الوقت- در حالی که 16 ماه از بحران سیاسی ناتوانی در تشکیل کابینه در لبنان میگذرد، جنبش میهنی آزاد به رهبری جبران باسیل و جنبش المستقبل به رهبری سعد الحریری وارد دور جدیدی از مناقشه سیاسی در مورد عامل تداوم بحران و راه حل گذار از بن بست کنونی شدهاند به صورتی که در روزهای گذشته دو طرف یکدیگر را به دروغ گفتن در مورد توقف روند تشکیل کابینه کردند.
جنگ کنترل کابینه: ثلث ضامن یا نصف به علاوه 1؟
ناتوانی و بیمیلی حریری به تشکیل کابینه در ماههای گذشته با بهانههای مختلف ادامه داشته است. وی که پس از استعفای حسان دیاب، از آبان ماه سال گذشته مجدداً از سوی رئیس جمهور برای تشکیل کابینه مأموریت یافته است با بهانه قرار دادن لزوم تشکیل دولت تکنوکراتیک از یافتن راه حل عملی برای خارج کردن لبنان از بلاتکلیفی سیاسی و بحران اقتصادی بزرگ جلوگیری میکند.
هفته گذشته بار دیگر جدال لفظی میان حریری و جبران باسیل بر سر این مسأله شدت گرفت. باسیل در یک سخنرانی تلویزیونی روز شنبه خطاب به لبنانی ها گفت که حریری در پیشنهاد جدید خود به رئیس جمهور میشل عون برای تشکیل کابینه خواستار کسب نصف به علاوه یک وزرا با هدف كنترل تصمیمات هیئت دولت شده است.
او گفت "رئیس جمهور و نخست وزیر تعیین شده در تشکیل دولت شرکای برابر هستند ، بنابراین هر دو باید در همه موارد از جمله شکل دولت ، تعداد وزارتخانه ها ، توزیع پستها و نامزدهای معرفی شده توافق کنند. دولت نمی تواند بدون رضایت رئیس جمهور تشکیل شود. " باسیل تنها راه خروج لبنان از بن بست را کنار زدن حریری از مأموریت تشکیل کابینه توسط پارلمان دانست.
در مقابل جناح حریری با رد این ادعای باسیل در یک اقدام فرار به جلو، میشل عون و جبران باسیل را به تلاش برای حفظ «ثلث ضامن» در کابینه آینده متهم نمود. ثلث ضامن یا ثلث معطل یک سوم معطل یعنی دستیابی اقلیت به یک سوم کرسیهای وزارتی به اضافه یک و این مانع از آن میشود که اکثریت تصمیمهای مهم و سرنوشتساز را به تنهایی بگیرد و تکروی کند به خصوص که قانون اساسی لبنان شرط کرده مصوبات دولت با رای یک سوم اعضای دولت تصویب شود تا لازم الاجرا باشند.
مصطفی علوش ، نایب رئیس حزب حریری جنبش المستقبل ، روز پنجشنبه گفت ، "حریری پرونده ای را با خود داشت که شامل ترکیب اعضا دولت بود که قبلاً پیشنهاد کرده بود و او برای مذاکره در مورد همه مسائل به جز بحث مربوط به" مسدود کردن ثلث ضامن"آمادگی دارد.
با این حال باسیل با رد این ادعا علاوه بر آنکه اعلام کرد که علاقهای برای حضور در کابینه حریری ندارد و هیچ سهمی از وزراتخانهها را مطالبه نمیکند، این واقعیت را که میشل عون بارها هرگونه تلاش برای کسب ثلث ضامن در مذاکرات با حریری شدیدا تکذیب کرده است یادآور شد.
او گفت: "آنها [حریری و متحدان] اصرار دارد که به بگویند که ما و رئیس جمهور یک سوم اعضای کابینه را میخواهیم. آنها دروغ می گویند. "
اکنون وقت کشیهای حریری که به صورت کاملاً عامدانه برای رسیدن به اهداف سیاسی آینده یک ملت را گروگان گرفته است صدای اعتراض آشکار میشل عون را درآورده است. عون گفت: "اگر نخست وزیری تعیین شده خود را قادر به تشکیل دولت نمی داند ، باید راه را برای کسانی که [میتوانند کابینه را] تشکیل دهند ، باز بگذارد."
"فراخوان من مصمم و صادقانه به نخست وزیر تعیین شده مبنی بر انتخاب سریع یکی از این دو گزینه ، زیرا سکوت بعد از امروز دیگر جایز نیست."
سفرهای بیثمر حریری
اما در شرایطی که انتقادات از حریری به دلیل بیمسئولیتی در به شکست کشاندن روند سیاسی و اصرار بر خواستههای فراقانونی، به جایگاه داخلی او ضربه زده و انتقادات رئیس جمهور را در پی داشته است، او با سفرهای خارجی متعدد و دیدار با مقامات دیگر کشورها قصد دارد اینگونه وانمودسازی کند که در تشکیل کابینه دارای اراده واقعی بوده و مسئولیت بحران سیاسی را به رقبا نسبت دهد.
در این مسیر پس از دیدهای بی حاصل او از امارات و ترکیه و دیدار با اردوغان و محمد بن زاید، وی اخیراً به دیدار پاپ فرانسیس رهبر مسیحیان رفت و از او برای حضور در لبنان و کمک به حل بحران دعوت کرد.
به نظر میرسد که حریری برای عقب راندن میشل عون به فشار افکار عمومی مسیحیان لبنان در صورت کسب حمایت از پاپ امید بسته است.
این نمایش سیاسی در حالی است که هفته گذشته با فشار حریری و عربستان سعودی سفر حسان دیاب نخست وزیر پیشبرد امور لبنان به بغداد لغو شد. سفری که با اهداف انعقاد قراردادهای اقتصادی در شرایط بحرانی کنونی میتوانست به بهود شرایط وخیم اقتصادی مردم لبنان اندکی کمک کند.
از طرف دیگر عربستان سعودی نیز برای تشدید فشار اقتصادی بر لبنان و کمک کردن به حریری اخیرا با بهانه قاچاق مواد مخدر واردات میوه و سبزیجات از لبنان را ممنوع اعلام کرد. اقدامی که حتی صدای اعتراض مفتی اعظم لبنان شیخ عبداللطیف دریان را درآورد.
در پی این اقدام سعودیها و همچنین اعتراضات چهارشنبه شب که منجر به مجروح شدن چهار نفر شد، روز پنجشنبه بار دیگر ارزش نرخ پوند لبنان در برابر دلار آمریکا سقوط کرد و به 13000 الی 15000 پوند در برابر هر دلار آمریکا رسید. 13000 دلار به دلار رسید.
از شروع بحران اقتصادی اخیر ارزش پول ملی لبنان حدود ۹۰ درصد سقوط کرده و بیکاری به شدت افزایش یافته است.
بهای کالاهای اساسی و نرخ تورم به شکل سرسام آوری افزایش یافته و نهادهای مدنی و کارشناسان اقتصادی میگویند که حدود نیمی از جمعیت کشور اکنون زیر خط فقر هستند.
اقدامات حریری کاملاً بیانگر آن است که او با بازی در زمین سیاستهای آمریکا و عربستان سعودی، برای تسلیم کردن رقبا (بویژه حزب الله) در برابر خواستههای خود از طریق تشدید وضعیت بیثباتی لبنان امیدوار است و دیدارهای خارجی او تنها پوششی برای مخفی نگاه داشتن این پروژه است.