهد زد و اروپاییها که اکنون با سلاحهای گرم از اوکراینی‌ها در مقابل مسکو حمایت می‌کنند، به ناچار در زمستان دست گدایی به سمت کرملین دراز خواهند کرد تا شیرهای گاز را به روی آنها باز کند. باتوجه به اینکه روسیه در انتظار فرصتی برای تنبیه غربیها است، مطمئنا با بهای گزافی گاز را به سمت اروپا سرازیر خواهد کرد تا آنها را از کرده خود پشیمان کند.
اروپا بیش از 40 درصد از نفت و گاز مورد نیاز خود را از روسیه تامین می‌کند، و با اعمال تحریمها شرایط سختی برای اروپاییها ایجاد شده است. باتوجه به اینکه این نگرانی وجود دارد که روسیه برای تنبیه غربیها، جریان انتقال گاز به سمت اروپا را به طور کامل قطع کند، احتمالا قاره سبز زمستان بسیار سختی را در پیش خواهند داشت. مسکو بارها از اهرم انرژی برای تحت فشار قرار دادن اروپا استفاده کرده تا امتیازات سیاسی بگیرد و این بار که به طور غیرمستقیم وارد جنگ با غربیها شده است، می‌تواند امتیازاتش را در خاک اوکراین بگیرد.
صرفه جویی برای عبور از زمستان سخت
اروپاییها اگرچه هنوز در تابستان داغ به سر می‌برند، اما از هم اکنون برای زمستان سخت آتی خود را آماده می‌کنند و در این میان تمهیداتی را اندیشیده‌اند تا شاید از این شرایط سخت عبور کنند. کمیسیون اروپایی در روزهای اخیر سند سیاستی را با عنوان «صرفه‌جویی در گاز برای زمستانی ایمن» آماده کرده است که به کشورهای اتحادیه اروپا پیشنهاد می‌دهد تا پیش از شروع پاییز، ۱۵ درصد گاز کمتری مصرف کنند. به نظر می‌رسد اگر چنین تصمیمی برای اتحادیه اروپا گرفته شود، همه کشورها و حتی انگلیس که به گاز روسیه وابسته نیستند، هم تحت تاثیر قرار بگیرند. همچنین، در هر صورت قطع گاز در کل اروپا، مردم مجبور می‌شوند مصرف گاز را در خانه کاهش دهند. حتی بر اساس گزارشها، مصرف گاز در بخشهایی از ساختمان مدارس قطع شده است و حتی مراکز تفریحی فعالیتهای خود را کاهش داده‌اند تا در مصرف گاز صرفه جویی شود.
اگرچه اروپاییها در ماههای اخیر تلاش کرده‌اند تا از مسیرهای دیگری از منابع انرژی رژیم صهیونیستی و کشورهای آفریقایی نیازهای خود را تامین کنند اما اینها تنها بخش کوچکی از کمبودهای اروپا را جبران می‌کند و قطع وابستگی از انرژی روسیه سالها و شاید دهها زمان می‌برد و همین فرصت مناسبی برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه است تا غربیها را گوشمالی دهد.
در کشورهایی مثل آلمان، دولت دستور داده تا مردم در استفاده از برق صرفه جویی کنند و حتی پیش‌بینی می‌شود اگر روند کمبود گاز اینگونه ادامه پیدا کند، در زمستان بسیاری از شرکتهای اقتصادی تعطیل خواهند شد. آلمان بیش از سایر کشورهای اروپایی به گاز روسیه وایسته است و به رغم حمایتهای سیاسی و نظامی از دولت کی‌یف، اما بارها نیز اعلام کرده که تحریمهای روسیه به ضرر خودشان تمام خواهد شد.
در روزهای گذشته، رسانه‌های آلمان اعلام کرده‌اند این کشور به سطح هشدار از نظر ذخایر گازی رسیده است. این سطح بدان معناست که دولت هزینه انرژی را بیش از پیش افزایش می‌دهد تا تقاضا برای آن کاهش یابد. همچنین گفته می‌شود سطح اضطراری نیز در دستور کار قرار گرفته است که طی آن دولت دستور سهمیه‌بندی گاز را صادر می‌کند. آلمان که بزرگترین اقتصاد اروپا را یدک می‌کشد در صورت توقف گاز روسیه دچار بحرانهای گسترده اقتصادی خواهد شد و می‌تواند بخش عمده‌ای از مردم این کشور را با مشکلات زیادی مواجه کند.
گفته می‌شود در برخی شهرهای آلمان شبها خیابانها تاریک است و به نظر می‌رسد آلمانی‌ها زودتر از سایر کشورها خود را برای زمستان سخت آماده کرده‌اند. باتوجه به تعلیق برخی فعالیتهای اقتصادی در آلمان در ماههای اخیر، مازاد تجاری آلمان به دلیل افزایش قیمت گاز به کسری تبدیل شده است، زیرا ثروت این کشور بیشتر توسط صنایع انرژی‌بر تولید می‌شود که هزینه‌های واردات آن افزایش یافته است. از طرفی، کمکهای تسلیحاتی و مالی به اوکراین هم مزید بر علت شده و با افزایش تورم که ناشی از کمبود غلات است، شرایط بدی را برای این کشور رقم زده است.
کاهش انتقال گاز از روسیه به اروپا، تا جایی نگران کننده است که اخیرا وزیر خارجه آلمان علنا اعلام کرد که اگر گاز روسیه به آلمان نرسد، ممکن است نتواند به حمایت از کی‌یف ادامه دهد، زیرا در غیر این صورت باید با شورشهای خیابانی در داخل آلمان مقابله کند. صدراعظم سابق آلمان هم در روزهای اخیر به روسیه سفر کرده تا با مقامات مسکو درباره مسئله انرژی گفتگو کند. در کشورهای اروپایی تورم به شدت در حال افزایش است و بحران سوخت و بهای گزاف آن، اروپاییها را در شرایط سختی قرار داده است.
باتوجه به اینکه برخی کشورها مانند آلمان و مجارستان به نفت و گاز روسیه وابستگی شدیدی دارند، از همان ابتدای اعمال تحریمهای ضد روسی با دیگر اعضای اتحادیه اروپا اختلاف نظر داشتند و هر چه به سمت زمستان پیش می‌رود این اختلافات بیشتر خود را نشان می‌دهد. در روزهای اخیر اتحادیه اروپا تلاش کرده تا به اتفاق اعضا بتواند با سیاستهای اضطراری و کاهش مصرف گاز بتواند از زمستان آتی عبور کند اما در این میان برخی کشورها که وابستگی چندانی به گاز روسیه ندارند حاضر به همراهی نیستند. دولت مجارستان هم که با اشاره به تهدید فاجعه اقتصادی، در حال تلاش برای آتش بس سریع در اوکراین است تا به این بحران پایان داده و کشورش را از بحرانهای آتی نجات دهد.
اگرچه بسیاری از مردم اروپا حملات روسیه را محکوم کرده و از اوکراین حمایت کرده‌اند اما با نمایان شدن آثار تحریمها بر زندگی و اقتصادی کشورشان، به این باور رسیده‌اند که چرا باید تاوان دیگران را آنها بپردازند. اعتراضات مردمی در اروپا سبب می‌شود تا دولتمردان قاره سبز در سیاستهای اعلانی خود در قبال تحولات اوکراین تجدید نظر کنند.
در حال حاضر، یک مسابقه بین روسیه و اتحادیه اروپا به راه افتاده است، رهبران مسکو می‌خواهند در زمستان بی‌ثباتی اقتصادی در غرب را رقم زده و حمایت اروپاییها را از اوکراین کاهش دهند. درحالی که پوتین در کاخ کرملین با خونسردی تحولات اوکراین را رصد می‌کند، اروپاییها در وحشت زمستان پیش رو به سر می‌برند و نسبت به آینده نگران هستند. در صورتی که مسکو گاز را به روی اروپا ببندد، قیمت حامل‌های انرژی و نرخ تورم در اروپا رشد چشمگیری خواهد شد و از منظر ثبات اقتصادی و اجتماعی می‌تواند تبعات منفی برای اروپا به همراه داشته باشد که در نهایت ممکن است دولتمردان اتحادیه اروپا را به سمت امتیازدهی به مسکو متمایل کند.
