الوقت- خیزش سوریه و ناآرامی های دامنه دار، همزمان با بالا گرفتن اعتراضات مردمی در جهان عرب از سال 2011 تا به امروز ادامه دارد. رسانه ها از مهمترین سلاح های سردی هستند که کارکرد اصلی آنها نه تنها هدایت عمومی افکار مردم در یک کشور، که به تزریق این افکار در سطح جهان نیز میاندیشد.
بیش از چهار سال است که فضای داخلی سوریه، با تشنجات ساختگی از طریق رسانه ها مواجه است. استفاده از رسانه؛ جهت تشدید جنگ و بویژه علیه رئیس جمهور این کشور«بشار اسد» میباشد. در واقع رسانه ها حلقه ی پیوند کشورهای مداخله گر در سوریه(غربی-عربی) را هر روز محکم تر میسازند. حقایق نشاندهنده آن است؛ که رویدادهای واپسین علیه سوریه، همان جنگ رسانه ای است که هر روز بیشتر بر گسترش بحران سوریه دامن میزند. نکته ی قابل اهمیت این است که عملکرد رسانه ها در سوریه با حمایت جامعه بین‌المللی و سازمان ملل و شورای امنیت نیز همراه بوده است. این موضوع را میتوان از بررسی گزارشات منتشر شده از جانب روزنامه الشرق الاوسط و اقدام سازمان ملل در مورد سلاح های شیمیایی درک نمود. شکل گیری فضای روانی در سوریه از بارزترین وظایفی است که رسانه ها زحمت آن را به دوش میکشند.رسانه هایی همچون الجزیره و العربیه با انتشار اخباری با منابع غیر موثق اقدام به پوشش هدفمند حوادث سوریه میکنند.
موضوع؛ تحلیل عملیات روانی رسانه ها
رسانه ها برای متشنج نشان دادن فضای سوریه محورهای مختلفی را در قالب عملیات روانی علیه سوریه بررسی میکنند؛
ـ یکی از این محورها تاکید بر اینکه عمر حکومت بشار اسد به انتها رسیده است و دولت بشار اسد در سطح منطقه ای و بین المللی دچار انزوای سیاسی شده است. از جمله العربیه در گزارشی گفت:« سوریه بدون اسد»طرحی است که اخیرا بار دیگر بر سر میز گزینه های حل بحران سوریه مطرح شده است». بررسی این گزارش نشان میدهد که هدف اصلی عملکرد شبکه العربیه در سوریه میتواند این باشد که ، آنان در واقع خواهان روی کار بودن نظام حامی مقاومت و نزدیک به ایران در سوریه نیستند وتلاش انها بیشتر برای این است تا به هر نحو شده از مخالفتها و ناآرامیهای اخیر سوریه در جهت زدن ریشه این نظام سوء استفاده کنند. شبکه تلويزيوني «العربيه و الجزيره» هم پاي هم و بدون هيچ گونه مرزبندی، وارد بازي «سقوط نظام سياسي سوريه» شده اند.از سوي ديگر، تحلیل رسانه هاي صهيونيستي مبتنی بر گزارشاتی است؛ مبنی بر اینکه سقوط دولت سوریه به عنوان نیاز منطقه برای بالا بردن ضریب امنیت در منطقه ضروری میباشد. بیان چنین روندی از جانب رسانه ها بیانگر این است که مردم سوریه از درگیریهای نظامی، علیه بشار اسد حمایت میکنند. قابل ذکر است که مردم سوریه ریئس جمهور خود را عاملی مؤثر در حفظ وحدت کشور می دانند. زیرا که از فقدان امنیت و بی‌ثباتی كشور در هراس هستند یا احتمالا به برنامه های اصلاحاتی بشار اسد اعتماد دارند.
ـ بیان اینکه نظام سیاسی سوریه فاقد مشروعیت است؛ موضوع دیگری است که برای برهم زدن فضای روانی و انحراف افکار عمومی سوریه از طرف رسانه ها مورد بررسی قرار میگیرد. شواهد حاکی از آن است که رسانه ها بیشترین مانور را بر این موضوع داده اند. در این راستا بود که سرتیتر بیشتر روزنامه ها در کشورهای عربی این بود که سوریه از منشور عربی خارج است.پایگاه خبری الیوم السابع گزارش داده بود که حمد بن جاسم وزیر امور خارجه قطر و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس در تکاپوی قانع کردن هیات های عربی هستند تا به طرح به حالت تعلیق درآوردن عضویت سوریه در اتحادیه عرب رای موافق دهند. سیاست دولت سوریه تهدیدی امنیتی برای کشورهای امنیتی محسوب میشود.
این در حالی است که رئیس شورای ملی رسانه در سوریه تاکید میکندکه بشار رئیس‌جمهور فعلی سوریه با کسب بیش از ۷۰ درصد رای مردم سوریه دارای مشروعیت کافی میباشد. بشار اسد رئیس جمهوری سوریه رئیس جمهور مشروع و منتخب ملت سوریه است و بیش از 70 درصد از ملت سوریه به وی رأی داده است. در همین راستا بسیاری از رسانه های غربی تمایل به همکاری با دولت سوریه را از سر گرفته اند . رویکرد حمایتی این رسانه ها بیشتر بدلیل تداوم مقاومت بشار اسد در مقابل بحران های همه جانبه ای است که همچنان با حضور داعش در سوریه فراگیر تر شده است. فرانس پرس ، رسانه ی فرانسوی در گزارش اخیرش در رابطه با حل بحران سوریه و روند ادامه دار تهدید و مناقشه علیه این کشور، به نقش موثر بشار اسد در حل بحران سوریه میپردازد.
ـ دولت سوریه همسو با تروریسم به کشتار دسته جمعی مردم خود اقدام کرده است.اینکه رسانه ها سوریه را به عنوان یک رژیمی معرفی میکند که در حال نابودی و کشتن مردم خود است، موضوع دیگری است که رسانه ها برای مسمومیت فضای روانی سوریه به کارگرفته اند. دو شبکه ی العربیه و الشرقیه به صورت هر چند دقیقه یکبار اخبار مربوط به تلفات سوریه را منتشر می کند. روزنامه الشرق الاوسط به نقل از رئیس جمهوری آمریکا طی مصاحبه ای که داشته ؛ضمن اینکه نظام بشار اسد را مستبد قلمداد میکند و مدعی میشود که دولت بشار اسد در کنار گروههای افراطی ضد مردمی مانند داعش و جبههی النصره به کشتار مردم مظلوم ادامه داده است. در واقع هدف این رسانه ها این است که دولت بشار اسد را هم پایه با تروریسم قلمداد کرده تا بتوانند با سوءاستفاده از عنوان تروریسم برای دولت سوریه، از یک سو؛ ذهن مردم سوریه را نسبت به حاکمیت منحرف کرده و از طرف دیگر بهانه ی مخالفت دیگر کشور های منطقه و بخصوص اسرائیل را با دولت بشار، به دست آنها بدهند.
ـ استفاده سوریه از سلاح های شیمیایی؛ مسئله ی استفاده از سلاح های شیمیایی در سوریه واکنش رسانه ای را در تعدادی کشورها به همراه داشت. اهمیت این موضوع تا جایی بود، که فعالیت متکثرانه ی رسانه ها را بدنبال داشت. به‌گزارش خبرگزاری تسنیم، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 2235 شورای امنیت سازمان ملل اقدام به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب، برای بررسی و شناسایی عامل یا عاملان استفاده از گازهای سمی و شیمیایی در جنگ سوریه کسب کرده است.روزنامه الشرق الاوسط به انتشارات اظهاراتی میپردازد تا انگشت اتهام را در زمینه استفاده از سلاح شیمیایی به سمت دولت سوریه نشانه بگیرد. به طور مثال این روزنامه بارها بیانات نماینده آمریکا در سازمان ملل«سامانتا پاور» را که کاملا علیه دولت سوریه است؛ را منتشر کرده است. در واقع گزارشاتی که در این زمینه وبه صورت عکس و فیلم توسط الجزیره و سی.ان.ان مخابره می شود،بیشتر ماهیتی دروغین داشته و ربطی به گزارشی ندارد که بر روی آن ها خوانده می شود.
ـ نظام سوریه در چارچوب آنچه ایران به او دیکته میکند قرار گرفته است؛ الشرق الاوسط در مقاله ای نوشت روسیه در چارچوب ائتلاف تنگاتنگ با ایران بر حمایت از نظام سوریه اصرار دارد.این در حالی است که روابط ایران و سوریه به سالهای حکومت به قبل از حکومت بشار اسد میرسد.رسانه های فعال علیه سوریه بیشتر بر عمق روابط این دو کشور رسوخ کرده و تاکید دارند که سوریه در چارچوب آنچه ایران به او دیکته میکند قرار گرفته است. شبکه العربیه در یکی از گزارشات خود درباره ارسال محموله قاچاق سلاح ایران به سوریه پرداخت. بر اساس گزارش مهر، شبکه نهرین نت این شبکه ،گزارشی درباره قاچاق سلاح به سوریه پخش کرد که نشانه دخالت عربستان درحوادث سوریه است. همچنین به گزارش «تابناک»، برخی رسانه های غربی خبر از احیای فعالیت های هسته ای با همکاری ایران و سوریه در مرزدولت سوریه در یک مرکز زیرزمینی در نزدیکی «قصیر» در مرز لبنان داده اند. «اشپیگل» یک روزنامه آلمانی است که این گزارش را تایید نمود. باید گفت ایران ، به عنوان مهمترین متحد سوریه، برای رسانه های غرب از اهمیت فراوانی برخوردار است ، از این رو شبکه های مختلف چون؛ از جمله سایت شبکه ی خبری «فرانس24»؛روزنامه «دیلی استار»،روزنامه اسرائیلی «هاآرتص»، روزنامه «گالف تودی»، سایت خبری «پان ارمنین» و روزنامه «تایمز اسرائیل»، از جمله رسانه هایی هستند که نسبت به بیانات و موضع گیریهای مقامات ارشد ایرانی عکس العمل نشان میدهند.
ـ زیر سؤال بردن وجهه ی شخصیتی بشار اسد؛«مانفرد کیت دو فری» نویسنده ای که در روزنامه ی الشرق الاوسط دست به تحلیلی از شخصیت ریئس جمهوری سوریه زد. متن مقاله ی این نویسنده به این صورت بود که وی بشار اسد را فردی بیمار نشان داد. و حتی لبخند بشار اسد را نشانه ی ضعف اسد دانسته ؛ضمن اینکه اشاره میکند که نباید هوش و ذکاوت بشار اسد را در هدایت بحران ها نادیده گرفت. در واقع هدف اصلی روزنامه ی الشرق الاوسط به قلم این نویسنده ترور شخصیتی بشار اسد و خانواده ی ایشان از طریق تزریق این ذهنیت به مردم سوریه نسبت به اینکه، رئیس جمهموری دولت آنها یک دیکتاتور بیمار است.
ـ نظام سوریه یک نظام طایفه ای است. بنا برگزارش انتشاری حدیدنیوز، سایت بی بی سی فارسی، اشاره میکند که رسانه های غربی درگیریهای سوریه را فرقه ای جلوه میدهند. طی مقالهی مهرداد فرهمند، خبرنگار بی بی سی فارسی؛ وجود انگیزه های مذهبی در صفوف مخالفان نظام حاکم بر سوریه اکنون دیگر واقعیتی انکار ناشدنی است و اصطلاح "جنگ فرقه ای"، را عنوانی مطلوب برای بحران سوریه دانست. آیا در گیریهای موجود در سوریه بین فرقه ها رخ داده است؟ سؤالی که پاسخ به آن واضح است.زیرا که اتحاد مردم سوریه نشاندهنده ی نبود شکاف مذهبی در این کشور است. باید متذکر شد وجود نگاه طایفه ای و فرقه ای_مذهبی در سوریه توسط رسانه ها ،تلاشی است که بسیاری از رسانه های غربی- عربی در راستای انحراف افکار عمومی و سوءاستفاده از احساسات مردم سوریه برای رسیده به اهداف خود انجام میشود.
در پایان باید گفت،که جنگ روانی علیه سوریه میتواند، نشاندهنده ی حضور پشت پرده ی آمریکا و دولت های همپیمانش باشد. از یک طرف، موضع نا مشخص دولت آمریکا نسبت به تحولات سوریه و حضور همه جانبه ی رسانههای ضد جمهوری اسلامی، میتواند به تایید این مسئله کمک کند. لذا پیشنهاد میشود رسانههایی که خواهان امنیت مردم منطقه و همچنین همسو با دولت سوریه هستند ، نسبت به واکسینه کردن افکار عمومی در مقابل آنچه آنفولانزای ذهنی نامیده میشود، اقدام نمایند.
