خصوصی سازی امنیت با تکیه بر شرکت های خصوصی در تامین امنیت اماکن حیاتی و زیربنایی از ابزارهای امریکا در عراق جدید (پسا 2003) با هدف تقویت نفوذ در ساخت امنیتی و اقتصادی این کشور تلقی می شود.
در همین راستا، طی روزهای اخیر رسانه های عراقی به نقل از منابع وابسته به دولت عراق اعلام کردند، تامین امنیت بزرگراه بغداد – طریبیل که به عنوان جاده ترانزیت بین عراق - اردن تلقی می شود، به یک شرکت امریکایی واگذار شده است. اعلام این خبر و بازشدن پای یک شرکت امنیتی امریکایی در این مساله، با موضع گیری مقامات و شخصیت های عراقی در سطوح مختلف حاکمیتی همراه بود تا جایی که برخی از شخصیت های پارلمانی عراق خواستار لغو این قرارداد شدند. دولت عراق امیدوار است که با بازسازی جاده راهبردی طریبیل به بغداد که مهمترین راه زمینی برای تجارت بین عراق و اردن است، بتواند، فعالیت تجاری را با کشور اردن از سر گیرد.
جاده ترانزیتی بغداد – امان با طول تقریبا 430 کیلومتر از استان الانبار عراق واقع در غرب این کشور عبور کرده و به امان پایتخت اردن وصل می شود. این بزرگراه بعد از حمله داعش به عراق در ژوئن 2014، به تصرف این گروه تروریستی درآمد که در پی آن بخش هایی از این جاده آسیب دید. در طول مسیر این جاده، پل های بسیار زیادی وجود دارد که تقریبا 36 عدد از این پل ها توسط داعش تخریب و منفجر شده است. ۲۹۰ کیلومتر از این جاده ۴۳۰ کیلومتری در مناطق بیابانی است و حجم تبادل تجاری در آن ۱۳ میلیارد دلار تخمین زده می شود.
طبق گفته دفتر نخست وزیر عراق، دولت بغداد با یک شرکت امنیتی به نام "اولیو" یا همان "زیتون" برای تامین امنیت پروژه «القناة الجافه»(کانال خشک) که پروژه بازسازی و تامین امنیت جاده مواصلاتی میان بغداد و امان (پایتخت اردن) است؛ قراردادی به امضاء رسانده است. نمایندگان وابسته به دولت مرکزی به مدت هشت ماه مذاکراتی را در امان با هشت شرکت امنیتی آمریکایی انجام داده اند که در نهایت با شرکت "اولیو" به توافق رسیده اند. طبق گفته "فالح العیساوی" رئیس شورای استانی الانبار، این شرکت از تاریخ 15 ژوئیه سال جاری کار خود را آغاز خواهد کرد. گفته می شود، امضای این توافق در جریان سفر "جرالد کوشنر" مشاور و داماد "دونالد ترامپ" به بغداد در ماه آوریل صورت گرفته و "کوشنر" با این شرکت در ارتباط است.
این توافق که مدت آن پنج ساله است، عملیات تامین امنیت جاده ها، گشت زنی با بالگرد، و بازسازی پل ها و ساخت ایستگاههای بین راهی، مراکز امنیتی، پمپ بنزین و رستوران را در بر می گیرد و شرکت اولیو متولی انجام این اقدامات می باشد.
شرکت اولیو در ظاهر یک شرکت امنیتی انگلیسی است که در دسامبر 2012 میلادی از آن به عنوان اولین شرکت انگلیسی یاد می شود که از دولت انگلستان برای فعالیت در بخش خدمات امنیتی خصوصی مجوز گرفته است.
این درحالیست که کارشناسان عراقی می گویند که شرکت اولیو در واقع یکی از شرکت های وابسته به مجموعه شرکت های آمریکایی کانستلایز (constellis) است که از آن به عنوان تغییر چهره شرکت امنیتی معروف آمریکایی 'بلک واتر' یاد می شود.
شرکت "بلک واتر" در ایام اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی در یک جنایت آشکار در روز روشن در 17 دسامبر 2007 با گشودن آتش به روی شهروندان عراقی در مرکز بغداد، باعث قتل 17 شهروند بی گناه شد، در نتیجه دولت عراق، این شرکت را از اراضی عراق اخراج کرد.
بعد از آن، شرکت مذکور برای بازگشت به عراق، اقدام به ایجاد شرکت های موازی با اسامی جدید مانند اولایو، آکادیمی و کانستلایز کرد. در حال حاضر دفتر این شرکت در بصره تحت عنوان "الزیتون" (ترجمه شده اولایو) فعالیت دارد و علاوه بر آن، در بغداد و اربیل نیز دفتر دایر کرده و به شرکت های آمریکایی و خارجی و سفارتخانه و کنسولگری های آمریکا در عراق خدمات امنیتی ارائه می کند.
مزیت این شرکت ها برای کاخ سفید در این است که آنها در پوششی صلح طلبانه، کلیدی ترین و مهم ترین نقاط بحران از جمله جاده مواصلاتی بغداد- امان را تحت کنترل و نظارت خود درمی آورند.
این در حالی است که ارتش امریکا به خاطر رعایت برخی ملاحظات و حساسیت ها، در برخی سطوح و عرصه های حقوقی و مدنی بحران عراق وارد نمی‌شود و سعی می کند با استفاده از نیروهای این شرکت امنیتی خصوصی، خلاء به وجود آمده را پر کرده و بسیاری از اهداف خود را به صورت پوششی تامین کند.
شرکت هایی خصوصی تامین امنیت همچون شرکت "اولیو" برای تقویت و سودرسانی صنعت مورد ادعا، نیازمند بی ثباتی و ناامنی در مناطق مختلف جهان هستند؛ لذا می توان گفت ماهیت تشکیل این شرکت ها با شعارها و برنامه های صلح طلبانه آنها به هیچ وجه سازگار نیست. به هر حال تقویت صلح و آرامش به معنای پایان کار این شرکت هاست و لذا باید نسبت به واگذاری تامین امنیت جاده مواصلاتی بغداد – امان به این شرکت ابراز تردید کرد.
امریکا از طریق شرکت های امنیتی خارجی در عراق گرچه ظاهرا تامین امنیت نیروهای خود و بهبود شرایط امنیتی در عراق را دنبال می کند، اما گزارش های دقیقی حاکی از آن است که این شرکت ها به عنوان یکی از بازیگران فعال در عرصه امنیتی عراق، به عنوان دیدبان امنیتی و عامل ایجاد ناامنی در عراق تلقی می شوند. رفتار شرکت بلک واتر در بازجویی از شهروندان عراقی، جاسوسی های گسترده برای وزارت دفاع (پنتاگون) و سازمان سیا، ایجاد ناامنی عناصر این شرکت در مارس سال 2004 در فلوجه و 2007 در مرکز بغداد، بیانگر نمونه هایی از نقش آفرینی این شرکت به عنوان ابزار نفوذ امریکا در عراق محسوب می شود.
به طور کلی باید گفت، در حال حاضر رویکرد غالب سیاست خارجی امریکا با توجه به روی کار آمدن ترامپ که دارای شخصیتی کاسبکارانه می باشد، بر پایه تامین منافع اقتصادی امریکا می چرخد و در همین راستا، مقامات امریکایی در تلاش هستند با تکیه بر ابزارها و روش های مختلف ضمن ایجاد امنیت نسبتی در این جاده بین‌المللی، منافع اقتصادی خود و نفوذ در ساخت های اقتصادی و امنیتی را نیز تامین نمایند.
