الوقت - موضوع خروج نیروهایی آمریکایی از سوریه که با تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در حالی اجرایی شدن است، در سطح منطقهای به ویژه برای دولت عراق مسائلی خاص را به همراه داشته است. بر این اساس که آمریکا قصد دارد پس از خارج کردن نیروهای نظامی خود از سوریه، آنها را در کشور عراق مستقر کند. مطرح شدن این موضوع، سطحی بزرگ از واکنشهای منفی را در عرصه سیاسی عراق به همراه داشته است. به گونهای که دولت عراق با صراحت مخالفت خود را با حضور بیشتر نیروهایی آمریکایی اعلام کرد و حتی وزارت پیشمرگ حکومت اقلیم کردستان نیز تاکید کرد که هیچ اقدامی را بدون هماهنگی با بغداد در زمینه استقرار نیروهای ارتش آمریکا انجام نخواهد داد.
در همین زمینه، «عامر الفایز» نماینده ائتلاف «البناء» گفته که دولت فدرال عراق هرگونه فشار از جانب واشنگتن برای وارد کردن نیروهای رزمیاش از سوریه به عراق را رد کرده است. او تأکید کرده که ورود نیروهای نظامی جدید امری مردود است و نمیتوان بدون موافقت پارلمان آن را توجیه کرد. طرف آمریکایی فشار زیادی وارد کرده اما نخستوزیر تاکنون آن را رد کرده است. همزما با انتشار مخالفت نخست وزیر عراق با حضور نیروهای جدید آمریکایی، رسانههای خبری از تلاش دولت و پارلمان این کشور برای تصویب قانون خروج نیروهای آمریکایی از خاک عراق خبر میدهند. اکنون با تمام این اوصاف در ارتباط با دلایل حکومت عراق با افزایش تعداد نیروهای نظامی آمریکایی و حتی مطرح شدن ضرورت خروج این نیروها از عراق، میتوان به سه دلیل عمده اشاره کرد.
1- افزایش روح استقلالخواهی و انزجار عمومی از اشغالگری
مهمترین دلیل مخالفت دولت و احزاب سیاسی عراق در مخالفت با وارد شدن نیروهای خارج شده ارتش آمریکا از سوریه به عراق را میتوان در ارتباط با موج فکری ارزیابی کرد که در کشور عراق با عنوان موج «استقلالخواهی» فراگیر شده است. بدین معنی که شهروندان عراقی که در سالهای بعد از 2003 همواره شاهد حضور نیروهای نظامی خارجی و دخالت آنها در امور کشور بودهاند؛ اکنون بیش از هر زمان دیگری خواهان بازگشت روح استقلال و سروری به کشور خود هستند. به ویژه در جریان چهارمین دوره انتخابات پارلمانی این کشور، رای دهندگان با انتخاب نمایندگان جریانهای مخالف، تداوم حضور آمریکا در عراق یا به عبارت دیگر، ائتلافهای ضد آمریکایی همانند «سائرون» و «فتح» این پیام را در سطح کلان به سیاستمداران این کشور ارسال کردند که میبایست دولت آینده برای خارج کردن نیروهای خارجی به ویژه آمریکا از کشور اقدام نماید.
در نتیجه این امر نیز، اکنون شاهد هستیم که در سطح کلان عرصه سیاست و حکمرانی عراق، حتی در میان حکومت اقلیم کردستان، سطحی از بیاعتمادی به آمریکاییها غالب شده و خواست خروج نیروهای نظامی این کشور به طور جدی مطرح شده است. اکنون کردهای عراق نیز به این نتیجه رسیدهاند که بر خلاف ادعاهای خود، دولت آمریکا به هیچ عنوان در مسیر تحقق ایجاد ثبات و پیشرفت کشور عراق حرکت نخواهد کرد و بیش از آنکه زمینه توسعه کشور عراق را فراهم کند، حضور آمریکاییها در سالهای بعد از 2003 زمینهساز ورود گروههای تروریستی به این کشور و در نهایت ظهور بزرگترین گروه تروریستی تاریخ (داعش) در این کشور شد. از سوی دیگر پس از سفر مهم مسعود بارزانی رئیس پیشین حکومت اقلیم کردستان عراق به بغداد که گام مهمی برای تنش زدایی از روابط اربیل- بغداد محسوب میشد کردها خواهان تنش آفرینی مجدد در روابط با بغداد نیستند.
در واقع، بر خلاف سالهای اولیه بعد از سقوط رژیم بعث که میزانی از امید به ارتش آمریکا و اقدامات آن در عراق در سطح سیاستمداران این کشور مطرح بود، اما در وضعیت جدید افکار عمومی عراق به شدت از تداوم دخالتهای نظامی انزجار دارند و آمریکا را در مقام دشمن منافع و امنیت ملی خود ارزیابی میکنند. شهروندان عراقی سیاستهای دوگانه و عدم حمایت از عراق در مقابل داعش را به عنوان تجریهای تلخ از خیانت واشنگتن به خود ارزیابی میکنند. بر اساس همین نگاه مقامها و مردم عراق در سالهای 2010 و 2011 با وجود فشارهای زیاد دولت وقت آمریکا با تمدید حضور نظامیان این کشور مخالفت کردند و واشنگتن مجبور شد بخش زیادی از نیروهای خود را از این کشور خارج کند.
2- ضرورت تحمیل نشدن بحرانهای منطقهای به کشور عراق
دومین دلیل مخالفت عراق با حضور نیروهای آمریکایی خارج شده از سوریه در مناطق شمال این کشور را میتوان در ارتباط با تلاش بغداد برای ممانعت از تبدیل شدن عراق به کانون ارجاع بحرانها و تنشهای منطقهای ارزیابی کرد. بدین معنی که دولت ترامپ قصد دارد با وارد کردن نیروهای خود به مرزهای اقلیم کردستان عراق، از جایگاه جمهوری اسلامی ایران در این کشور بکاهد و مانع تداوم روند صعودی روابط بغداد- تهران شود. زمینه عملیاتی شدن این طرح تداوم وجود بحران و تنش در خاک عراق میباشد که با خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و درگیر شدن کردهای سوریه با مساله ترکیه که امکان احیای مجدد داعش در مرزهای شرقی سوری را فراهم خواهد کرد حاصل میشود. موضوعی که میتواند زمینه را حتی برای افزایش تعداد نیروهای نظامی آمریکایی در عراق ایجاد نماید.
در همین ارتباط، شاهد نگرانی شدید مسئولان عراقی نیز هستیم که با صراحت از ضروروت عدم درگیر کردن عراق در بحرانهای منطقهای تاکید کردهاند. به گونهای که، رئیس جمهوری عراق درباره تصمیم آمریکا برای خارج کردن نیروهای خود از سوریه نیز گفت که این تصمیم باید به تحقق صلح مبتنی بر احترام به حقوق سوریها و تصمیمات آنها در آینده کمک کند نه اینکه باعث آغاز مرحله جدیدی از درگیریها و مداخلات در این کشور شود. صالح همچنین بر ضروت مراعات حال و شرایط عراق تاکید کرد و گفت که نباید بار تنشهای منطقهای و بینالمللی بر دوش عراقیها تحمیل شود. بیان این اظهارات از سوی رئیسجمهور عراق را میتوان اعلام صریح و روشن مخالفت بغداد با حضور نیروهای آمریکایی خارج شده از سوریه به عراق، مورد ارزیابی قرار داد.