الوقت- آیت‌الله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران از امروز دوشنبه (2 اسفند) در سفری منطقه‌ای عازم دوحه پایتخت قطر شد تا با سران و مقامات این کشور حاشیه خلیج فارس در مورد مسائل مختلف دوجانبه و منطقه‌ای به گفتگو بپردازد. مهمترین موضوعات و مباحث مطرح در مذاکرات مقامات دو کشور را می‌توان اینگونه برشمرد:
1- ارتقای همکاری‌های دوجانبه
ایران و قطر در طی سالیان اخیر سطح روابط سیاسی خود را به طور قابل توجهی افزایش داده اند و انتخاب دوجه به عنوان نخستین کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس برای سفر خارجی توسط آیت الله رئیسی نشانگر سطح بالای روابط حسنه و عزم دو کشور برای تداوم و ارتقای سطح این روابط می‌باشد.
از یکسو دولت آیت الله رئیسی یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی خود را اولویت روابط با همسایگان و بهود مناسبات با کشورهای حوزه خلیج فارس قرار داده است و سوی دیگر قطر نیز که در اوضاع بحرانی اعمال تحریم یکجانبه کشورهای عربی به رهبری عربستان، از جغرافیای همسایگی با ایران به عنوان فضای تنفسی برای رهایی از فشارهای تحریمی استفاده کرد بر حفظ و تداوم این روند تمایل دارد.
موضوع مهم در مورد نقش منطقه‌ای قطر رویکردی است که این کشور در سیاست خارجی برای حفظ ثبات در خلیج فارس ایفا می‌کند. قطر یک کشور عربی و عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد و طبیعتاً روابط نزدیک با قطر ضمن متوازن کردن مناسبات جمهوری اسلامی با مجموعه شورای همکاری، می‌تواند تلاش‌های آمریکا برای ائتلاف‌سازی منطقه‌ای از اعراب و رژیم صهیونیستی علیه تهران را ناکام بگذارد. در واقع قطر با وجود میزبانی از پایگاه نظامی آمریکا در منطقه اما تلاش داشته تا این موضوع بر مناسبات حسنه با ایران تأثیری نداشته باشد و حتی در مواردی مانند مسئله غزه در فلسطین و بحران اقتصادی لبنان، به عنوان دیگر اعضا محور مقاومت، برخلاف دیدگاه‌های مخرب کشورهایی همانند عربستان نگرشی ثبات‌آفرین را دنبال کرده است. در همین ارتباط قطری‌ها در ماه‌های گذشته ابراز تمایل کرده اند تا در مسئله اختلافات تهران و ریاض نقش میانجی گر را ایفا کنند و این در شرایطی که در روزهای اخیر هم طرف سعودی و هم دیپلمات‌های ایرانی نسبت به شروع دور جدید مذاکرات تنش‌زدایی اعلام آمادگی کرده‌اند از اهمیت برخوردار است.
از جنبه ای دیگر بخش مهمی از هدف ارتقای روابط دوجانبه با قطر به موضوع افزایش سطح مناسبات اقتصادی با این کشور مربوط است که به هیچ عنوان نه در سطح روابط سیاسی رشد یافته است و نه تناسبی با ظرفیت‌های اقتصادی دو کشور دارد.
سهم کنونی ایران از تجارت خارجی قطر بسیار اندک و به هیچ وجه در حد و قواره نزدیکی روابط سیاسی میان دو کشور و همچنین پتانسیل‌های بازرگانی، صنعتی، کشاورزی و تکنولوژیکی ایران نیست. به گفته معاون بین الملل اتاق بازرگانی تهران در خردادماه امسال از مجموع حدودا 26 میلیارد و 700 میلیون دلار واردات قطر سهم ایران بین 350 تا 360 میلیون دلار بوده است. با این حال دو کشور برای آینده نزدیک رقم 1 میلیارد دلار را هدفگذاری کرده‌اند.
در این رابطه بحث مهم برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر به عنوان یک فرصت مهم برای ارتقای روابط اقتصادی با دوحه می‌باشد و این موضوع در سفر دی ماه امیرعبداللهیان به دوحه مورد توجه قرار گرفت. امیرعبداللهیان در آن برهه گفته بود: «در گذشته درباره بازی های جام جهانی گفت وگوهایی انجام شده است و ما در خصوص اینکه از ظرفیت جمهوری اسلامی ایران به ویژه در حوزه خدمات فنی و مهندسی و امکاناتی که جمهوری اسلامی ایران دارد و قطر می‌تواند از آن استفاده کند، گفت‌وگو خواهیم کرد.»
در سفر امروز آقای رئیسی نیز توافقات مختلفی به امضا رسید که گامی در جهت تقویت روابط اقتصادی دو کشور محسوب می‌شود. به گزارش ایرنا، ۱۴ سند همکاری امضا شده در زمینه‌های هواپیمایی، تجاری، کشتی‌رانی، رادیو تلویزیون، سیاست خارجه (لغو روادید)، برق ، استاندارد، و فرهنگی و آموزشی بوده است.
2- نشست گازی
با توجه به نقش مهم گاز طبیعی در پروسه گذار انرژی، سهم گاز طبیعی در سبد انرژی همه کشورها در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود در دهه آینده سهم گاز طبیعی از نفت پیشی بگیرد و طبیعی است که با توجه به بحران انرژی، همه کشورها در صدد افزایش ظرفیت تولید و صادرات گاز طبیعی و ال ان جی هستند.
ایران با دارا بودن دومین ذخایر اثبات‌شده گاز طبیعی در جهان، در سال ۲۰۰۱ ایده تشکیل چنین مجمعی را مطرح کرد. آن نهاد در نهایت در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۸ تاسیس شد.
در حال حاضر کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد، توباگو، و ونزوئلا، ١۱ عضو اصلی مجمع کشورهای تولید و صادرکننده گاز هستند و هلند، نروژ، عراق، عمان، پرو ، آذربایجان، و امارات به‌عنوان اعضای ناظر در آن شرکت می‌کنند. در مورد قابلیت کشورهای عضو، باید در نظر داشت که اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز ۴۴ درصد از تولید گاز جهان، ۶۷ درصد از ذخایر گازی جهان، ۶۴ درصد از انتقال گاز با خط لوله، و ۶۶ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) جهان را در اختیار دارند. قرار است در ششمین نشست مجمع کشورهای تولید کننده و صادر کننده گاز ، دبیرکل جدید مجمع انتخاب شود.
ایران و قطر هر دو از میدان مشترک گازی پارس جنوبی بهره برداری می‌کنند. قطر در حلا حاضر دومین صادرکننده گاز ال ان جی بعد از آمریکا محسوب می‌شود اما تلاش دارد که جایگاه نخست را در آینده نزدیک ازآن خود کند. در این میان ایران که تاکنون صادرکننده ال ان جی نبوده است می‌تواند از قطر به عنوان سکوی ترانزیتی ال ان جی به بازارهای جهانی، بویژه اروپا که در نتیجه بحران اوکراین به شدت نیازمند ال ان جی می‌باشد، استفاده کند. حضور ایران در بالاترین سطح در نشست ششم مجمع کشورهای صادرکننده گاز نشان از عزم جدی ایران برای ورود پررنگ به این عرصه در آینده می‌باشد.
