به گزارش الوقت، سرانجام پس از ماه ها مذاکره و گفتگو طرف های درگیر در لیبی بر سر تشکیل دولت موفت فراگیر به توافق رسیدند.
در این ارتباط سازمان ملل متحد اعلام کرد، طرف‌های درگیر در منازعات لیبی در نشست خود در ژنو «محمد یونس منفی» را به ریاست شورای ریاستی و «عبدالحمید دبیبه» را برای نخست‌وزیری دولت موقت برگزیدند.
مذاکرات فعلی هیأت‌های اعزامی دولت به‌رسمیت‌شناخته شده لیبی، مستقر در طرابلس و نمایندگان دولت رقیب در شرق این کشور که از سوی ژنرال خلیفه حفتر پشتیبانی می‌شود از روز دوشنبه اول فوریه در ژنو سوئيس آغاز شده بود.
قرار است دولت موقت لیبی تا برپایی انتخابات در ۲۴ دسامبر در قدرت باقی بماند و پس از آن جای خود را به یک دولت مشروع دموکراتیک واگذار کند.
در اکتبر سال گذشته طرف‌های رقیب در لیبی پس از درگیری‌های خونین با میانجی‌گری سازمان ملل بر سر آتش‌بس به توافق رسیدند.
پس از آن در ژانویه ۲۰۲۰ آلمان میزبان گفت‌وگوهای صلح لیبی شد و با برپایی کنفرانسی بین‌المللی در برلین تلاش کرد بسترهای لازم برای یافتن راهکارهای پایان جنگ داخلی لیبی را فراهم آورد.
دولت موقت لیبی چگونه انتخاب شد؟
محمد منفی و عبدالحميد دبيب تا 24 دسامبر 2021 به‌عنوان رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر این کشور فعالیت خواهند داشت. در این رای‌گیری که به‌صورت لیستی برگزار شد، موسی الکونی و عبدالله اللافی نیز معاونان شورای عالی دولت لیبی انتخاب شدند.
لیست اول شامل محمد منفی، عبدالحميد دبيب، موسی الکونی و عبدالله اللافی بوده و 39 رای از 74 عضو مجمع گفت‌وگوی سیاسی لیبی را به خود اختصاص داد.
همچنین لیست دوم نیز شامل عقیله صالح، فتحی باشاغا، اسامه جویلی و عبدالمجید سیف‌النصر بوده و 34 رای موافق را دریافت کرد. یک نفر از اعضای مجمع گفت‌وگوی سیاسی لیبی در این رای‌گیری شرکت نکرد.
گفتنی است مجمع گفت‌وگوی سیاسی لیبی آخرین بار با حضور 75 نماینده از مناطق مختلف این کشور و با رهبری سازمان ملل متحد 25 نوامبر برگزار شد.
نخستین نشست گفت‌وگوهای سیاسی لیبی نیز در خلال روزهای 9-15 نوامبر در کشور تونس برگزار شده و طرف‌ها در خصوص برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و سراسری در این کشور در تاریخ 24 دسامبر 2021 به توافق رسیده بودند.
بنا بر گزارش رسانه‌های عربی، «محمد یونس منفی» دیپلماتی برخاسته از شرق این کشور است.
از عبدالحمید دبیبه نیز که برای نخست‌وزیری دولت انتقالی برگزیده شده است، به عنوان بازرگانی یاد می شود که از حمایت غرب لیبی برخوردار است.
حمایت سازمان ملل از دولت موقت لیبی
دبیرکل سازمان ملل از تشکیل دولت موقت جدید در لیبی استقبال کرده و از تمامی طرف‌های لیبیایی و بین المللی خواست تا به این تصمیم احترام بگذارند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در اظهاراتی مطبوعاتی تصریح کرد: من از همگان می‌خواهم که این نتایج را به رسمیت شناخته و آن را بپذیرند و با مسئولان جدید که انتخاب شده‌اند، همکاری کنند.
وی ادامه داد: بسیار لازم است که لیبی یکپارچه شده و به سمت صلح به پیش رود.
همچنین ««استفانی ویلیامز»، فرستاده ویژه سازمان ملل، به توافق رسیدن طرف‌های درگیر در لیبی بر سر تشکیل دولت موقت را «لحظه‌ای تاریخی» توصیف کرد.
ویلیامز گفت: «از طرف سازمان ملل مشتاقم اعلام کنم که ما لحظه‌ای تاریخی را شاهد هستیم.»
نخست‌وزیر دولت موقت لیبی کیست؟
همان گونه که گفته شد، همایش گفت وگوی سیاسی لیبی در دومین انتخابات قوه مجریه جدید این کشور به فهرست محمد یونس المنفی به عنوان رئیس شورای ریاستی و عبدالحمید محمد الدبیبه به عنوان نخست وزیر دولت انتقالی لیبی رای داد.
الدبیبه بازرگان و سیاستمدار لیبیایی، دارای فوق لیسانس مهندسی از کانادا، رئیس هیات مدیره شرکت توسعه و سرمایه گذاری لیبی "لدکو" و بنیانگذار و رئیس جریان "لیبی آینده" است.
وی که 59 ساله است از عشایر مصراته است و تاکنون بر ساخت تاسیسات زیربنایی لیبی مانند فرودگاه، ورزشگاه و پروژه های آبرسانی نظارت داشته است.
الدبیبه رابطه بسیار نزدیکی با نظام ترکیه دارد.
وی در جریان نامزدی اش برای پست نخست وزیری نسبت به برگزاری انتخابات، حمایت از کمیته ملی عالی انتخابات، آگاه سازی مردم نسبت به انتخابات و کمک خواهی از سازمانهای بین المللی مانند سازمان ملل متحد جهت نظارت بر انتخابات لیبی تعهد داده بود.
الدبیبه در سخنان روز چهارشنبه خود در همایش گفت وگوی سیاسی لیبی در ژنو گفته بود که از آموزش و پرورش به عنوان ابزاری برای تحقق ثبات در کشور استفاده و اقدام به اجرای قانون اساسی خواهد کرد، نهادهای امنیتی حرفه ای تشکیل خواهد داد و سلاح را در انحصار دولت قرار خواهد داد.
نیروهای حفتر از انتخاب قوه مجریه جدید در لیبی استقبال کردند
ارتش شرق لیبی موسوم به ارتش "ملی" به فرماندهی خلیفه حفتر از نتایج مجمع گفت‌وگوی سیاسی لیبی و قوه مجریه جدید برای هدایت کشور به سمت انتخابات مقرر در واخر سال جاری میلادی استقبال کرد.
در همین ارتباط احمد المسماری، سخنگوی فرماندهی کل نیروهای ارتش ملی در بیانیه‌ای به ملت لیبی درباره نتایج مجمع گفت‌وگوی سیاسی تحت نظارت فرستاده سازمان ملل به لیبی تبریک گفت و از تلاش‌های پیگیر و واقعی استفانی ویلیامز، جانشین نماینده سازمان ملل تقدیر کرد.
المسماری تاکید کرد: این تلاش‌ها منجر به انتخاب قوه مجریه جدید در راستای اهداف لیبیایی‌ها شد و فرماندهی کل بابت این نتایج به شخصیت‌های ملی انتخاب شده به خصوص محمد یونس المنفی که ریاست شورای ریاستی را برعهده می‌گیرد و نیز عبدالحمید محمد دبیبه نخست‌وزیر دولت موقت تبریک می‌گوید.
سخنگوی نیروهای حفتر اظهار کرد: لیبیایی‌ها امیدوار هستند مسؤولان منتخب تلاشی خستگی ناپذیر انجام داده و و خدمات ارائه کرده و کشور را برای برگزاری انتخابات سراسری در ۲۴ دسامبر آماده کنند و این سرآغاز روند دموکراتیک و ساخت کشور جدید لیبی به عنوان دولت موسسات و قانون خواهد بود.
کمیته نظامی مشترک لیبی نیز از انتخاب شورای ریاستی و دولت یکپارچه برای هدایت کشور برای برگزاری انتخابات سراسری استقبال کرد.
همچنین کمیته نظامی مشترک لیبی (۵ +۵)، آغاز مین زدایی از ۱۰ فوریه را به عنوان گشودن مسیر ساحلی بین برقه و طرابلس را اعلام کرد.
کمیته در بیانیه‌ای از پایبندی فرماندهان ارتش به آتش‌بس استقبال و بر لزوم اخراج مزدوران و اجرای کل مفاد توافقنامه ژنو امضا شده در ۲۳ اکتبر تاکید کرد.
استقبال گسترده عربی و غربی از تشکیل دولت موقت لیبی
هشت کشور عربی از جمله مصر، امارات و عربستان از نتایج انتحابات دولت موقت لیبی استقبال کردند. اتحادیه عرب نیز از این رای‌گیری که مجمع گفتگوی سیاسی لیبی در روزهای یکم تا پنجم فوریه جاری در ژنو انجام داد و به انتخاب اعضای دولت موقت لیبی منجر شد، استقبال کرد. فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلیس و آمریکا نیز ضمن استقبال از توافق درباره تشکیل یک دولت موقت جدید در لیبی تاکید کردند که هنوز کارهای زیادی باقی مانده است.
وزارت خارجه مصر در بیانیه‌ای ضمن استقبال از نتایج رای‌گیری انجمن، از لیبیایی‌ها خواست منافع ملی کشورشان را همچنان در اولویت قرار دهند.
این وزارتخانه در ادامه نسبت به همکاری با دولت موقت لیبی در مرحله آتی تا زمان انتقال قدرت به دولت منتخب پس از انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ۲۴ دسامبر آینده ابراز امیدواری کرد.
وزارت خارجه اردن نیز در بیانیه‌ای ضمن استقبال از تشکیل دولت موقت لیبی، آن را گامی مثبت خواند و برای این دولت در مدیریت این مرحله گذار تا زمان برگزاری انتخابات و انتقال قدرت به دولت منتخب آرزوی موفقیت کرد.
وزارت خارجه عربستان هم در بیانیه‌ای ضمن استقبال از نتایج این رای‌گیری، نسبت به برقراری امنیت و ثبات در لیبی و اینکه این دستاورد از وحدت و حاکمیت لیبی حفاظت کند، ابراز امیدواری کرد.
وزارت خارجه امارات نیز در بیانیه‌ای ضمن استقبال از تشکیل دولت موقت جدید در لیبی، بر همکاری کامل خود با دولت جدید تاکید کرد.
همچنین وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ای از این اقدام استقبال کرده و آن را نقطه عطفی مهم خواند و بر لزوم پایبندی همه طرف‌های لیبیایی به تاریخ تعیین شده برای انتخابات و تلاش برای برقراری آشتی جامع تاکید کرد.
وزارت خارجه کویت نیز ضمن استقبال از این اقدام ابراز امیدواری کرد که این دستاورد خواسته‌های مردم لیبی از جمله برقراری امنیت و ثبات را محقق کند.
وزارت خارجه بحرین هم در بیانیه‌ای با تاکید بر اهمیت این اقدام برای تقویت امنیت و ثبات در لیبی و تحقق بخشیدن به خواسته‌های مردم، از همه گروه‌های جامعه لیبی دعوت کرد در مسیر صلح قدم برداشته و منافع ملی را در اولویت قرار دهند.
تونس نیز در بیانیه‌ای که وزارت خارجه آن منتشر کرد، ضمن تقدیر از تلاش‌های سازمان ملل و نقش محوری آن در رسیدن به این موفقیت، تبریک به چهره‌های منتخب این رای‌گیری و آرزوی موفقیت برای آنها در انجام وظیفه‌شان تا رسیدن به موعد برگزاری انتخابات، تاکید کرد با دولت موقت لیبی برای تقویت روابط دوجانبه و ارتقای آن تا سطح مشارکتی استراتژیک همکاری می‌کنیم.
در همین راستا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلیس و آمریکا نیز در بیانیه مشترکی از توافق درباره تشکیل یک دولت موقت جدید در لیبی استقبال کرده و اعلام کردند: این راه هنوز طولانی است.
این کشورها تشکیل دولت موقت جدید در لیبی را گامی حساس و مهم خواندند و تاکید کردند: هنوز کارهای زیادی باقی مانده‌اند.
آنها در بیانیه مشترک خود تاکید کردند: دولت موقت باید توافق آتش‌بس را اجرا کرده، خدمات عمومی اصلی را برای مردم لیبی فراهم کند، یک برنامه آشتی قدرتمند را کلید بزند، به نیازهای بودجه عمومی رسیدگی کرده و انتخابات سراسری را برگزار کند.
اتحادیه عرب هم از روند رای‌گیری که انجمن گفتگوی سیاسی لیبی در روزهای یکم تا پنجم فوریه جاری در ژنو انجام داد و به انتخاب اعضای دولت موقت لیبی منجر شد، استقبال کرد.
یک منبع مسؤول در دبیرخانه این اتحادیه ضمن استقبال از موفقیت انجمن گفتگوی لیبی که به شکلی مثبت مسؤولیت‌های خود را انجام داد، ابراز امیدواری کرد که شورای ریاستی لیبی به ریاست محمد المنفی و دولت موقت لیبی به ریاست عبد الحمید دبیبه در اسرع وقت تشکیل شوند و آنها کار خود را آغاز کرده و شرایط را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در پایان سال جاری میلادی فراهم کنند.
این مسؤول اتحادیه عرب در ادامه بار دیگر بر حمایت و پشتیبانی اتحادیه عرب از تمای تلاش‌های ملی برای رسیدن به راه‌حلی نهایی و کامل برای لیبی تاکید کرده و یکپارچه شدن موضع‌گیری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در حمایت از تلاش‌های هیات سازمان ملل در لیبی برای برقراری آشتی را خواستار شد.
علاوه بر این، وزارت امور خارجه ترکیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد: از انتخاب رئیس و اعضای جدید شورای عالی ریاست لیبی و نخست‌وزیر جدید این کشور که تا انتخابات آتی در تاریخ 24 دسامبر سال جاری وظیفه انجام خواهند داد، استقبال می‌کنیم.
وزارت امور خارجه ترکیه همچنین تاکید کرد: جامعه بین‌المللی این بار به هیچ کسی اجازه نخواهد داد که این فرصت تاریخی در لیبی را سلب کند.
در این بیانیه ضمن ابراز امیدواری برای تشکیل دولت جدید وفاق ملی در اسرع وقت در راستای نقشه راه تعیین شده از سوی مجمع گفت‌وگوی سیاسی لیبی، آمده است: این اقدام دموکراتیک برادران لیبی در راستای گفت‌وگو و صلح ملی، فرصت مهمی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی این کشور و ایجاد وحدت سیاسی است.
همچنین در پایان این بیانیه بر حمایت ترکیه از برادران لیبیایی خود برای دسترسی آنها به خدمات عمومی مورد نیاز، تامین امنیت، عادی‌سازی زندگی و برگزاری انتخابات تا پایان سال جاری تاکید شد.
چشم انداز روشن لیبی
مذاکرات اخیر میان گروه های لیبیایی و توافق بر سر تشکیل دولت را نقطه عطفی در بی ثباتی های این کشور بزرگ شمال آفریقا می توان دانست. در عین حال تحولات بین المللی نیز در به ثمر رسیدن این توافق نقش داشتند.
از آن جا که لیبی طی سال های گذشته پس از سقوط سرهنگ قذافی همواره صحنه رقابت بازیگران خارجی همچون ترکیه، فرانسه، مصر و امارات بوده است، تا حدود زیادی می توان توافق داخلی میان گروه های این کشور را نیز تحت تاثیر برخی تنش زدایی ها میان ترکیه و مصر عنوان کرد. ترکیه طی سال های گذشته از دولت مستقر در غرب لیبی به ریاست فایز سراج حمایت می کرد و در مقابل مصر و امارات و تا حدودی فرانسه نیز از دولت و شبه نظامیان مستقر در شرق لیبی به ریاست ژنرال حفتر حمایت می کردند. نکته قابل توجه این که طی دو ماه گذشته ترکیه در برابر مصر و امارات به سویی نوعی تنش زدایی حرکت کردند و مصر حتی اعلام کرد که حاضر است روابط خود با ترکیه را با در نظر داشتن برخی شروط عادی سازی کند. همین تنش زدایی در روابط ترکیه و امارات را نیز طی چند هفته گذشته می توان مشاهده و دنبال کرد. در این وضعیت با کاهش تنش میان بازیگران خارجی لیبی، دست یابی به توافق گروه های داخلی در این کشور نیز قابل انتظار بود.
از سوی دیگر، لیبی طی چند سال گذشته منبع صدور مهاجران غیرقانونی و قاچاق انسان به اروپا شده بود و کشورهای اروپایی تلاش بسیاری برای مستقر کردن یک دولت فراگیر در این کشور دنبال کردند که از جمله میزبانی آلمان از مذاکرات داخلی لیبی نشان دهنده تلاش بارز اروپایی ها برای رها شدن از بحران بی ثباتی در لیبی بود و به نظر می رسد که بخشی از توافق گروه های داخلی در لیبی با تحرکات بازیگران اروپایی به نتیجه رسیده است، هرچند با کاهش تعارض منافع بازیگران خارجی در تحولات لیبی و دست یابی به یک توافق داخلی در این کشور در راستای تشکیل دولت فراگیر و موقت می توان امید داشت از موج بی ثباتی ها در این کشور شمال آفریقا کاسته شود.
