الوقت_ باراك اوباما نشست كمپ ديويد را با اين هدف برگزار كرد تا به سران ومقامهاي كشورهاي عرب خليج فارس اطمينان خاطر دهد كه آمريكا همچون گذشته نسبت به تامين امنيت كشورشان پايبند است و تفاهم هستهاي حتمالي با ايران هيچ خللي در اين روند نخواهد داشت.
او تصميم براي برگزاري نشست سران كمپ ديويد را ماه گذشته و دقيقاً روزي اعلام كرد كه ايران با كشور هاي گروه ۱+۵ در لوزان سوئيس به تفاهم هسته اي دست يافت. اين نشست كه ۲۳ و ۲۴ ارديبهشت با غيبت چهار تن از سران شش كشور عرب منطقه يعني عربستان، امارات، بحرين و عمان، برگزار شد، نتوانست نگرانيهاي جدي كشور هاي شوراي همكاري خليج فارس را از نفوذ ايران در خاورميانه، پيامدهاي احتمالي توافق هستهاي با جمهوري اسلامي ايران و به طور اعم سياست خاورميانهاي اوباما كاهش دهد .
نگاهي به گزارش رسانهها و اظهارات رهبران كشورهاي عرب خليج فارس و آمريكا نشان ميدهد كه با توجه به نگاههاي متفاوت آنها به مسائل منطقهاي، بخش عمدهاي از خواستههاي فزونخواهانه سران عرب از اوباما محقق نشده است .
پيمان نظامي مشابه ناتو؟
ارائه تضمينهاي نظامي و سياسي آمريكا به دولت هاي عربي از جمله موافقت با تشكيل يك سازمان نظامي مانند ناتو كه حافظ امنيت كشورهاي عربي در مقابل تهديدهاي خارجي بهويژه ايران باشد از جمله خواسته هاي سران عرب از اوباما بود. اين سران در توجيه اين خواسته خود گفته اند جمهوري اسلامي ايران دشمن مشترك آمريكا و كشورهاي شوراي همكاري يعني دوستان آمريكا است و به همين جهت اين كشورها استحقاق آن را دارند كه آمريكا از آنها دفاع كند. اوباما اين درخواست كشورهاي عربي را كه گستراندن چتر اتمي آمريكا بر روي آنها را در برميگرفت، نپذيرفت .
تقويت همكاري نظامي-امنيتي
اوباما به سران و مقامهاي عرب در نشست كمپ ديويد اطمينان خاطر داد كه در زمينههاي نظامي و امنيتي آنان را بيش از پيش ياري دهد از جمله در زمينههاي ضدتروريستي، امنيت سايبري، امنيت دريايي و پدافند هوايي عليه موشكهاي بالستيك و همچنين تسريع در فروش تسليحات جديد و كارآمدتر. در اين رابطه قرار است آمريكا شماري از متخصصان فروش تسليحات خود را به كشورهاي عربي منطقه اعزام كند تا با اولويتبندي تسليحات تحويلي، نيازمنديهاي اين كشورها را در اسرع وقت برآورده كند .
فروش سلاحهاي بيشتر
تمايل آمريكا به فروش سلاحهاي بيشتر به كشورهاي شوراي همكاري با علاقه اين كشورها به تقويت بنيه نظاميشان همخواني دارد. در رابطه با پدافند هوايي ، عربستان ، كويت و امارات خواهان آنند كه سامانههاي پاتريوت خود را با نوع جديد آن موسوم به "پك - ۳ " تقويت كنند. امارات قرار است سامانه دفاع موشكي ارتفاع بالا را موسوم به «تاد» را از آمريكا دريافت كند و قطر نيز در حال انعقاد يك قرار داد تسليحاتي به ارزش ۶.۵ ميليارد دلار است و عربستان سعودي نيز تمايل دارد با صرف هزينه چند ميليارد دلاري ناوگان شرقي خود را در خليج فارس تقويت كند .
در سه سال گذشته، اضافه بر فروش سامانههاي پدافند هوايي، دولت آمريكا ده ها ميليون دلار سلاحهاي پدافندي و آفندي به كشور هاي شوراي همكاري فروخته است، از جمله هواپيماهاي سوخت رسان نوع «كي سي ۱۳۰» به عربستان سعودي به ارزش ۶.۷ ميلياردر دلار، مهمات و بمبهاي سنگر شكن به عربستان و امارات به ترتيب به ارزش ۶.۸ و ۴ ميليارد دلار، رادار هاي هشدار دهنده و هلي كوپتر هاي آپاچي به قطر به ارزش ۱.۲و ۳ ميليارد دلار، ۳۰ ناوچه و قايق گشتي به عربستان سعودي به ارزش ۱.۳ ميليارد دلار. فهرست طولاني فروش تسليحات آمريكا به كشور هاي عرب منطقه هواپيماهاي اف -۱۶ و اف-۱۸ و همچنين انواع موشكهاي زمين به هوا و هوا به هوا را نيز شامل ميشود .
وابستگي نظامي به آمريكا
سران كشور هاي شوراي همكاري خليج فارس، به ويژه ملك سلمان، در حاليكه دل خوشي از سياست هاي اوباما ندارند ولي با وضعيت بغرنجي از نظر دفاعي روبرو هستند. با اينكه اين كشور ها گام هاي مهمي براي تقويت بنيه نظامي خود برداشته اند و مايل اند كه خود ناظر بر امور دفاعي خود باشند، ولي در حال حاضر براي تامين امنيت خود كاملاً به آمريكا وابسته اند و اين وابستگي سالها ادامه خواهد داشت . مضاف براينكه تا به حال تلاش اين كشور ها براي يافتن هم پيمانان نظامي قابل اعتماد در منطقه، مانند مصر يا پاكستان نتيجه مطلوبي ببار نياورده است.
به برآورد كارشناسان آمريكايي، عربستان سعودي در ۲۰ سال گذشته نزديك به ۵۰۰ ميليارد دلار براي تقويت توان نظامي اش صرف كرد كه سه چهارم اين مبلغ نصيب آمريكا شده است .
نارضايتي داخلي ، ريشه هاي تهديد
اوباما با به چالش كشيدن برداشت هاي رايج كه ايران را مهمترين تهديد براي امنيت خاورميانه و كشور هاي عرب ميداند، در فرودين ماه امسال به روزنامه نيويورك تايمز گفت: «چه بسا كه بزرگترين تهديد عليه عربستان سعودي و ديگر كشور هاي شوراي همكاري خليج فارس نا رضايتي داخلي باشد، نه ايران . »
با اين همه رئيس جمهوري آمريكا در اقدامي متناقض با دعوت از سران اين كشور ها به آمريكا و قول و قرار هاي جدي در مورد تامين امنيت آنها در مقابل تهديدات خارجي و تقويت بنيه نظامي آنها با سلاحهاي كار آمد تر، به طور ضمني ايران را بزرگترين تهديد جلوه داد .
«سران كشورهاي شوراي همكاري همچنين نگران اظهارات برخي از ليبرال هاي سكولار غربي خواستار اصلاحات در اين كشور ها نيستند چون ميدانند كه اينگونه خواست ها حمايت جوامع عرب را به دنبال نخواهد داشت . »
به باور تحليگران اين سران به شدت نگران نهضت هاي سني مانند اخوان المسلمين اند كه خواهان قدرت از طريق انتخابات و مشاركت مردم اند. براي رهبران اين كشور ها گروههائي مانند اخوان المسلمين تهديدي جدي بشمار ميروند زيرا اگر اكثريت مسلمان جوامع عرب مجاز باشند كه در انتخابات آزاد شركت كنند، بحث تاريخي نياز به وجود پادشاه در عربستان محلي از اِعراب نخواهد داشت. به همين جهت كشور هاي شوراي همكاري، گروههائي مانند اخوان المسلمين را تروريست ميدانند و تلاش دارند كه در منطقه خاورميانه آنان را بر جاي خود بنشانند .
عربستان سعودي و همپيمانانش با تضعيف اخوان المسلمين به عنوان تشكيلاتي براي گسترش تعامل سياسي سني ها راه را براي گروههاي جهادي تند رو مانند القاعده و داعش به عنوان تنها گزينه عربهاي سني كه از وضع موجود ناراضي اند، بازكرده است و پي آمد هاي فاجعه بار سياسي و انساني آن را ميتوان در ليبي و سوريه و به تازگي در يمن مشاهده كرد .