تحریریه الوقت: روز گذشته بینالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه در اظهاراتی ضمن مخالفت قاطع با برگزاری رفراندوم استقلال کردستان عراق گفت: «رفراندومی که اقلیم کردستان عراق آن را طراحی کرده و در پی برگزاری آن است مسئله امنیت ملی برای ما است. هیچ کس شک نداشته باشد که در این خصوص هر نوع اقدامی لازم باشد را انجام خواهیم داد». همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در اظهاراتی تهدیدآمیز اعلام کرد: «این کشور تصمیمات نهایی و قطعی خود در خصوص مقابله با این رفراندوم را در جلسه 22 سپتامبر شورای عالی امنیت ملی اتخاذ خواهد کرد». «دولت باغچلی» رهبر حزب جنبش ملی گرای ترکیه اعلام کرد: رفراندوم استقلال توسط دولت منطقه‌ای کردستان عراق یکی از نزدیک‌ترین تهدیدها علیه امنیت ملی کشور است. همچجنین وی اعلام کرد: «هرگز نباید اجازه برگزاری این رفراندوم داده شود. اگر از برگزاری این رفراندوم ممانعت نشود، سرزمین ما مورد هدف یک توطئه خائنانه و تاریک قرار می‌گیرد». اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چالشهای برگزاری رفراندوم استقلال در کردستان عراق برای امنیت ملی کدامند؟
تأثیرپذیری کردهای ترکیه از استقلال کردستان
بدون تردید مهمترین دغدغه ترکیه از مسئله برگزاری رفراندوم استقلال کردستان مربوط به وجود بزرگترین جمعیت اکراد خاورمیانه در این کشور است. بدین شرح که جمعیتی حدود 15 الی 18 میلیون نفر کرد در ترکیه ساکن هستند. این میزان از جمعیت کردها طی دو دهه گذشته اعتراضات و مخالفت‌های شدیدی با حکومت مرکزی داشته اند و همواره نشان داده‌اند که آماده قیام سراسری بر علیه حکومت مرکزی در ترکیه می باشند. بنابراین باید اذعان کرد که رفراندوم استقلال کردستان عراق در صورت موفقیت بر تقویت شکاف هویتی موجود در ترکیه خواهد افزود و مطالبات تجزیه طلبانه کردها را تشدید خواهد نمود که تهدیدی جدی علیه یکپارچگی ترکیه و امنیت ملی این کشور است.
تضعیف عمق استراتژیک ترکیه در عراق
عراق که در دوران امپراتوری عثمانی تحت سیطره ترک‌ها قرار داشت در بخش‌هایی از استان‌های کرکوک و موصل ترکمان‌های مورد حمایت آنکارا را در خود جای داده است. در این زمینه با توجه به تصمیم شورای اداری شهر کرکوک به انجام رفراندوم در این استان و در نهایت در صورت پیوستن این استان به حکومت کردی و جدایی از عراق، آنکارا پایگاه نفوذ سنتی خود در عراق را از دست خواهد داد زیرا این احتمال که پس از تشکیل دولت کردستان ترکمان‌های موجود در کرکوک کوچانده و یا مورد سرکوب حکومت اربیل قرار گیرند بسیار محتمل خواهد بود. در همین زمینه رجب طیب اردوغان در سخنانی که پیش از سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح کرد ابراز داشت: «روندی وجود دارد که ما را ناراحت می کند. ما 350 کیلومتر مرز مشترک در آنجا داریم. در آنجا هم وطنان ما حضور دارند، هم دین هایمان در آنجا زندگی می کنند. ما در واقع منصوب به یک مدنیت مشترک با آنان در آنجا هستیم. یعنی کرد بودن، ترکمن و یا عرب بودن آنان را از ما که ترک هستیم جدا نمی کند ولی اگر در آنجا اقدامی صورت بگیرد که تجزیه عراق را در پی داشته باشد ما نمی توانیم به آنان بگوییم که بفرمایید ادامه دهید».
کشور کردستان مفر و پایگاهی برای پ.ک.ک
با جدایی اقلیم کردستان از عراق، این کشور، به پایگاه و پناهگاهی مناسب برای پ.ک.ک تبدیل خواهد شد. اگرچه بین کردهای عراق بویژه حزب دمکرات با پ.ک.ک ، اختلافات و درگیریهایی وجود داشته و دارد ، اما این مسئله اساساً در راستای روابط کردهای عراق با ترکیه شکل گرفته و مشکلی راهبردی و بنیادین نمی باشد. تغییر شرایط و شکل گیری کشور جدید کردستان ، تغییرات سیاسی و ژئوپلتیکی زیادی را در منطقه شکل خواهد داد که رفع اختلافات و نزدیکی پ.ک.ک به کردهای عراق – که بسیار محتمل می باشد- یکی از این تغییرات خواهد بود. کردها انگیزه زیادی برای تشکیل کردستان بزرگ دارند و بارها با صراحت اعلام نموده اند که هیچگاه از این آرمان خود دست برنخواهند داشت. آنها تأکید نموده اند قانع شدن به چیزی کمتر از آن ، موقتی و بنا بر مصلحت و تنگانهاهای در شرایط حاکم بوده است. راهبرد کردها جهت حرکت به سمت این آرمان ، گام به گام می باشد. امری که پیش از این خود بدان اذعا نموده اند. بنا بر این آنها در هر شرایطی که ممکن باشد ولو یک گام کوچک ، به جلو خواهند رفت ؛ مگر اینکه در مقابل خود مانع جدی ببینند. تشکیل یک کشور کردی ، قرارگاهی خواهد بود برای کردهای جدایی طلب در سایر کشورهای همسایه؛ جهت نیل به کردستان بزرگ؛ این وضعیت به آنها انگیزه و قدرت زیادی خواهد بخشید.اگر امروز ایستادگی در مقابل جدایی طلبی کردهای عراق ، چندان سخت نیست، اما فردای پس از جدایی اقلیم، ایستادگی در برابر جدایی طلبی جریان فراگیر کردی با حمایت کردستان عراق، بسیار سخت و پر هزینه خواهد بود.
استقلال کردستان شروع دومینوی تجزیه کشورها در منطقه
با برهم خوردن موازنه قوای منطقه ای در بی تحولات عدیدهای چون لشگرکشی آمریکا و همبیمانان آن به عراق و افغانستان و سرنگونی نظامهای سیاسی مستقر در این کشورها و همچنین بروز تحولات بیداری اسلامی و سقوط دولت های دیکتاتوری طرفدار غرب در منطقه، رقابت برای ترسیم نظم نوین منطقه ای میان بازیگران عمده حاضر در عرصه تحولات غرب آسیا شدت گرفته است که بازنمود اصلی آن را می توان در بحران سوریه مشاهده کرد. در این زمینه تلاش اسرائیل و قدرت های غربی تجزیه دولت‌های بزرگ منطقه همچون سوریه، عراق و ترکیه می باشد که این امر با محوریت و نقش آفرینی کردها طرح ریزی شده است. از این رو با توجه به اینکه طرح غرب برای تجزیه سوریه با شکست مواجه شد، آنها به گزینه‌ی در دسترس دیگر خود روی آورده‌اند که آن هم تجزیه عراق و تشکیل دولت کردستان در مرزهای جنوبی ترکیه، غرب ایران و شرق سوریه است. لذا با توجه به این موضوع مقامات آنکارا تجزیه عراق را به عنوان بیش درآمدی بر تشدید حرکت هایی این چنینی در خاک خود می‌پندارند و به شدت به مقابله با آن روی آورده اند.
