به گزارش الوقت، در حالی که جنگ عربستان علیه یمن چهارمین سال خود را سپری میکند، به تازگی سازمان ملل متحد در گزارشی دیرهنگام به بخشهایی از جنایات عربستان در یمن پرداخته است. افزایش حملات به غیرنظامیان از جمله حمله به اتوبوس حامل دانش آموزان در ماه گذشته میلادی که جنایتی بزرگ را رقم زد و به دلیل عمق فاجعه واکنش گسترده ای در جهان به همراه داشت موجب تشدید فشارهای بین المللی بر سعودیها و هم پیمانان آن شده است. در همین راستا بیل ون اسولد، پژوهشگر ارشد حقوق کودکان در سازمان دیدهبان حقوق بشر میگوید: «حملۀ هواپیماهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به اتوبوس دانش آموزان را باید به فهرست وحشتناک کشته شدن غیرنظامیان در عروسیها، خاکسپاریها، بیمارستانها و مدارس یمن افزود... کشورهایی که با آگاهی از این فهرست، بمبهای بیشتری را به عربستان سعودی میفروشند، همدست حملات مرگباری هستند که در آینده علیه غیرنظامیان اجرا میشود.»
محکومیت عربستان به جنایت در یمن
طی هفته گذشته کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در ژنو و همچنین سازمان عفو بینالملل، دولت عربستان سعودی و متحدانش شامل امارات را متهم به اعمال جنایات علیه بشریت و قتل عام مردم یمن کرده و خواستار محاکمه آنان شدند.
در این ارتباط «کامل جندوبی»، رییس گروه کارشناسان سازمان ملل در ژنو با ارایه گزارشی اعلام کرد؛ همه حملات هوایی گروههای موسوم به ائتلاف؛ تجمعات مختلفی از جمله عروسی، عزاداری، بازار، کشتی و مردم غیرنظامی در آن و همچنین مراکز پزشکی را هدف قرار داده بودند.
در این گزارش با اشاره به اینکه در یمن جنایات جنگی انجام می شود، آمده است : از ماه مارس 2015 بیش از شش هزار و ششصد انسان غیرنظامی کشته و بیش از ده هزار تن مجروح شدند. براساس این گزارش، آمار واقعی این کشته شدگان بطور قطعی بیشتر از این اعداد است.
سازمان ملل همچنین اذعان کرده است که برخی گروههای مسلح در یمن نیز با استفاده از بمب های خوشه ای در مناطق جنگی داخل شهرها نیز مسئول مرگ غیرنظامیان هستند که این موارد نیز باید مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.
واکنش ریاض
در مقابل عربستان سعودی در بیانیهای گزارش سازمان ملل مبنی بر «ارتکاب جنایات جنگی توسط نیروهای ائتلاف عربی در جنگ یمن» را رد کرد.
عربستان سعودی در بیانیهای گزارش سازمان ملل را «حاوی غلطهای فاحش در شیوه تحقیق» خواند. این بیانیه میافزاید که گزارش «حقایقی از جمله دلایل جنگ را مخدوش میکند و به دلیل اصلی آن که حمایت ایران از کودتای نیروهای حوثی علیه رییسجمهوری قانونی یمن است، اشارهای نکرده است.»
این ادعای عربستان در شرایطی مطرح میشود که یمن از زمان آغاز جنگ طی چهار سال گذشته در محاصره کامل هوایی، دریایی و زمینی ائتلاف سعودی قرار دارد و در عمل هرگونه ارتباط یمنیها با جهان خارج از جمله ایران قطع شده است و در عمل یمنیها با اتکا به توان خود و برخلاف ادعای سعودیها بدون هرگونه حمایتی در برابر حملات و بمبارانهای سعودی ایستادگی کردهاند.
استناد به فهرست بلندبالای جنایات جنگی سعودیها
جرائم ارتکابی ائتلاف عربی به رهبری عربستان در یمن را میتوان بطور عمده و کلی شامل موارد ذیل دانست:
الف) جرایم جنگی: جنایات ارتکابی ائتلاف عربی در حمله به یمن قابل پیگرد بین المللی است. بحرین، امارات، مغرب، سودان، اردن و مصر کشورهایی هستند که به رهبری عربستان به یمن حمله کردهاند. در این حملات به اهداف غیر نظامی حمله شده است و بیش از ۳۵۰۰ نفر کشته شدهاند.
ممانعت از ارسال کمک های بشردوستانه صلیب سرخ جهانی به قربانیان (نظامی یا غیر نظامی): در حملات ائتلاف عربی نقض کنوانسیونهای چهارگانه ژنو است و می تواند جنایت جنگی محسوب شود.
همچنین از جمله جنایات جنگی ارتکابی ائتلاف، کشتار غیرنظامیان از جمله کودکان و زنان و حمله به سیلوهای گندم ، ممانعت از کمک های دارویی و پزشکی، حمله به زیرساخت های غیرنظامی یمن از جمله نیروگاه برق صنعا و تنها نیروگاه برق استان صعده و حمله به فرودگاه صنعا و انهدام هواپیماهای مسافربری جهت ممانعت از ارسال کمک های بشردوستانه ایران و همچنین استفاده از سلاح های ممنوعه علیه مردم یمن از جمله سلاح های شیمیایی و فسفری و بمبهای خوشهای ساخت آمریکا نیز از جمله جنایات جنگی عربستان و کشورهای ائتلاف عربی است.
این مصادیق دلیلی است بر ارتکاب جنایات جنگی و نقض حقوق بشردوستانه بین المللی توسط رژیم سعودی و ائتلاف عربی که مشمول صلاحیت کیفری دادگاه بین المللی کیفری است؛ آن گونه که سخنگوی دیوان نیز بر آن تاکید کرده است.
ب) نسل کشی: می توان با توجه به تشکیل ائتلاف و سیستماتیک بودن و نظام مند بودن این حمله و کشتار وسیع به مردم یمن به دلیل مذهب آنها، عناصر تشکیل دهنده جرم بین المللی «نسل کشی » را نیز مشاهده نمود.
بی نتیجه ماندن گزارشهای پیشین سازمان ملل
در عین حال این نخستین گزارش سازمان ملل در مورد حملات نظامی عربستان سعودی علیه یمن نیست و پیش از این نیز در مهرماه 1396 نیز ائتلاف عربستان سعودی علیه یمن در گزارش سازمان ملل متحد به خاطر حملات به مدارس و بیمارستانها و کشتن و زخمی کردن کودکان در فهرست سیاه قرار گرفت.
حتی قبل از آن در اردیبهشت 1395 نیز ائتلاف سعودی در فهرست سیاه سازمان ملل قرار گرفت ولی بعداً توسط بان کی مون دبیرکل سابق سازمان ملل از این فهرست حذف شد تا این گزارش مورد بازنگری قرار گیرد.
در آن زمان منابع آگاه اعلام کردند که عربستان سعودی به دبیرکل سازمان ملل فشار آورده و تهدید کرده است که منابع مالی این سازمان را قطع خواهد کرد. با این حال این گزارشها تا کنون نه تنها راه به جایی نبرده بلکه در عمل نیز تاثیری در روند جنگ در یمن نداشته و حملات و بمبارانهای ائتلاف سعودی علیه یمن همچنان ادامه دارد.
در واقع با وجود انتشار گزارشهایی در خصوص حملات عربستان طی سه سال گذشته، اما وضعیت در یمن نه تنها تغییری نکرده بلکه در مقایسه با قبل بسیار بحرانیتر شده است.
بدلیل ساختار معیوب سازمان ملل، گزارشهای این سازمان در مورد یمن تا کنون چندان تاثیری در سرنوشت یمنیها نداشته است و تردیدی نیست روابط نزدیک کشورهای غربی با عربستان، سازمان ملل را از حل بحران انسانی یمن ناتوان کرده است.
اما گزارش کمیسیون حقوق بشر از سوی دیگر میتواند به عنوان سند راستی آزمایی ادعاهای حقوق بشری غرب به شمار رود. ادعاهایی که با تداوم سکوت کشورهای غربی در مقابل گزارش کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در ژنو بیش از هر زمان دیگری زیر سوال میرود و ثابت میکند مسئله حقوق بشر برای رهبران غربی بیش از هرچیز تنهاد ابزار سیاسی برای مقابله با کشورهای غیرهمسو است.