الوقت- یک سال پس از سقوط عمرالبشیر دیکتاتور سابق سودان در پی اعتراضات مردمی وکودتای ارتش در 11 آوریل 2019، این کشور همچنان با بحران اقتصادی و مسأله نارضایتی عمومی مواجه است. پیشرفت کار دولت عبدالله حمدوک برای بهبود اوضاع کند و حتی متوقف بوده و با ادامه بی‌ثباتی سیاسی و مداخلات نظامیان در امور سیاسی آینده این دولت از جهات مختلفی مورد تهدید قرار دارد. پنجشنبه گذشته تظاهراتی مقابل مقر فرماندهی ارتش برگزار شد و معترضان خواهان سرنگونی دولت حمدوک شدند. از طرف دیگر روزنمه نیویورک تایمز روز گذشته به نقل از چندین منبع در دولت و ائتلاف آزادی و تغییر از نگرانی آنها نسبت به وقوع کودتا علیه حمدوک خبر داد. این در حالی است که در چند وقت اخیر تلاش هایی برای بی ثبات کردن دولت غیرنظامی صورت گرفته است. در اوایل ماه مارس ، حمدوک از یک ترور در خارطوم جان سالم به در برد. با این حال دلایل ناکامی دولت غیرنظامی سودان با وجود حمایت‌های اعلامی غرب و بازیگران عربی ذینفوذ و اتحادیه آفریقا پرسشی است که حائز اهمیت است.
باجگیری آمریکا با تداوم تحریم‌ها
از جمله مهمترین چالش ها افزایش تورم و بدهی عظیم عمومی به همراه مذاکره با گروه های شورشی است. اکثر سودانی ها هنوز هم برای خریدن کالای اصلی یا پر کردن باک اتومبیل های خود باید ساعت ها در صف بایستند.
مهمترین برنامه دولت حمدوک پس از به دست گرفتن زمام امور سودان در ماه اوت 2019 تاکنون برای بهبود شرایط، تلاش برای رفع تحریم‌های اقتصادی آمریکا بود. خارطوم برای احیای سرمایه‌گذاری و اقتصاد سودان تاکنون بارها از مقام‌های آمریکایی درخواست کرده تا نام این کشور را از لیست سیاه کشورهای حامی تروریست حذف کنند اما دولت آمریکا تاکنون از این اقدام سرباز زده و تنها در این باره وعده‌هایی داده است.
واشنگتن با درک وضعیت بغرنج دولت حمدوک از اهرم تحریم‌ها برای اعمال فشار بر خارطوم بویژه همراه کردن شورای نظامی ارتش به عنوان بخش مهمی از قدرت، با سیاست‌های کاخ سفید استفاده کرده و همچنان در حال انجام آن است. تقابل با اسلام‌گرایان بویژه اخوانی‌ها یکی از اهداف اصلی آمریکا است. از طرف دیگر واشنگتن نیاز حمدوک به مذاکره برای لغو تحریم‌ها را فرصت مناسبی جهت کشاندن سودان به زمین بازی‌های امنیتی مطلوب خود در منطقه دیده است. از یک طرف کاخ سفید برای شروع و تسریع روند عادی سازی روابط سودان با رژیم صهیونیستی بر دولت حمدک و نظامیان ارتش فشار وارد می‌کند به صورتی که در اواسط بهمن‌ماه رسانه‌ها از دیدار جنجالی «عبدالفتاح البرهان» رئیس شورای حاکمیت سودان و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل در در اوگاندا خبر دادند و سپس سخنگوی ارتش سودان در گفت‌وگو با تلویزیون «الجزیره» اعلام کرد، «به صورت اولیه» توافق شده است که هواپیماهای تجاری از مقصد آمریکای جنوبی به اسرائیل از حریم هوایی سودان استفاده کنند. سودان تا پیش از این از به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی امتناع می کرده است حال اما برای خشنود کردن مقامات صهیونیستی و کاخ سفید در اقدامی اگرچه نمادین اما حائز اهمیت فعالیت حزب الله لبنان به عنوان یکی از شاخه های قدرتمند عربی مقاومت در منطقه و مخالف عادی سازی را در سودان ممنوع اعلام کرد.
این اقدامات در عرصه داخلی سودان و در قبال نیروهای مخالف غرب نیز ادامه دارد. 25 فروردین شورای حاکمیتی سودان اقدام به انحلال سازمان خیریه الدعوه الاسلامیه و مصادره دارایی‌های آن گرفت. این اقدام تحت عنوان مبارزه با فساد و با تصمیم کمیته لغو تمکن، وابسته به شورای حاکمیتی سودان روی داده است. بهانه اتخاذ این تصمیم ضبط اولین بیانیه البشیر پس از کودتای سال 1989 در دفتر این سازمان بوده است. اما منتقدان اعلام می‌کنند که این کمیته هرآنچه که رویکرد اسلامی داشته باشد، هدف قرار می‌دهد حتی اگر فعالیت خیرانه برای کمک به افراد نیازمند داشته باشد. در این راستا صلاح مناع، عضواین کمیته گفت: اسلام‌گرایان در سودان به هیچ وجه به قدرت بازنخواهند گشت.
اما در حالی که دولت حمدوک و حتی شورای نظامی امیدوار بودند تا اولا تحریم‌های امریکا بنابر وعده‌ها کاملاً برداشته شود و ثانیاً با اقدام علیه حزب الله و تداوم ارسال نظامیان به جنگ یمن کمک‌های مالی گسترده عربستان را دریافت کنند، هیچکدام از این انتظارات به واقعیت نپیوسته و کاخ سفید تنها به لغو بخشی از تحریم‌ها در ماه گذشته میلادی علیه 157 شرکت سودانی رضایت داد که تأثیری ملموسی بر بهبود شرایط اقتصادی رو به زوال سودان نداشت.
شکاف در بدنه قدرت
از آغاز روی کار آمدن دولت جدید سودان، تلاش برای مدیریت بحران‌های کشور از جمله برچیده شدن شبکه های فساد یاقی مانده از نظام سابق بویژه حزب کنگره ملی البشیر و همچنین اصلاح نظام حقوقی تبعیض آمیز کشور در دستور کار قرار گرفت. با این حال آنچه از روز اول بر چشم‌انداز این تحول‌خواهی سایه انداخته بود تداوم حضور و نفوذ چهره‌ها و شبکه‌های قدرت باقی مانده از رژیم پیشین در ساختار سیاسی جدید بود.
در 11 آوریل 2019 ، پس از ماهها اعتراضات مردمی علیه رژیم عمر البشیر ، ارتش سودان البشیر را از قدرت خلع کرد و از تشکیل شورای نظامی انتقالی (TMC) برای کنترل حکومت بر کشور خبر داد. این اقدام اما پایان اعتراضات را در پی نداشت و تنها به افزایش وخامت اوضاع پس از برخورد خشونت‌بار شورای نظامی با معترضان منجر شد. شرایط برای تشکیل دولت جدید تنها با توافق بر سر تقسیم قدرت میان نظامیان و هیئت معترضان در دوران گذار ممکن گردید اما با این حال شراکت در قدرت از اختلافات و سوءظن‌ها نکاسته است. هیئت آزادی و تغییر دست ارتش در پشت پرده تظاهرات روز پنجشنبه علیه دولت می‌بینند. در این تظاهرات پلاکاردهایی در دست معتراضین دیده می شد که روی آن نوشته شده بود: نه به دولت گرسنگی، ارتش یکی است مردم یکی هستند، حمدوک باید سرنگون شود.
اکنون نیز که مقررات منع آمد و رفت توسط ارتش سودان به علت شیوع کرونا در حال اجرا است برخی از منابع در دولت به روزنامه نیویورک تایمز آمریکا از نگرانی انقلابیون نسبت به سوءاستفاده وابستگان رژیم گذشته در ارتش و شورای نظامی برای انجام کودتا خبر داده اند. این منابع اعلام کردند: شورای مرکزی ائتلاف آزادی و تغییر شنبه نشست فوری را برگزار کرده و کمیته‌ای را برای اتخاذ اقدامات پیش‌دستانه طی ساعات آتی برای ناکام گذاشتن کودتا تشکیل داده است.
