الوقت- در حال حاضر جمعیت کردهای منطقه چیزی بیش از 35 میلیون نفر است و تاثیری حیاتی بر سیاست داخلی سوریه، ترکیه، و عراق دارند. پراکندگی این جمعیت در حوزه های مرزی مشترک، ضرورت بررسی مسائل سیاسی کردها از دو جنبه داخلی و ژئوپولیتیک منطقه ای را دو چندان می کند. این امر بیانگر وجود روابط پیچیده و قدرتمند میان جنبش های فراملی کردها از یک سو، و روابط آنها با قدرت های دولتی و سایر فعالان غیر کردی از سوی دیگر است.
با توجه به این مساله، شعله ورشدن ناسیونالیسم کرد در شمال خاورمیانه را می توان از مهمترین تاثیرات منطقه ای جنگ داخلی سوریه دانست که با تزلزل ثبات در سوریه و عراق، فرصت بیشتری را در اختیار کردها قرار می دهد.
برقراری خودمختاری بالفعل در مناطق کردی سوریه باعث شده است تا کردها به عاملی اثرگذار در جنگ سوریه مبدل شوند. به نحوی که ارتباط جنگ سوریه با سیاست کردها در ترکیه و عراق بطور چشمگیری افزایش یافته است که نمود آن در طی محاصره شهرک سوری کوبانی بسیار پررنگ بود. برهمین اساس نیز مقاله حاضر به دنبال ارزیابی تاثیر جنگ بر وضعیت کردها در سوریه و در سراسر منطقه با در نظر گرفتن سیاست های جاری و رویکردهای بلندمدت می باشد.
ترکیه، کشمکش سوریه و کردها
ترکیه در سیاست های کردی سوریه بسیار تاثیرگذار است. نواحی کردنشین سوریه نیز در مرز ترکیه تحت تاثیراجتماع و سیاست کردهای ترکیه قرار داشته اند و در واقع برای بسیاری از کردهای ترکیه و سوریه وجود مرز بین این دو کشور بی معناست. به طوری که آنها خود را یک ملت دانسته و در مسائل منطقه ای با یکدیگر متحد هستند. از سوی دیگر این مساله به تنش های ترکی- کردی دامن زده و ابعاد منطقه ای وسیعی را به همراه داشته باشد. بنابراین می توان گفت که حوادث سوریه تاثیر شگرفی بر سیاست داخلی ترکیه گذاشته است. بویژه آنکه ترکیه مرز مشترک 900 کیلومتری با سوریه دارد و مقصد عمده پناهدگان سوری می باشد. همچنین ترکیه از حملات تروریستی در مرزها و در درون کشور خود نگران است. با این حال، عمده نگرانی ترکیه از تاسیس منطقه خودمختار کرد در سوریه ناشی می شود.
تاثیر بر منطقه کردستان عراق (KRI )
از همان ابتدا، KRI بصورت موثر در جنگ سوریه نقش داشته است. به طوری که فعالان کرد در سوریه فرصتی را برای دولت اقلیم کردستان (KRG ) بوجود آوردند تا بتواند از طریق احزاب سیاسی سوری نزدیک به خود، کردها را در سوریه سازماندهی کند. و همین امر نیز رقابت جنبش های کرد را در ترکیه و عراق شعله ورتر کرد.
اولین اقدام دولت اقلیم در کشمکش های سوریه حمایت از اتحاد اپوزیسیون کردها در سوریه از طریق ایجاد وحدت بین احزاب سیاسی کرد زیر چتر شورای ملی کردها (KNC ) بود. هدف اصلی این حرکت تحکیم نفوذ KRG در میان کردهای سوریه بود. همچنانکه بعنوان میانجی KNC و PYD را آشتی داد و روابط بین آنها را بطور چشمگیری بهبود بخشید، بطوریکه در حمله داعش به کردهای ایزدی منطقه سنجار عراق، همکاری های نظامی بین کردهای ترکیه، سوریه و عراق چشمگیر بود.
ابعاد بین المللی
در سطح بین المللی، مقاومت موفقیت آمیز نیروهای کرد در کوبانی باعث جلب حمایت ها از آرمان آنها شد. آمریکا و متحدانش واقفند که نمی توان PYD و نیروهای کرد را در مبارزه علیه داعش به حساب نیاورد. هرچند که خصومت ترکیه با PYD نگرش دولت های غربی را نسبت به آن تحت تاثیر قرار داده است. با این حال، مشروعیت بین المللی PYD در حال افزایش است و اخیرا در نشست های قاهره و مسکو برای یافتن راهی صلح آمیز برای پایان دادن به درگیری ها شرکت کرده است.
نتیجه گیری
تضعیف قدرت مرکزی در سوریه باعث بوجود آمدن فرصت بی سابقه ای برای کردهای منطقه شده است که به سرعت به دنبال سازماندهی خود از نظر نظامی و سیاسی هستند. با این حال، کردها اگرچه ده درصد جمعیت سوریه را تشکیل می دهند اما فاقد قدرت سیاسی یا نظامی لازم برای تعیین سرنوشت جنگ در آینده هستند و از هر دو لحاظ سیاسی و نظامی به عملکرد قدرت های منطقه ای و روابط شان با سایر بخش های اپوزیسیون سوریه وابسته اند. کردها در سوریه همراهان کمی دارند دولت اسد با خودمختاری کردها مخالفت می کند و ترکیه با روژاوا (کردستان غربی سوریه) مخالف است و اسلامگرایان هم به نابودی روژاوا معتقدند. از طرف دیگر، باقی مردم سوریه ملیت عربی دارند و از خودمختاری کردها حمایت نخواهند کرد. از اینرو، جامعه بین الملل مطمئن نیست که چطور با این تنگنا مقابله کند. ضمن آنکه خود احزاب سیاسی کرد در سوریه نیز با تشکیل دولت مستقل کرد موافق نیستند وهدف خود را ایجاد خودمختاری وسیع، دموکراسی پلورالیستی و به رسمیت شناختن حقوق همه اقوام و اقلیت های مذهبی در سوریه معرفی می کنند.
چاتهام هاوس
