سایت تحلیلی خبری الوقت | Alwaght Website

الوقت-  بیست و پنجمین دوره انتخابات مجلس ترکیه، 7 ژوئن 2015 برگزار شد و در آن، مردم ترکیه به پای صندوق های رای رفتند تا به احزاب سیاسی و اشخاص حقیقی مستقل و منفرد نامزد نمایندگی مجلس راي دهند. در اين انتخابات از بین 32 حزب واجد شرایط برای کسب کرسی مجلس ترکیه، تنها ۲۰ حزب توانستند با ارائه فهرست نامزد‌های خود به شورای عالی انتخابات، در این دوره انتخابات شرکت کنند. این احزاب شامل ۳ حزب راست‌گرا، ۵ حزب چپ‌گرا، ۵ حزب راست‌گرای میانه، ۳ حزب چپ‌گرای میانه و ۴ حزب میانه‌رو بودند. گرایش غالب این احزاب، جدا از راست یا چپ بودن سیاست‌های آن‌ها، ناسیونالیسم ترک و کمالیسم است. تنها سه حزب «حق و آزادی‌» با گرایش ناسیونالیسم کرد، «ائتلاف ملی» شامل دو حزب اسلام‌گرای «سعادت» و «اتحاد بزرگ» و حزب دموکراتیک خلق‌ها را می‌توان مستثنی دانست. از اين بين چهار حزب بزرگ شامل حزب راست‌گرای حاکم یعنی «عدالت و توسعه»، حزب چپ میانه‌رو «جمهوری خلق»، حزب راست‌گرای «حرکت ملی» و حزب چپ‌گرای «دموکراتیک خلق‌ها»، بیشترین اقبال را در کسب اکثریت کرسی‌های مجلس داشتند . از مجموع 54 میلیون و 33 هزار و 37 نفر واجد شرایط برای رای دادن 46 میلیون و 198 هزار نفر در انتخابات مجلس ترکیه شرکت کردند که 44 میلیون و 920 هزار رای قابل قبول ارزیابی شده است. به اين ترتيب 86.20 درصد از افراد واجد شرایط در این انتخابات شرکت کردند که به موجب آن حزب عدالت و توسعه 40.9 درصد آرا یعنی 18 میلیون و 849 هزار و 470 رای را به خود اختصاص داد. حزب جمهوریخواه خلق 24.9 درصد آرا، حزب حرکت ملی 16.2 درصد آرا و حزب چپ گرای دمکراتیک خلق ها 13.1 درصد آرا را بخود اختصاص دادند. به اين ترتيب با توزیع آرا، حزب عدالت و توسعه صاحب 258 کرسی، حزب جمهوریخواه خلق 132 کرسی، حزب حرکت ملی 80 و حزب دمکراتیک خلق ها 80 کرسی در پارلمان جدید ترکیه را از آن خود کردند. حزب عدالت و توسعه: به رغم آنکه حزب عدالت و توسعه طي تمام انتخابات ها در 14 سال گذشته برنده بود و در اين انتخابات نيز هدف خود را کسب 400 کرسي از 550 کرسي مجلس ترکيه قرار داده بود، با اين حال موفق به تکرار پيروزي هاي پيشين نشد. در واقع حزب عدالت و توسعه با استفاده از امکانات گسترده دولتی و رسانه های وابسته به خود موفق به خفظ قدرت و جايگاه نشد. بر این اساس در حالی که در پارلمان قبلی ترکیه حزب وابسته به اردوغان 327 کرسی در اختیار داشت اکنون این میزان به 258 کرسی کاهش یافته است. نتایجی که حزب عدالت و توسعه بدست آورده شبیه دوران آخر حزب مام میهن به رهبری تورگوت اوزال رئیس جمهوری فقید ترکیه در دهه 90 می باشد. حزب مام میهن نیز در سومین دوره حاکمیت خودرا از دست داد و در سراشیبی سقوط قرار گرفت. از اين رو مي توان شرايط فعلي حزب عدالت و توسعه را با حزب مام میهن مقايسه نمود. پيروزي کردها : در انتخابات پارلماني ترکيه، حزب دمکراتیک خلق ها به رهبری صلاح الدین دمیرتاش، 13.12 درصد آراء را کسب و موفق به گذر از حد نصاب 10 درصد آرا در سطح ترکیه شد. حزب دمکراتیک خلق ها را باید بزرگترين برنده اين انتخابات تلقي کرد. زيرا آنها به نمايندگي از جامعه کردهاي ترکيه دست به ريسکي بزرگ زدند و اگر نمي توانستند به حداقل 10 درصدي آراء دست پيدا کنند، عملا هيچ جايگاهي در مجلس آينده نداشتند. با اين حال آراي حزب دمکراتیک خلق ها نه تنها از 10 درصد عبور کرد، بلکه از آراي حزب عدالت و توسعه نيز کاست. در واقع با توجه به اينکه آراي حزب جمهوري خواه خلق وحزب حرکت ملي تقريبا مشابه انتخابات قبلي در سال 2011 است، بنابراين آراي کسب شده توسط حزب دمکراتیک خلق ها از سبد راي حزب عدالت و توسعه گرفته شده است. به عنوان مثال حزب عدالت و توسعه دراستانهای جنوب شرقی ترکیه که کردنشين هستند، آراء زیادی را از دست داده است. چنانکه در استان دیاربکر حزب عدالت و توسعه در سال 2011 یازده نماینده داشت و درانتخاب اخیر یک نماینده از دیاربکر وارد مجلس کرد .اين امر مي تواند فضاي سياسي و اجتماعي ترکيه در خصوص مسئله کردي را به شدت دگرگون نمايد .  حفظ موقعيت حزب جمهوري خواه خلق : حزب جمهوری خلق که توسط آتاترک تاسیس شده و به مدت چندین دهه، قدرت بلامنازع سیاسی و حزبی ترکیه بوده، در دهه ی اخیر، با افول و کاهش محبوبیت روبرو بوده است. اگر چه این حزب هنوز هم مهم ترین حزب مخالف به شمار می آید اما در بسیاری از استان ها و به ویژه در استان های شرق و جنوب شرقی، از محبوبیت پایینی برخوردار است. گفتمان و ایدئولوژی حزب جمهوری خلق، برای مشکلات و معضلات روز مردم ترکیه و نیازهای این کشور، پاسخ روشنی ندارد. در حال حاضر بین دو جناح ملی گرا و چپ گرای این حزب اختلاف نظر جدی وجود دارد و این مساله موجب آن شده که طی چند ماه اخیر، چند تن از چهره های مهم، از حزب استعفا دهند. واقعيت آن است که کمال قليچدار اوغلو رهبر فعلی حزب جمهوری خلق، از توان و کاریزمای چندانی برای مدیریت حزب برخوردار نیست . به هر حال حزب جمهوریخواه خلق که بزرگترین حزب سیاسی مخالف اردوغان محسوب مي شود، در این انتخابات برای نخستین بار در طول سال های گذشته بدون شعارهای ایدیولوژیک و عمدتا با تکیه بر قول بهبود وضعیت اقتصادی اقشار کم درآمد و نیز آزادی های بیشتر وارد میدان انتخاباتی شد. اين حزب نهايت موفق شد موقعيت پيشين خود را در مجلس ترکيه حفظ کند. در انتخابات سال 2011 اين حزب با کسب 25 درصد آراء و 135 نماينده در مجلس حضور داشت که در انتخابات فعلي نيز با 25 درصد آراء 132 نماينده خواهد داشت. به نظر مي رسد در صورت ادامه این روند، وضعیت حزب جمهوریخواه خلق در انتخابات هاي آتی از وضعیت فعلي اين حزب بهتر گردد . حزب حرکت ملي گرا : حزب حرکت ملی گرا، به عنوان مهم ترنی نهاد سیاسی ملی گرایان ترکیه، منادي دفاع از هویت ترکی و ملیت ترکی است. این حزب در حوزه ی فکری و عقیدتی، با حزب حاکم اختلاف نظراتی در حوزه ی قومیت ها دارد. حزب حرکت ملی گرا معتقد است که مذاکرات صلح با پ.ک.ک، خیانت به ترکیه است. حزب مزبور بر این باور است که در ترکیه چیزی به نام معضل کردها وجود ندراد و نرمش و انغطاف یاران اردوغان در برابر کردهای مخالف، نهایتا به تجزیه کشور منجر خواهد شد. حزب حرکت ملی گرا ، در بیانات و شعارهای تند خود، دولت داوداوغلو را به خیانت و وطن فروشی و حزب دموکراتیک خلق ها را به تروریست بودن متهم می کند. این حزب همچنین معتقد است که حزب جمهوری خلق نمی تواند نقش بزرگ ترین حزب مخالف دولت را به درستی ایفا کند . به هر روي با توجه به آنکه حزب حرکت ملي گرا حزبي است که داراي آرمان هاي ناسيوناليستي و پان ترکيستي مي باشد، به همين دليل نيز معمولا ميزان طرفداران اين حزب و مناطقي که از آنها راي جمع مي کند، کاملا مشخص هستند. در انتخابات پارلماني ترکيه، حزب حرکت ملي گرا نيز در اين انتخابات موفق به جهش در کسب آراء شد. به نحوي که اين حزب با کسب 3/16 درصد آراء موفق به تصاحب 80 کرسي پارلمان شد. اين در حاليست که اين حزب در انتخابات پيشين 98/12 درصد آراء و 53 کرسي را کسب کرده بود . رشد حضور زنان در پارلمان : در انتخابات پارلماني سال 2011، تعداد زنان نامزد نمایندگی مجلس ترکیه عضو احزاب سیاسی 268 نفر بود که این تعداد در انتخابات سال 2015 به 531 نفر رسید. حزب دمکراتیک خلق ها 268 زن، حزب عدالت و توسعه 99 زن ، حزب جمهوری خلق 103 زن و حزب حرکت ملی گرا 61 زن را نامزد نمایندگی مجلس اعلام کرده بودند. در نهايت نيز 95 نماينده زن موفق شدند به پارلمان جديد ترکيه راه يابند. اين در حاليست که در انتخابات سال 2011، 77 نماینده زن در مجلس ترکیه حضور پيدا کردند. افزايش حضور زنان در پارلمان ترکيه و تبعاتي که اين امر در پي خواهد داشت، از لحاظ جامعه شناختي قابل بحث و بررسي است . رويکرد علويان و شيعيان : شیعیان و علویان ترکیه به علت سیاست تهاجمی و مذهب گرای اردوغان و عثمان گرایی حزب عدالت و توسعه، به طور عمده به اين حزب رای ندادند. در واقع آراء آنها بشتر جذب حزب جمهوری خواه خلق و حزب دمکراتیک خلق ها شد .