حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری بارزانی در سفر خود به بغداد قصد دارند، با ایجاد فضای همکاری با حکومت مرکزی به ویژه در بحث تامین سهم بودجه اقلیم از بودجه سالانه عراق، به طور کامل خود را از بحران نجات دهند و حتی موفقیت و بهبود اوضاع احتمالی را به نام خود ثبت نمایند
الوقت - پس از گذشت یک سال کابوسوار در مناسبات میان حکومت اقلیم کردستان با حکومت مرکزی عراق که در نتیجه تلاش بخشی از کردها برای برگزاری همهپرسی استقلال بهوجود آمده بود؛ بعد از برگزاری چهارمین دوره انتخابات پارلمانی 12 می 2018 به نظر میرسد بسترهای لازم برای تنشزدایی و عادیشدن مناسبات میان اربیل با بغداد ایجاد شده است.
مهمترن نماد این امر را میتوان در سفر مسعود بارزانی رئیس سابق اقلیم کردستان و رهبر حزب دموکرات کردستان عراق در 22 نوامبر 2018 (امروز) به بغداد برای دیدار و ورایزنی با مقامهای سیاسی حکومت مرکزی، علیالخصوص عادل عبدالمهدی، نخستوزیر جدید عراق ارزیابی کرد. مسعود بارزانی در مقام مجری و کاراکتر اصلی در جریان برگزاری همهپرسی استقلال، مورد بیشترین سطح از مغضوب واقع شدن در میان جامعه سیاسی عراق قرارگرفت و حتی بسیاری از شخصیتهای سیاسی عراقی خواهان محاکمه او به دلیل نقض حاکمیت و قانون اساسی عراق بودند.
با این وجود اکنون بارزانی پس از آرام شدن اوضاع پس از کنترل کرکوک توسط ارتش عراق در 16 اکتبر 2017 و شکلگیری دولت جدید عراق، در اقدامی با پیامهای سیاسی مهم، برای دیدار با مقامهای سیاسی حکومت مرکزی به بغداد سفر کرده است. ابن سفر را به این جهت که همچنان مسعود بارزانی با وجود کناره گیری از قدرت در اواخر اکتبر 2017 -پس از 12 سال حضور بر مسند ریاست اقلیم کردستان- در پشتپرده تصمیمگیرنده اصلی در اقلیم میباشد، از اهمیتی قابلتوجه برخوردار بوده و میتوان پیرامون ابعاد اهمیت و چرایی انجام این دیدار مهم به چهار مساله مهم اشاره کرد.
آغاز دوران جدید مناسبات میان اربیل و بغداد
اولین بُعد اهمیت سفر بارزانی به بغداد را در شرایط کنونی میتوان در راستای آغاز دوران جدید از حیات سیاسی در مناسبات میان اربیل با بغداد ارزیابی کرد. در حقیقت، پس از برگزاری همهپرسی استقلال مناسبات میان دو طرف، در بدترین وضعیت ممکن قرار گرفت؛ به گونهای که حتی امکان آغاز دورانی جدید از جنگ داخلی میان کردها با حکومت مرکزی عراق وجود داشت. اکنون پس از گذشت حدود 14 ماه از 25 سپتامبر (زمان برگزاری همهپرسی)، سفر مسعود بارزانی به بغداد را میتوان آغازگر فصلی جدید در مناسبات دو جانبه میان اربیل و بغداد ارزیابی کرد. این سفر را در شکل نمادین میتوان اتمام حجت نهایی پیرامون تنشزدایی میان کردها با حکومت مرکزی ارزیابی کرد. به طور حتم در روند مذاکرات میان عادل عبدالمهدی و مسعود بارزانی، مسیری جدید از تعامل میان اربیل با بغداد، مورد مذاکره قرار میگیرد که نتایج آن طی ماههای آینده قابل ملاحظه خواهد بود.
تلاش برای حل اختلافات موجود میان کردها با حکومت مرکزی
در دیدار رهبر حزب دموکرات کردستان عراق با مقامهای سیاسی عراقی، تلاش برای حلوفصل و مذاکره پیرامون اختلافات میان کردها با حکومت مرکزی، که طی سالهای بعد از 2003 تا کنون، انباشت شدهاند، موضوع اصلی گفتگهای دو طرف خواهد بود. مسائلی همانند تعیین تکلیف مناطق موردمنازعه، مساله سهم بودجه، اختلافات پیرامون اکتشاف و صادرات نفت، همکاریهای اقتصادی، هماهنگیهای امنیتی و ... موضوعاتی هستند که در دیدار بارزانی با عبدالمهدی احتمالا مورد بحث و گفتوگو قرار خواهند گرفت. امید به پیشرفت در حل یا کاهش این مسائل، در وضعیت کنونی بیش از هر زمان دیگری وجود دارد؛ زیرا بر خلاف گذشته اکنون کردها اداره بخشهای مختلف از مناطق مورد منازعه، به ویژه استان کرکوک را در دست ندارد و به نوعی در موضع ضعف، احتمالا گرایش بیشتری برای سازش و کوتاه آمدن از مواضع سرسختانه سابق خود دارند. نماد بارز این امر را میتوان از سرگیری صادرات نفت کرکوک از مسیر خط لوله نفتی کردستان -جیهان ، در هفته گذشته ارزیابی کرد.
برنامه حزب بارزانی برای خروج کامل اقلیم و حزب دموکرات از بحران
طی یک سال گذشته حکومت اقلیم کردستان به واسطه اشتباه استراتژیک در برگزاری همهپرسی و شکست در اقدام خود، در تنگنای سیاسی و اقتصادی شدید قرار گرفت؛ بهگونهای که حتی در مقطعی کوتاه موجودیت اقلیم کردستان نیز در معرض تهدید قرار داشت. در این میان حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی، به عنوان بانی اصلی برگزاری همهپرسی، در داخل و خارج اقلیم، مورد شدیدترین فشارها قرار گرفت؛ زیرا غالب جریانهای سیاسی این حزب را عامل اصلی وضعیت وخیم اقلیم کردستان عراق، بعد از برگزاری همهپرسی ارزیابی میکردند. در این فضا، انتخابات پارلمانی عراق و انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان به بستری مهم برای بازسای قدرت این حزب و برون رفتن آنها از بحران تبدیل شد.
حزب بارزانی در انتخابات پارلمانی عراق موفق شد به عنوان حزب اول در میان کردها، 25 کرسی را تصاحب کند و با در دست داشتن 3 کرسی اقلیتها نیز، با 28 کرسی کامل روانه بغداد شود. در انتخابات اقلیم نیز حزب پارتی، با کسب 45 کرسی مستقل و در دست داشتن 11 کرسی اقلیتها در کنار خود، موفق شد در پارلمانی 111 کرسیای اقلیم، موفقیتی چشمگیر را کسب کند و حتی 50 به علاوه یک کرسیهای را نیز در اختیار داشته باشد. در این شرایط حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری بارزانی در سفر خود به بغداد قصد دارند، با ایجاد فضای همکاری با حکومت مرکزی به ویژه در بحث تامین سهم بودجه اقلیم از بودجه سالانه عراق، به طور کامل خود را از بحران نجات دهند و حتی موفقیت و بهبود اوضاع احتمالی را به نام خود ثبت نمایند.
حمایت نمادین بارزانی از تداوم حکومت عبدالمهدی
دیگر بُعد سفر بارزانی به بغداد را میتوان در ارتباط با حمایت نمادین او از تداوم حکومت عادل عبدالمهدی ارزیابی کرد. طی دو هفته گذشته، سطحی از فشارها بر عادل عبدالمهدی، در ارتباط با چینش اعضای کابینه وارد شده و حتی به شکل ضمنی نخستوزیر جدید عراق، جریانهای سیاسی را در صورت دخالت و ایجاد فشار بیشتر، به استعفا تهدید کرده است. در این شرایط بارزانی در مقام شخصیتی که به شدت مخالف تداوم نخستوزیری حیدرالعبادی بود و از نخستوزیری عبدالمهدی حمایت میکرد، با سفر خود به شکل نمادین از تداوم ریاست او بر منطقه الخضراء حمایت میکند.