الوقت- در آستانه تشكیل دور بعدی نشست وین2 درباره بحران سوریه، نماینده ویژه سازمان ملل در امور این كشور تأكید كرد، فقط مردم سوریه هستند كه باید درباره نقش بشار اسد تصمیم بگیرند. این نظر دی‌میستورا منطبق با منطق مسكو و تهران است كه اعلام كرده‌اند بشار اسد باید بتواند در انتخابات آتی شركت كند و این مردم سوریه هستند كه فقط در این باره باید نظر بدهند.
استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه برای آماده‌سازی دور بعدی نشست وین2 با مقامات روسیه در مسكو دیدار كرد. دی میستورا و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه پس از گفت‌وگو با یكدیگر در جمع خبرنگاران حاضر شدند. در ابتدای این نشست خبری، لاوروف گفت: «روند گفت‌وگوها بین دولت و معارضین سوری باید شتاب بگیرد.» او در مورد محتوای دیدارش با دی میستورا گفت: «ما لیستی از سازمان‌های تروریستی كه باید آنها را از گروه‌های معارض و میانه‌رو متمایز دانست، تهیه كرده‌ایم.» روسیه تأكید دارد كه باید اپوزیسیون سوریه رویكرد واحدی اتخاذ و برای مقابله با گروه‌های گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش با دولت سوریه همكاری كند. به نظر می‌رسد روس‌ها تصمیم گرفته‌اند نقش رابط را بین دولت و مخالفان سوریه ایفا كنند و تلاش كرده‌اند نمایندگانی از اپوزیسیون داخل و خارج‌نشین سوریه را به مسكو دعوت كنند. حتی برای جلب رضایت مخالفان، مسكو روز گذشته اعلام كرد كه جنگنده‌های روسی مواضع‌های گروه‌های تروریستی را با هماهنگی بعضی گروه‌های مخالف در بخش‌هایی از سوریه هدف قرار داده است.
لاوروف در ادامه اظهارات خود با اشاره به بیانیه 9بندی وزرای خارجه 17 كشور در نشست روز جمعه در وین، تأكید كرد: «مسكو به بیانیه وین برای حل بحران سوریه متعهد است.» روسیه از زمانی كه به صورت رسمی وارد جنگ سوریه شده تلاش‌های دیپلماتیك را همزمان با این عملیات تشدید كرده است تا گروه‌های سوری را برای رسیدن به یك راه‌حل سیاسی تشویق كند. میكایل بوگدانف نماینده ویژه ولادمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در امور غرب آسیا نیز گفت: «هفته بعد ما آنها را برای مشورت به مسكو دعوت خواهیم كرد.» وی افزود: «در این زمینه هیچ مشكلی با دولت سوریه وجود ندارد. ما هم اكنون با نمایندگان گروه‌های مختلف اپوزیسیون ارتباط داریم تا آنها را به مسكو بیاوریم.» مسكو نقش مهمی در برگزاری نشست روز جمعه داشت كه در آن ایران برای اولین‌بار شركت كرده بود.
موضع شفاف دی میستورا
تلاش‌های دی‌میستورا برای برگزاری دور بعدی نشست وین در حالی ادامه دارد كه سرنوشت بشار اسد همچنان مهمترین چالش این مذاكرات است. روسیه و ایران اصرار دارند كه در انتخابات آتی بشار اسد می‌تواند نامزد شود و این مردم سوریه هستند كه از طریق رأی‌های خود درباره او تصمیم می‌گیرند اما مخالفان و حامیان آنها می‌گویند اسد نباید هیچ نقشی در آینده سوریه ایفا كند. در نشست روز جمعه طرفین شركت‌كننده توافق كردند كه در این باره اختلاف نظر دارند. دی میستورا روز گذشته در پاسخ به این سؤال كه به نظر او آیا بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه باید در آینده این كشور نقش داشته باشد یا نه، گفت: «شما در واقع با این سؤال می‌گویید كه ما از جانب مردم سوریه تصمیم بگیریم. ما در وین بر سر عدم توافق كامل با هم توافق داشتیم. این مردم سوریه هستند كه باید تصمیم بگیرند كه چه كسی رهبر آنها باشد. ما باید بر این اساس حركت كنیم.» این موضع دی میستورا كاملاً با موضع تهران و مسكو منطبق است. این اولین بار است كه نماینده سازمان ملل درباره نقش بشار اسد به این صراحت اظهار نظر می‌كند. دی‌میستورا كه در اواسط تیر ماه 1393 جایگزین اخضر ابراهیمی شده است طرحی را برای حل بحران سوریه ارائه كرده كه به صورت جالبی در بسیاری از سطوح با طرح مسكو تقارن دارد. این طرح براساس طرح «مركز گفت‌وگوهای بشردوستانه»، یك سازمان مستقر در سوئیس در امور میانجیگری شكل گرفته است. طرح میستورا هیچ شرایط مشخصی برای تغییر سیاسی دارد، از پاسخگویی به سؤال سخت درباره آینده اسد خودداری می‌كند و عمدتاً به عنوان تلاشی بشردوستانه معرفی شده است. دی میستورا در اوایل مأموریت خود در پاسخ به این سؤال روزنامه الحیات كه پرسیده بود سرنوشت بشار اسد چه خواهد بود، پاسخ بسیار كوتاه اما كاملاً مشخصی داده بود «اظهار نظر نمی‌كنم».
حمایت مسكو و تهران
موضع روز گذشته دی‌میستورا درباره نقش بشار تفاوت زیادی با مواضع مبهم وی در گذشته دارد و به نظر می‌رسد نماینده سازمان ملل از نظر مسكو و تهران درباره این چالش كلیدی مذاكرات حمایت می‌كند. لاوروف پس از اظهارات دی میستورا گفت: «بگذارید من هم از این موضع اعلام حمایت كنم. همانطور كه در بیانیه وین هم تصریح شده، مردم سوریه باید تصمیم بگیرند. تنها یك راهكار برای حل بحران وجود دارد و آن هم اراده مردم سوریه است».
تحلیلگران معتقدند علت اینكه مخالفان و حامیان آنها با هر نوع نامزدی بشار اسد مخالفت می‌كنند به این دلیل است كه می‌دانند در صورت برگزاری یك انتخابات آزاد احتمال پیروزی وی بسیار زیاد است. الیا ج مغنایر تحلیلگر مسائل امنیتی در روزنامه الرأی كویت نوشت: «امریكا و عربستان می‌دانند در صورت نامزدی، اسد در انتخابات پیروز خواهد شد و به همین دلیل با نامزدی وی مخالفت می‌كنند.» همزمان با تأكید لاوروف و دی میستورا بر اینكه مردم سوریه باید درباره آینده سیاسی خود تصمیم بگیرند، مقامات ایرانی هم در دیدار مقامات سوری بر این مسئله تأكید كردند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه كشورمان روز گذشته در دیدار فیصل مقداد، معاون وزیر خارجه سوریه بر مواضع قبلی ایران تأكید كرد و گفت: «ما معتقدیم كه مردم سوریه خودشان باید برای آینده و سرنوشتشان تصمیم بگیرند و دیگران حداكثر می‌توانند نقش تسهیل كننده در روند سیاسی سوریه و كمك به حل بحران را داشته باشند.» در ادامه این دیدار فیصل مقداد هم ضمن تقدیر از حمایتهای جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت سوریه اظهار داشت: بنده حامل سلام‌های گرم بشار اسد برای رهبر معظم انقلاب اسلامی و ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران هستم.
محمد بابایی
