در آذرماه سال جاری، بنیاد سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) تفاهم‌نامه همکاری را با مجموعه شرکت‌های ویر جین (Virgin Group) که در زمره شرکت‌های توسعه فضایی هستند امضا کرد که به‌موجب آن مبلغ ۱ میلیارد دلار را در ویر جین گلکتیک (Virgin Galactic) و ویر جین اوربیت (Virgin Orbit) سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
الوقت- امروزه فعالیت‌های فضایی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های تکنولوژیک، حیاتی و پرهزینه برای کشورهای جهان هستند. درواقع فعالیت‌های فضایی به معیاری برای سنجش سطح پیشرفته بودن کشورها تبدیل شده است. اگرچه عمده فعالیت‌های فضایی مربوط به کشورهای پیشرفته می‌باشد اما طی سال‌های گذشته کشورهای در حال توسعه نیز تلاش‌هایی را برای ورود به این باشگاه به انجام رسانده‌اند. در همین راستا برخی دولت‌های عربی همچون عربستان سعودی و امارات و کویت نیز به انجام فعالیت‌هایی در این زمینه روی آورده‌اند.
توسعه صنایع فضایی عربستان در راستای چشم‌انداز 2030
در آذرماه سال جاری، بنیاد سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) تفاهم‌نامه همکاری را با مجموعه شرکت‌های ویر جین (Virgin Group) که در زمره شرکت‌های توسعه فضایی هستند امضا کرد که به‌موجب آن مبلغ ۱ میلیارد دلار را در ویر جین گلکتیک (Virgin Galactic) و ویر جین اوربیت (Virgin Orbit) سرمایه‌گذاری خواهد کرد. ضمن اینکه گزینه پرداخت ۴۸۰ میلیون دلار دیگر در آینده برای خدمات افزوده فضایی در این سند گنجانده‌شده است. این قرارداد که با مؤسس ویر جین و با حضور یاسر بن عثمان الرمیان رئیس بنیاد سرمایه‌گذاری عمومی عربستان به امضا رسید، زمینه مستحکمی را برای تقویت نقش فناوریهای جدید در چشم‌انداز 2030 عربستان به وجود خواهد آورد. در این راستا برانسون رئیس این شرکت، بیان داشت: «در حال حاضر تنها چند ماه تا شروع پروازهای سرنشین‌دار ویر جین گلکتیک به فضا فاصله داریم و همچنین به‌زودی ویر جین اوربیت قرار است که ماهواره‌ها را در مدارهای اطراف زمین قرار دهد. بنابراین این سرمایه‌گذاری ما را قادر می‌سازد تا برنامه‌هایمان را با شتاب بیشتری پیگیری کنیم، نسل بعدی ماهواره‌برها را توسعه دهیم و انجام پروژه سفرهای فضایی با سرعت فراصوت را سرعت بخشیم.» درواقع با به امضا رسیدن این قرارداد، بنیاد سرمایه‌گذاری عمومی عربستان و در کنار موسسه سرمایه‌گذاری اعبار ابوظبی به دو سهامدار اصلی شرکت‌های ویر جین مبدل شدند.
به‌علاوه، به نقل از اسپوتنیک در ماه‌های اخیر سال 2017، عربستان سعودی خواستار وارد شدن به برنامه‌های گردشگری فضایی ایالات‌متحده آمریکا شده است. در این راستا، الکساندر ژلزنیاکوف عضو آکادمی فضایی روسیه به نام «سیلکوفسکی»، از توجه سعودی‌ها به برنامه گردشگری فضایی آمریکا تعریف نمود. وی بیان داشت: «برنامه توریسم فضایی آمریکایی‌ها در شرف اجراست. آنها در سال آینده توریست‌ها را به فضا خواهند برد.» درواقع سعودی‌ها قصد دارند در شرکت‌های توریست فضا سرمایه‌گذاری نمایند. با توجه به گزارش‌های به‌دست‌آمده عمده سرمایه‌گذاری سعودی‌ها در راستای توسعه هواپیما‌ها و سفینه‌هایی است که قادرند انسان را به مدار زمین و یا فضا منتقل کنند.
بااین‌وجود، عربستان با کشورهای غیر از آمریکا نیز همکاری فضایی دارد. درواقع تمایل عربستان برای ورود به عرصه صنایع و تکنولوژی‌های فضایی فرصت مناسبی را برای کشورهایی چون آمریکا، چین و روسیه فراهم آورده است تا از این بلندپروازی تبلیغاتی عربستان کسب درآمد کنند. طی تفاهم‌نامه‌ای میان سعودی و شرکت چانگه چین، قرار است عربستان در 4 مأموریت چین به فضا همکاری داشته باشد. دریکی از این مأموریت‌ها قرار است ماهواره‌ای در مدار زمین و ماهواره‌ای در قسمت تاریک ماه قرار می‌گیرد.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در راستای دستیابی به چشم‌انداز عربستان 2030 در حال انجام پروژه‌های گوناگون است. ازآنجاکه عمده‌ترین محور این سند چشم‌انداز کاهش سطح وابستگی عربستان به نفت می‌باشد، وی درصدد توسعه برنامه‌های تکنولوژیک همچون شهر نئوم برآمده است. زمینه سازی برای قبضه قدرت حتی پیش از مرگ ملک سلمان از طریق کسب حمایت‌های عمومی داخلی یکی دیگر از دلایل توسل محمد بن سلمان به سرمایه‌گذاری‌های گوناگون سعودی‌ها در صنایع فضایی می‌باشد. چراکه توسعه این صنعت می‌تواند ازنظر خبری و رسانه‌ای، برای ولیعهد جاه‌طلب سعودی بسیار کارآمد و مفید باشد.
امارات و ورود به رقابت فضایی
امارات متحده عربی اغلب در طرح‌ها و برنامه‌های خود دنباله‌رو عربستان سعودی‌ست. با ورود عربستان به عرصه رقابت‌های فضایی، امارات نیز درصدد توسعه برنامه‌های فضایی خود برآمد. در همین راستا ابوظبی درصدد ساخت نخستین بیمارستان فضایی جهان می‌باشد. به نقل از میدل‌ایست‌مانیتور، این طرح قرار است توسط وزارت بهداشت این کشور پیگیری شود. دکتر کلثوم البلوشی، سخنگوی وزارت بهداشت امارات، درباره‌ی این طرح بیان داشت: «فضانوردان به کمک فناوری نانو، تحت نظر پزشکان روی زمین درمان خواهند شد.». قرار است این بیمارستان پیش از ارسال به فضا آزمایش شود. تری کریم لویز، یکی از کارگزاران ارشد این پروژه، در مصاحبه‌ای با خلیج تایمز گفت: «ما استفاده از فناوری نانو را برای درمان در نظر گرفته‌ایم. پزشکان تنها موظف هستند روبات‌های نانو را به خون بیمار تزریق کنند. این کار نیاز به جراحی را از بین می‌برد، زیرا ربات‌های نانو پس از تزریق، سلول‌های آسیب‌دیده را پیداکرده و آنها را از داخل درمان خواهند کرد.» وی تصریح کرد : «این پروژه قبل از راه‌اندازی روی زمین آزمایش خواهد شد و توضیح داد که جزئیات دقیق وضع سلامت فضانوردان تنها با استفاده از یک اسکن الکترونیکی دریافت خواهد شد، فناوری که در آینده هوش مصنوعی به آن دست خواهد یافت.» دولت امارات هم‌زمان با برنامه‌ی بیمارستان فضایی برای کشف و بهره‌برداری از سطح مریخ در سال ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی کرده است.
آژانس فضایی کشور امارات متحده عربی نیز به‌تازگی سرمایه‌ای ۵.۵ میلیارد دلاری را برای پروژه مریخ کنار گذاشته تا مقدمات حضور این کشور را در سیاره سرخ فراهم آورد. امارات قصد دارد در تکنولوژی ارسال انسان به مریخ و همچنین کشت محصولات کشاورزی همچون توت‌فرنگی و گوجه‌فرنگی در خاک مریخ فعالیت نماید. امارات برای نیل به این هدف با همکاری دیگر کشورهای عربی همچون عربستان، در حال ساخت شهر تحقیقاتی بانام « Mars Science City» با مساحت تقریبی ۱۷۶ هزار مترمربع در نزدیکی بندر دوبی و در دل صحرا است. احداث چنین پروژه‌ای حدود 150 میلیارد دلار هزینه دارد.
به نظر می‌رسد علاقه‌مند شدن کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به فعالیت‌های فضایی همچون علاقه آنها به تکنولوژی و هنر بیشتر جنبه نمایشی دارد. همچنین ورود این دو کشور به عرصه فعالیت‌های فضایی هزینه‌های عمده‌ای دارد که تمامی این هزینه‌ها به جیب سازندگان و دارندگان صنعت فضایی یعنی آمریکا و دیگر کشورهای غربی و متحد آمریکا می‌رود.
در حالی که تصور عمومی در رسانه‌ها و افکار عمومی از کشورهای عربی ثروتمند حاشیه خلیج فارس، جوامعی مرفه و مصرف‌گرا با تکیه بر صادرات زیاد نفت و گاز می‌باشد، انجام پروژه‌هایی نیازمند به تکنولوژی های بسیار پیشرفته همچون صنایع فضایی از سوی این کشورها به نظر می‌رسد که بیشتر از آنکه بر مبنای نیاز و سطح دانش این کشورها باشد برای تغییر چهره این کشورها در عرصه جهانی صورت می‌گیرد.
