الوقت- درگیری های درازمدت در کشورهای خاورمیانه تعداد زیادی از اروپایی ها را برای مشارکت در آنها جذب کرده است. اگرچه برآوردها درباره ارقام دقیق جنگجویان خارجی متفاوت است، اما گفته می شود تقریبا 2000 تا 5500 جنگجوی در خاورمیانه مشغول جنگ هستند که 18 درصد از آنها را اروپایی ها تشکیل می دهند.
بر اساس این برآورد، فرانسه (63-412)؛ انگلیس (43-366)، آلمان (43-240)، و هلند (29-152) بیشترین تعداد جنگجویان را در منطقه دارند .
در هر حال کشورهایی که از این جریان بیشترین میزان تاثیر را پذیرفته اند بر اساس ابعاد جمعیتی (در هر میلیون) متشکل هستند از بلژیک (27)، دانمارک(15) ، هلند (9) ، سوئد (9) و نروژ (8).
درک این موضوع که این جنگجویان چه کسانی هستند و انگیزه ای که در پس مشارکت آنها در به اصطلاح "جهادهای" مختلف قرار دارد چیست، ابهام. این مقاله قصد دارد درک این پدیده را با در نظر گرفتن الگوهای پیوستن و معیارهای محرک آن ساده تر سازد .
الگوهای پیوستن
افراطی گرایی افراد و خصوصیت های متمایز افراد افراط گرا به عوامل پیچیده ای بستگی دارد. فرض کلی فقر و فقدان تحصیلات که به عنوان دلیل محوری اجتماعی - اقتصادی افراط گرایی پذیرفته شده، هماهنگ با اظهارات پژوهشگران اروپایی نیست .
بررسی چشم انداز اجتماعی – اقتصادی، گروهی متفاوت را نشان می دهد که بر مبنایی داوطلبانه اقدام می کند. آنها اغلب مردان و زنانی جوان و تحصیلکرده هستند، که یا مسلمان زاده اند و یا به نوعی به دین اسلام گرویده اند و شرایط اقتصادی - اجتماعی خوبی داشته اند .
بسیاری از موارد، مشابه مورد نوجوانی به نام خوان بونتیک بلژیکی است که به دین اسلام گراییده بود و با وجود تحصیلات، فعالیت های ورزشی و غیره که برایش فراهم بود، تصمیم گرفت به سوریه برود .
مورد دیگر نیز ابو انوار 25 ساله است که ساکن جنوب انگلیس بود. او در خانواده ای از طبقه متوسط بزرگ شده بود و در انگلیس زندگی خوب و راحتی داشت، اما انتخابش ترک کشور به دلیل ناتوانی در انجام به اصطلاح فرایض اسلامی بود .
این دسته از افراد احساس می کنند جریان اصلی جامعه با آنها کاری ندارد و جالب آنکه گرایش اروپایی ها این است که این گروه از افراد را منزوی سازند .
در میان برخی جوانان که کمبود احساس تعلق داشتند، این گرایش وجود داشته که به گروههای افراطی خشن بپیوندند، هر چند که با چالش هایی بیشتر از چیزی که ممکن است در شرایط کنونی با آن روبرو باشند، مواجه شوند .
به گفته لارس گول، یک پژوهشگر نروژی برخی از این جوانان پیش از پیوستن به این گروه ها، احساس ناهماهنگی و انزوای مذهبی و ناامیدی داشته اند .
علاوه بر این، پژوهش های اروپایی نشان می دهد که ظاهرا ایجاد یک رابطه شخصی با یک شخصیت محوری در یک محیط افراطی نظیر یک رهبر عقیدتی کاریزماتیک به منظور نفوذ بر افراد برای جلب حمایت آنها یا انجام حملاتی با انگیزه های سیاسی حایز اهمیت است .
مهم تر اینکه این رهبران یا "استخدام کنندگان" در ترغیب مسلمانان جوان اروپایی به رسیدن به این باور که مذهب آنها تحت حمله قرار دارد، مهارت دارند .
هویت، انتقام، جایگاه یا همه این موارد؟
انگیزه های مختلفی وجود دارد که این افراد را به سوی سفر و شرکت در جنگ ها در سرزمین های دور می کشاند .
برخی یعنی آنهایی که مشهور به جویندگان هویت هستند، با نیاز برآورده نشده داشتن تعریفی از خود راهی این سفر می شوند .
رافائلو پانتوچی، یک تحلیلگر در موسسه رویال یونایتد سرویسز در لندن استدلال می کند که جنگجویان خارجی اروپایی به موجب نارضایتی در وطن خود و نیز آرمان یافتن هویت به این گروه ها می پیوندند .
در عوض برای برخی با توجه به اینکه مشارکت به عنوان جنگجوی خارجی معادل داشتن جایگاهی بالا در میان گروه های افراطی در اروپاست، انگیزه شان برای سفر تمایل به داشتن قدرت و جایگاه است .
به عنوان مثال قرار دادن عکس هایی از خود در کنار سلاح های سنگین در سوریه برایشان شهرت و تصدیق را در میان گروه های مشابه در کشورشان فراهم می آورد .
علاوه بر این ها، برخی اروپایی ها برای اهدافی مشروع نظیر ملاقات خانواده های شان یا برای تحصیلات سفر می کنند، اما خود را گرفتار وضعیت هایی خشونت بار می بینند. سپس استخدام کنندگان دستورالعمل، توجیه و تشویق برای شرکت در جنگ را در اختیارشان می گذارند .
در آخر آنهایی که از ویدئوها و عکس های مخوف تخریب و مصائب احساس نارحتی می کنند و به دنبال انتقام از دولت های غربی برای فقدان مشارکت و همدلی با آنها به عنوان مسلمانان هستند، برای پیوستن به این گروه ها احساس الزام می کنند .
برای نمونه، ابوسیف سرآشپز 31 ساله، بلژیک را برای مبارزه با آمریکا و مسلمانان شیعه در سوریه پس از مشاهده یک ویدئو در یوتیوب ترک کرد که در آن کشتار کودکان به نمایش گذاشته شده بود .
رسانه های اجتماعی سکویی قابل توجه با قدرتی غیر قابل انکار هستند. این رسانه ها ترکیبی از اطلاعات و الهام هستند. گروههایی نظیر داعش از توان این رسانه ها برای بسیج کردن نیروهای خود بهره برده اند .
با توجه به پدیده ای که در بالا به آن اشاره شد، نمی توان همه جنگجویان خارجی را زیر یک چتر با یک عنوان قرار داد. آنها مردان و زنان جوان تحصیلکرده ای هستند که اواسط دهه سوم زندگی خود قرار دارند و داوطلبانه در منازعات خشونت باری شرکت می کنند که در هر حال هیچ تمایل قبلی به انجام آن نداشته اند .
انگیزه های آنها برای جنگ متفاوت است. انگیزه برخی مبتنی بر انتخاب آگاهانه برای انتقام است، در حالی که دیگران از سر ناامیدی، نداشتن احساس تعلق یا از سر عناد به این گروه می پیوندند .
به علاوه به نظر می رسد مردم در نتیجه دیدن تصاویر مخوفی که خروجی های رسانه ای به طور روزانه به آنها ارایه می کنند متحد می شوند .
پس این چه اقدامی انتقام جویانه باشد، یا اقدامی برای یافتن جایگاه و یا در جستجوی هویت، آنها با هم متحد هستند و جای تعجبی نیست که ظاهرا استفاده فعال آنها از رسانه اجتماعی منبع مهم انگیزه شان برای پیوستن به جنگ ها به عنوان جنگجویان خارجی است.
موسسه هندی مطالعات صلح و بحران
