به گزارش الوقت در ادامه نشست‌‌های سه جانبه کشورهای ایران، ترکیه و آذربایجان، -چهارشنبه 29 آذر- پنجمین نشست همکاریهای سه‌جانبه با حضور وزیران خارجه سه کشور برگزار شد. بر اساس گزارش‌های موجود، در این نشست طیف وسیعی از موضوعات و همکاری های ممکن در زمینه های مختلف اقتصادی از جمله ترانزیت، حمل و نقل، انرژی، گمرک و دیگر مسائل مورد علاقه طرفین در حوزه های فنی، تجاری و همچنین موضوعات مرتبط با همکاری های سیاسی و منطقه‌ای به‌ویژه راه‌های کمک به صلح و ثبات هرچه بیشتر در منطقه، مورد بررسی و تبادل‌نظر قرار گرفت.
تاکید بر منافع مشترک و ارتقای صلح و ثبات منطقه‌ای
در پایان نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان بیانیه‌ای منتشر شد. وزیران خارجه این کشورها، در این بیانیه بر تعهد خود بر بیانیه هایی که در نشست های سه جانبه پیشین در مورد ارومیه، نخجوان، وان و رامسر اتخاذ شده بود، تاکید کردند. آنها بار دیگر خواستار ادامه تعهد خود مبنی بر افزایش همبستگی و همکاری میان مردم این سه کشور که از اشتراکات عمیق تاریخی، دینی و فرهنگی و ارزش های مشترک برخوردارند، با هدف ارتقای سطح صلح، ثبات، آبادانی و همکاری در منطقه، شدند. همچنین، بر اساس گزارش ایرنا ممدیارف، ظریف و چاووش اوغلو در ادامه بر تعهد خود مبنی بر گسترش همکاری ها به ویژه در زمینه هایی که به رشد اقتصادی و توسعه پایدار می انجامد، تاکید کردند. آنها همچنین بر منافع مشترک خود در ارتقای صلح و ثبات در منطقه و تعهد خود به اصول قانون جهانی به ویژه احترام به حق استقلال کشورها ، تمامیت ارضی، ممنوعیت تجاوز به مرزهای بین المللی و حل مسالمت آمیز تمامی مناقشات در این راستا، پافشاری کردند.
این مقامات در مورد ارتقای همکاری های اقتصادی-تجاری، استفاده از پتانسیل موجود برای ارتقای سرمایه گذاری و تجارت و حمایت از ارتقای همکاری ها با تکیه بر اجرای پروژه ها و برنامه های مشترک در حوزه انرژی، بانکداری، مخابرات، صنعت، کشاورزی، گردشگری و محیط زیست، با یکدیگر به توافق رسیدند. آنها با تکیه بر اهمیت گام هایی که در راستای افزایش پتانسیل این سه کشور واقع در گذرگاه های ترانزیتی بین المللی، در بخش ترانزیت، بر اهمیت ارتقای همکاری ها در حوزه اجرای پروژه های جدید در توسعه زیربناهای نقل و انتقالات و افزایش پتانسیل ها در حوزه ترانزیت، تاکید کردند. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: طرف های این نشست بر اهمیت تقویت همکاری ها در حوزه صنعت هوایی برای تحقق پتاسیل بالای موجود و بهره برداری از امتیازات جعرافیایی این سه کشور، هم توافق کردند. آنها همچنین تمایل خود را برای تقویت همکاری های سه جانبه در حوزه های نفت، گاز و پتروشیمی، ابراز کردند.
طرف‌های این نشست همچنین با محکوم کردن هر نوع عدم تسامح و تبعیض قومی، نژادی، دینی و اعتقادی، بر اهمیت ارتقای بردباری، احترام تبادل نظر و همکاری میان فرهنگ، تمدن و افراد مختلف و تاثیر هفتمین انجمن جهانی اتحاد تمدن های سازمان ملل متحد که بیست و پنجم تا بیست و هفتم آوریل ۲۰۱۶ در باکو برگزار شد، تاکید کردند. اهمیت گسترش همکاری در مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی خشونت طلبانه در هر نوع و حالتی، جرایم فراملی سازمان یافته، قاچاق مواد مخدر و سلاح، قاچاق انسان، جرایم مربوط به میراث فرهنگی و تاریخی، جرایم یارانه ای و مهاجرت غیرقانونی، از دیگر موارد مورد تاکید وزیان خارجه سه کشور بود. وزرای خارجه این کشورها همچنین اعلام کردند که اجازه نخواهند داد هیچ فرد یا گروهی تحت هیچ شرایطی از خاک آن ها برای تهدید دو کشور دیگر استفاده کند.
تاکید بر اجرای تعهدات طرف‌های مختلف در توافق هسته‌ای
وزرای خارجه سه کشور در بخشی دیگر از بیانیه با اشاره به اهمیت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تایید کردند که اجرای موفقیت آمیز برجام نیازمند آن است تا تمامی طرف ها تعهدات خود را تمام و کمال به اجرا درآورند. با درنظر داشتن پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در ضمن برجام که به تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز رسیده است، طرف های شرکت کننده در این نشست بار دیگر تعهد تمام اعضای سازمان ملل متحد را در مشارکت در اجرای برجام، یادآور شدند. آنها همچنین بر اهمیت ارتقای اتحاد اسلامی برای مقابله با چالش های پیشروی جهان اسلام و همکاری فعالانه و موثر برای تقویت اخوت، درک و تسامح اسلامی تاکید کردند. ظریف، چاووش اوغلو و ممدیارف در همین راستا اهمیت چهارمین دوره از بازی های همبستگی کشورهای اسلامی را که در ماه می سال ۲۰۱۷ در باکو برگزار شد، در ارتقای فرهنگ و ارزش های اسلامی، یادآور شدند. طرف های شرکت کننده در پایان بر اهمیت تشکیل نشست های سه جانبه مستمر برای تداوم همکاری ها در مورد مسائل منطقه ای و جهانی، تاکید کردند. همچنین در پایان تاکید شد که نشست بعدی در ترکیه برگزار خواهد شد.
مخالفت با تصمیم آمریکا در مورد قدس
یکی از مهم‌ترین ابعاد نشست اخیر را می‌توان تاکید سه کشور بر در تصمیم دونالد ترامپ ارزیابی کرد. در همین ارتباط، محمد جواد ظریف، در کنفرانس خبری که پس از پایان پنجمین نشست سه جانبه وزیران خارجه سه کشور، در باکو برگزار شد ، افزود: سه کشور در نشست امروز بیانیه ای را صادر کردند که یکی از مفاد آن مخالفت با تصمیم آمریکا در مورد قدس شریف بود. وی افزود: سه کشور در اجلاس ویژه سران کشورهای اسلامی که هفته گذشته در استانبول برگزار شد، همکاری تنگاتنگی داشتند، در نشست سه جانبه امروز نیز بر رد تصمیم امریکا تاکید شد و قرار است در اجلاس ویژه اضطراری که فردا در نیویورک برگزار می شود، سه کشور موضع واحدی اتخاذ کنند .
همچنین، در پایان این نشست ظریف به خبرنگاران گفت: در نشست امروز تصمیم گرفته شده که برای تقویت همکاری های اقتصادی بین سه کشور ، از اتاق های بازرگانی و بخش های خصوصی نیز برای حضور در نشست های سه جانبه دعوت شود . ظریف در مورد مذاکرات صلح سوریه در آستانه و رویکرد ایران در هشتمین دور این مذاکرات که جمعه و شنبه آینده در پایتخت قزاقستان برگزار می شود ، گفت : ایران در مذاکرات آستانه تقویت نقاط کاهش تنش و اجرای توافقات گذشته را پیگیرخواهد شد، همچنین آماده کردن شرایط برای تشکیل اجلاس سوچی را در دستور کار داریم .
علاوه بر ظریف، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه و محمد یاروف وزیر امور خارجه آذربایجان نیز با اشاره به موفقیت آمیز بودن این نشست در نیل به اهداف مورد توجه سه کشور، بر مخالفت با تصمیم یکجانبه آمریکا برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتحت رژیم صهیونیستی تاکید کردند. در این ارتباط محمد یاروف وزیر امور خارجه آذربایجان با بیان اینکه مساله فلسطین و اسرائیل در نشست سه جانبه تهران، آنکارا و باکو مورد بحث قرار گرفت، گفت: ما تاکید کردیم که تصمیم آمریکا برای به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل قابل پذیرش نیست. وزیر خارجه ترکیه نیز اعلام داشت: در نشست سه‌جانبه امروز ما درباره راه‌های چگونگی تقویت روابط‌مان و اینکه چه گام‌هایی می‌توانیم به ویژه در حوزه انرژی و حمل و نقل برداریم رایزنی کردیم. وی همچنین گفت که نشست سه‌جانبه بعدی در ترکیه برگزار خواهد شد که در آن تجار ایران، آذربایجان و ترکیه نیز حضور خواهند داشت.
شرایط پیچیده حاکم بر منطقه و رخدادهای فراوان در آن همراه با مداخلات فزاینده و غیر قانونی آمریکا و متحدانش در خاورمیانه، کشورهای این بخش از جهان را بیش از گذشته متوجه ضرورت نگاه به خود و توسعه همکاریهای فی مابین می نماید. به همین دلیل شاهد هستیم که در این نشست طیف وسیعی از موضوعات مربوط به حوزه جهانی بویژه مسائل در خاورمیانه مورد توجه قرار می گیرد. چنین اتفاقات و رویکردهایی نشان از نارضایتی کشورهای منطقه از سیاستها و مداخلات غیر قانونی غرب با محوریت آمریکا دارد که با ایجاد و تداوم بحران در جهان و منطقه بصورت خودخواهانه صرفاً اهداف خود را در نظر دارند و هیچ احترامی به منافع و مصالح ملتها قائل نیستند. چنین روندی می تواند موجب همگرایی منطقه ای گردیده و مانع از مداخلات و آسیبهای گسترده توسط کشورهای غربی گردد.
