الوقت- سفر نوری المالکی، نخست وزیر سابق عراق به ایران در روز سه شنبه 14 دی ماه 95 از جهاتی بسیار معنادار است. بویژه آنکه این سفر با تحولات مهم منطقه همزمان شده است. تحولاتی همچون آزادسازی حلب که بسیاری از معادلات را به نفع جبهه مقاومت با محوریت جمهوری اسلامی ایران دگرگون ساختند.
بنابراین سفر آقای مالکی به ایران برنامه ریزی شده بود و انجام این سفر در مقطع کنونی با توجه به فضای مثبت و امیدبخشی که در کل منطقه بویژه پس از آزادسازی حلب و تاثیر این پیروزی برموصل داشت، صورت پذیرفت. همچنانکه پس از آزادسازی حلب و اخراج تروریست‌ها، آقای العبادی نیز مرحله دوم عملیات آزادسازی موصل را آغاز کرد. این اقدام هم متاثر از افزایش روحیه و جو روانی مثبت آزادسازی حلب بود و هم متاثر از هماهنگی بیشتر میان جبهه مقاومت در سوریه و عراق. بویژه آنکه عراق نیز دارای میل و گرایش قابل توجه برای حرکت در مسیر جبهه مقاومت و همسو با ایران، سوریه، لبنان و فلسطین است.
علاوه بر آغاز مرحله دوم عملیات آزادسازی موصل، عامل دیگری که در سفر آقای المالکی به ایران می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، انتخابات پارلمانی عراق است. نوری مالکی در حال حاضر رهبر یکی از بزرگترین فراکسیون‌های پارلمانی عراق است که بدنبال حفظ این اکثریت در انتخابات آتی نیز می‌باشد، هرچند آقای مالکی اعلام کرده که تصمیمی برای بدست گیری پست نخست‌وزیری عراق برای سومین بار ندارد.
در واقع آقای مالکی از این موضوع آگاه است، که وقتی رهبری اکثریت پارلمانی را در دست داشته باشد، به تبع آن، توانایی خنثی سازی طرح‌ها و اقداماتی که در پارلمان برخلاف منافع و نزدیکی ایران و عراق دنبال می‌شود را نیز خواهد داشت و می‌تواند از عملی شدن آن در پارلمان جلوگیری کند. از طرف دیگری خویشتنداری مالکی از بدست آوردن پست نخست وزیری با وجود رهبری اکثریت پارلمان، با درنظر گرفتن مسئله حفظ انسجام بیت شیعی است. در هر صورت در میان ائتلاف وطنی برخی از اعضای نزدیک به جریان صدر چندان موافق روی کارآمدن مجدد نوری المالکی به عنوان نخست وزیر برای دور سوم نمی‌باشند و آقای مالکی نیز از این موضوع باخبر است و ترجیح می‌دهد این ائتلاف منسجم و یکدست باقی بماند تا آن که بدلیل اختلاف نظرها، دچار شکاف شود. حتی مقتدی صدر نیز در پیام‌هایی عنوان کرده است که در صورت نخست وزیری آقای مالکی اعتراضات را در بغداد دوباره آغاز خواهد کرد، اقدامی که متاسفانه در جریان آزادسازی موصل علیه العبادی از طرف جریان صدر دنبال شد.
لذا اعلام عدم کاندیداتوری مالکی برای پست نخست وزیری عراق، اقدامی عاقلانه و منطقی به نظر میرسد که ایشان نیز در کنفرانس مطبوعاتی خود نیز این موضوع را تائید کردند. این اقدام مالکی همسو با اقدامات و اهداف جمهوری اسلامی ایران است که در تلاش برای نزدیکی جریان صدر و جریان نوری المالکی و انسجام جریان شیعی عراق می‌باشد. لذا سفر آقای مالکی به ایران متاثر از فضای انتخاباتی عراق و تائید تداوم انسجام و اتحاد جریان‌های سیاسی شیعی در انتخابات آتی پارلمانی است که می تواند دستاوردهای بسیار خوبی برای وی به همراه داشته و تاثیر بسیار مثبتی بر انسجام داخلی فراکسیون انتخاباتی جریان ائتلاف بگذارد.
آقای مالکی به عنوان حامی سرسخت جمهوری اسلامی ایران، همواره مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، چون عملکرد وی همواره برای ایران قابل توجه بوده است. از جمله در جریان دستگیری و بازداشت صدام که مالکی حکم اعدام وی را با شجاعت و جرات تمام امضا کرد، با وجود آنکه جلال طالبانی در آن زمان این حکم را امضا نکرده بود. نوری المالکی در آن زمان اصرار داشت که اگر در شب عیدقربان، حکم اعدام صدام اجرا نشود، به احتمال زیاد با فشار و همدستی قطر، این امکان وجود داشت که صدام حسین از عراق خارج و از دسترس دور شود. به همین دلیل نوری مالکی در آن زمان اعلام کرده بود که حتی اگر صدام تحویل داده نشود، گارد محافظتی خودش این اقدام را انجام خواهد داد. از طرف دیگر مواضع کلان مالکی در جریان ایستادگی در برابر تصویب قانون کاپیتولاسیون آمریکایی‌ها در عراق نیز از جمله سوابق درخشان وی در دوران نخست وزیری‌اش در عراق محسوب می شود که تحسین جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشت. لذا نوری‌المالکی همیشه به عنوان رهبر سیاسی نزدیک به جمهوری اسلامی ایران، روابط بسیار نزدیکی را با ایران دنبال می‌کند و سفر اخیر وی به تهران نیز متاثر از تحولات حلب و موصل و همچنین فضای انتخاباتی عراق تحلیل می‌شود.
** سید هادی افقهی کارشناس مسائل سیاسی
