پایگاه تحلیل الوقت - طی دو روز گذشته چین میزبان اجلاسی تحت عنوان همسایگان افغانستان بوده است.
سخنگوی وزارت خارجه چین گفته است که هدف از نشست دو روزه وزرای خارجه کشورهای منطقه تمرکز روی بحران کنونی افغانستان و افغان‌ها در داخل و خارج از این کشور است. وی گفته است که مقامات این کشورها در جلسات امروز و فردا به دنبال راه حل فوری برای تامین صلح، ثبات و توسعه اقتصادی برای افغانستان هستند.
روسیه، ایران پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان در این نشست حضور داشتند و در همین حال وزرای خارجه قطر و اندونزی نیز به عنوان مهمان در این جلسه شرکت کردند. امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان نیزدر این نشست حاضر شد.
چین بازیگر مهم افغانستان می شود؟
برگزاری نشست همسایگان افغانستان در چین در شرایطی است که این کشور توانسته روابط به نسبت نزدیکی را با گروه طالبان برقرار کند. برای چین، صرف نظر از نوع حاکمیت در افغانستان، بهره برداری و رقابت با بازیگران خارجی در افغانستان حائز اهمیت است. چین حتی قبل از آن که طالبان بتواند قدرت را در کابل به انحصار خود درآورد و از دو سال قبل از سقوط دولت پیشین افغانستان در زمانی که طالبان یک گروه جنگجو در افغانستان به شمار می رفت، با این گروه روابط نزدیکی برقرار کرده بود و در چند نوبت نیز رهبران طالبان را به پکن دعوت کرد.
به هر میزان که در دوران پیش از طالبان، هندی ها توانسته بودند در افغانستان جا پا باز کنند، اکنون چین این جا پا را برای خود در دوران طالبان مساعد می بیند و گویی در دوران طالبان بیش از دهلی نو، این پکن است که توانسته دل رهبران طالبان را برباید و رقیب سنتی خود یعنی هند را از صحنه تحولات افغانستان خارج کند.
براین اساس برگزاری نشست همسایگان افغانستان در چین برای دومین بار حاکی از آن است که چینی ها تقریبا در حال تبدیل شدن به بازیگر مهم افغانستان هستند. در مقابل طالبان نیز اعلام کرده که امتیاز بهره برداری از برخی معادن افغانستان را به چینی واگذار خواهد کرد.
روز یکشنبه، ۱۳ مارس (۲۲ اسفند1400)، وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت که در طول چند ماه گذشته ده‌ها شرکت معدنی چین به افغانستان رفته‌اند و با گروه طالبان که اکنون قدرت را در آن کشور را به دست دارند، در مورد استخراج از شماری از معادن بزرگ افغانستان گفت‌وگو کرده‌اند. به گفته مقامات چینی و طالبان، چین در حال مذاکره با امارت طالبان برای آغاز استخراج معدنی در سایت مس عینک، و نیز آغاز کار بر روی ذخایر نفت و گاز در شمال افغانستان در کنار آمودریا است. هر دو پروژه به دلیل جنگ طولانی در کشور که اکنون ظاهرا به پایان رسیده است، سالها متوقف بود.
چین در حال حاضر کنترل بسیاری از مواد معدنی کمیاب جهان را در اختیار دارد که برای تولید انواع فناوری‌ها، از جمله قطعات خودروهای الکتریکی و صفحه نمایش لمسی گوشی‌های هوشمند به‌کار می‌روند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که استخراج معادن بهترین شانس طالبان برای ایجاد فعالیت‌های تجاری جدید و بزرگ است، زیرا افغانستان با فروپاشی اقتصادی ناشی از تسلط طالبان دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. حکومت جدید که از کمک‌های بین‌المللی تقریبا محروم شده است، باید به سرعت درآمد خود را افزایش دهد و برای جمعیتی که با قحطی گسترده مواجه است، شغل فراهم کند. در این شرایط، تحریم های آمریکا مانع از حضور شرکت های غربی در افغانستان و خلا وجود آمریکا و کشورهای غربی در افغانستان زمینه مساعد و مناسبی را برای عرض اندام چین فراهم کرده است.
فراموشی افغانستان در میانه بحران اوکراین
همزمان با آغاز جنگ در اوکراین؛ فشار زیادی بر چین از سوی کشورهای غربی وارد شده تا از روسیه فاصله بگیرد و به این کشور در دور زدن تحریم ها کمک نکند. در واقع چین در جریان بحران اوکراین تحت فشار کشورهای غربی قرار گرفته و همزمان شاید تا حدود زیادی جنگ در اوکراین، تحولات افغانستان را به حاشیه کشانده و در عمل نگاه جهانی کمتر متوجه تحولات افغانستان است.
در این میان چین با برگزاری نشست همسایگان افغانستان در تلاش است تا با برجسته کردن تحولات جاری در افغانستان تا حدودی بتواند از زیرفشار تحولات اوکراین خارج شود و خود را بیش از مسائل اوکراین، درگیر تحولات افغانستان نشان دهد. این مسیر چین اما چندان به مذاق کشورهای غربی خوش نمی آید و آمریکا و اروپا تلاش دارند تا با محور قراردادن تحولات اوکراین این پیام را به چین بدهند که تحرکات این کشور را در کمک به روسیه زیرنظر دارند، هرچند چین همزمان تلاش دارد تا وانمود کند که برای پکن این تحولات افغانستان است که در اولویت قرار دارد، نه اوکراین!
