الوقت- خاورمیانه امروز، آبستن حوادث بسیاری است. در کشورهای سوریه، عراق و یمن اتفاقات بسیار مهمی درحال رخدادن است و یکی از بازیگران اصلی در این سه کشور، روسیه است.
روسیه - سوریه: روابط این دو کشور یک روابط سنتی محسوب میشود و از دوران جنگ سرد، سوریه یک متحد سنتی برای مسکو بهشمار میآید و روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی گستردهای بین طرفین حاکم بوده است. بیش از پنجاههزار تَن از افسران نظامی سوریه در شوروی سابق آموزش دیدند. همچنین دمشق بندر طرطوس را دراختیار روسها قرار داده است و آنها این بندر را تبدیل به بزرگترین پایگاه دریایی خود در منطقه کردهاند. بحران سوریه روابط نزدیک این دوکشور را بهنمایش گذاشت و امروز، روسیه یکی از پشتیبانان مهم دولت بشاراسد محسوب میشود. یکی از وجوه حمایتهای این کشور از سوریه، سیاسی است. وجه دیگر حمایتها نیز، کمکهای نظامی و اطلاعاتی است. بحران سوریه یک نقطه مثبت در همگرایی ایران و روسیه محسوب میشود و از آغاز بحران سوریه این دوکشور مواضع مشترک و همسویی را اتخاذ کردهاند. ایران، سوریه را خط مقدم محور مقاومت علیه رژیمصهیونیستی میداند و اولویت اصلی این کشور حفظ این محور در سوریه است. از طرف دیگر، سوریه برای روسیه اهمیت ژئوپالیتک و ژئواستراتژیک دارد. ایران و روسیه سیاستهای همسویی را در باقیماندن دولت فعلی در سوریه پیگیری میکنند و هر دو نیز بهدنبال مبارزه با تروریسم وارداتی در سوریه هستند که به کشورهای همسایه نظیر عراق کشیده شده است.
روسیه - عراق: روابط این دو کشور در دوران کنونی برخلاف سالهای بعد از سقوط صدام، تا حدود زیادی گسترش یافته است. یکی از جنبههای روابط فیمابین نیز معاملات تسلیحاتی بین طرفین است. در شرایطیکه دولت عراق نیاز مبرم به تجهیزات نظامی برای مقابله با داعش داشت، روسها برخلاف آمریکاییها، کمکهای زیادی دراختیار دولت مرکزی قرار دادند و پیشبینی میشود که این کمکها ادامه داشته باشد. بنابراین با توجه به سیاست روسیه مبنیبر نفوذ در خاورمیانه، سطح روابط این دو کشور نیز افزایش خواهد یافت.
روسیه – یمن: روابط روسیه با یمن دارای فرازونشیبهای بسیاری بوده است. پس از دوره جنگ سرد، یمنجنوبی متحد شوروی و یمنشمالی متحد غرب بهحساب میآمد و از همان دوران، روسها نفوذ گستردهای در یمن داشتند. بعد از آن نیز در گفتگوهایی که برای پایاندادن به درگیریها بین یمن جنوبی و شمالی انجام میشد، روسیه به میانجیگری پرداخت. اما در شرایط فعلی روسها بعد از انقلاب مردم یمن و پیروزیهای انصارا...، سعی کردند روابط خودشان را با هر دو طرف درگیر، حفظ کنند. البته ساختارهای نظامی یمن تا حد زیادی وابسته به روسیه است. بیش از سیهزار نفر از افسران یمنی در طول سالهای گذشته در روسیه آموزش دیدهاند و عبدربه منصورهادی یکی از همان افسران است. علیرغم مناسبات خوب گذشته، روسها سعی کردند بیطرفی خود را در مسئله یمن حفظ کنند. منافع ملی روسیه ایجاب میکند که در یمن مداخلهای نداشته باشند. اتفاقا اگر یمن ناامن باشد، به سود روسهاست! به این دلیل که روسها یکی از مقصران کاهش قیمت نفت را توطئه سعودیها میدانند، معتقدند که اگر سعودیها درگیر جنگ باشند، در درازمدت باعث افزایش بهای نفت میشود. همچنین روسها از تنشآفرینی در تنگه بابالمندب و حتی بستهشدن آن استقبال میکنند، به این دلیل که روسیه مراودات تجاری خاصی از این مسیر ندارد و اگر این تنگه ناامن شود، کشورهای اروپایی بیشترین ضرر را خواهند کرد.
شعیب بهمن