الوقت- رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی ایران روز شنبه 4 دی ماه، در سفری چند روزه وارد عراق شد. اتصال ریلی خط آهن بصره - شلمچه از جمله پروژه هایی است که در این سفر بر لزوم تکمیل و پیگیری آن تاکید شده است و دو کشور ایران و عراق در سال 1390 جهت تکمیل این پروژه تفاهم نامه را با یکدیگر امضا کردند و در سال 1393 نیز این موضوع بار دیگر به امضای دو کشور رسید اما با این وجود، این موضوع در دولت‌های گذشته به نتیجه نرسید.
سفر وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران به عراق و گفتگو با همتایان عراقی وی، نوید دهنده از سرگیری مجدد این پروژه است و رستم قاسمی در توضیح روند امضای تفاهم نامه تکمیل این پروژه با طرف عراقی بر این نکته تاکید کرد که: «یکی از بندهای این توافق‌نامه این است که ما ظرف یک ماه آینده عملاً در برنامه پل بین عراق با ایران مستقر و عملیات اجرایی شروع خواهد شد. توافق کلی ما این است است که شرکت راه آهن جمهوری اسلامی و شرکت راه آهن عراق مشترک این پروژه را اجرا کنند و ظرف 2 ماه شرکت مشترک تشکیل خواهد شد، اما حتی ما برای تا 2 ماه آینده که این شرکت تشکیل خواهد شد منتظر نماندیم و توافق کردیم که ظرف یک ماه آینده عملاً ما در کنار پل مستقر می شویم و عملیات اجرایی مطالعات و اجرای این طرح را شروع کنیم».
اقدامات انجام شده در احداث راه آهن شلمچه- بصره
راه آهن شلمچه – بصره از جمله کریدورهای شرق به غرب کشور محسوب می شود که طی سال‌های اخیر ایران اقدام به تکمیل 17 کیلومتر از مسیر راه آهن خرمشهر – شلمچه کرد اما تکمیل نهایی این پروژه تا کربلا نیازمند احداث 32 کیلومتر خط آهن است که ایران انجام آن را برعهده گرفته است. در این بین وجود برخی از مشکلات از جمله حمله داعش به عراق در سال 2014، چالش های قانونی و حقوقی مرتبط با اعطاء زمین، لایروبی اروندرود و در برخی مقاطع عدم همکاری لازم بغداد در این زمینه، سبب شد تا این مسئله روند کندتری به خود بگیرد.
مزایای راه اندازی خط آهن شلمچه – بصره:
راه اندازی خط آهن شلمچه – بصره به ویژه فرصتی برای دو کشور ایران و عراق فراهم خواهد ساخت تا در میان بحران‌های اقتصادی موجود در هر دو کشور، به میزانی از ثبات اقتصادی دست یافته و در کنار مراودات و وابستگی های دینی و فرهنگی، ارتباطات تجاری و بازرگانی آنها نیز افزایش یابد. این در حالی است که میزان صادرات ایران به عراق در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته است و علیرغم تلاش ایران در عراق برای رفع تهدیدات تروریسم و ایجاد امنیت اما کشورهای دیگری چون ترکیه به حضور و رقابت اقتصادی در این کشور پرداخته‌اند.
راه اندازی این خط ریلی همچنین سبب سهولت در جابه جایی گردشگران و زائران ایرانی به عتبات عالیات و زائران عراقی به مشهد و قم خواهد بود چرا که سالانه میلیون ها نفر زائر ایرانی در مراسم اربعین حضور دارند و استفاده از شبکه ریلی سبب کاهش استفاده از 200 هزار اتوبوس مسافربری در این مسیر خواهد شد.
در حال حاضر تنها مسیر دسترسی محور مقاومت، گذرگاه قائم – ابوکمال است که اتصال ایران، عراق، سوریه و لبنان را به یکدیگر ممکن می‌سازد و در این شرایط راه اندازی خط آهن شلمچه – بصره به عنوان خط ریلی ترانزیتی و استراتژیکی، ظرفیت‌های لازم برای صادرات و واردات را در بین کشورهای محور مقاومت افزایش خواهد داد. علاوه بر این، ایران در سال های اخیر تحت شدیدترین تحریم های اقتصادی قرار داشته و این تحریم ها سبب شده است تا فروش سوخت و انرژی آن نیز تحت تاثیر قرار بگیرد؛ از سویی دیگر کشوری چون لبنان با داشتن بحران سوخت، می‌تواند بازاری برای ایران در زمینه انتقال سوخت باشد و ضمن رفع بحران سوخت این کشور، اثرات ناشی از تحریم را نیز کاهش دهد.
خط راه آهن شلمچه – بصره از جمله خطوط ترانزیتی و استراتژیکی محسوب می‌شود و اجرای آن این امکان را برای ایران فراهم خواهد کرد تا به کشورهای شرق مدیترانه و بندر لاذقیه در سوریه نیز دسترسی یابد؛ سوریه را می‌توان پلی در بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا دانست که از طریق مسیر ریلی شلمچه –بصره و سپس لاذقیه این امکان فراهم خواهد شد تا آسیای میانه و غرب اروپا در مسیری 4500 کیلومتری به یکدیگر متصل شوند؛ چنین موضوعی سبب خواهد شد تا شرایط برای بازیگری بیشتر ایران در منطقه افزایش یابد و همچنین با افزایش حوزه صادرات خود بستری را فراهم سازد تا ضمن تقویت و گسترش اقتصاد خود به نوعی از موازنه اقتصادی در منطقه و در رقابت با همسایگان نیز دست یابد.
