الوقت_ هنگاميكه به كشورهاي شركت كننده در عمليات "طوفان قاطعيت" مي نگريم، مي بينيم كه تمامي آنها اهداف خاصي را از اين مشاركت دنبال مي كنند. اين كشورها همچون مصر، سودان، مغرب و پاكستان به علاوه كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس كه شالوده اصلي عمليات طوفان بشمار مي روند، هر كدام با هدف خاصي وارد اين جنگ شده اند .
همپيماني "طوفان قاطعيت" مرحله جديدي از روابط منطقه اي را ايجاد كرده است. در اين راستا مشاركت سودان در تجاوز سعودي به يمن كه موجب شگفتي بسياري از تحليلگران منطقه اي شده است بيش از همه حائز اهميت است؛ به دليل اينكه ارتش سودان در موقعيت فعلي شايستگي ورود به هيچ جنگي بويژه مبارزه با گروههاي افراطي را ندارد. اما انگيزه هاي دولت سودان از مشاركت در اين حمله چيست و چه عواملي موجب شده است تا برخلاف منافع ايران كه از اوايل دهه 90 ميلادي از آن حمايت كرده عمل نمايد؟
همزمان با شروع حمله نظامي به يمن، ارتش سودان در بيانيه اي ضمن اعلام مشاركت خود در جنگ ، آن را در راستاي حفاظت از خاك عربستان سعودي، دين و عقيده معرفي كرده و بر مشاركت مستحكم و مقتدرانه سودان در راستاي حفظ امنيت عربستان سعودي تاكيد كرده است. اين در حالي است كه سودان اعلام نموده است 4 هواپيماي جنگي و 6000 هزار نيروي نظامي را در اختيار عربستان قرار داده است .
براي درك اين مساله بايد دستاوردهاي روابط بين سودان و كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس بويژه با عربستان را از يك سو و روابط سودان و ايران را كه اخيرا دچار تنش شده شده است را از سوي ديگر مورد بازنگري قرار داد .
روابط سودان و عربستان
رياض و خارطوم در گذشته از روابط خوبي برخوردار نبودند و در آگوست سال 2013 ميلادي، عربستان سعودي از عبور هواپيماي رييس جمهور سودان عمر البشير به مقصد تهران با استفاده از حريم هوايي عربستان ممانعت كرد و اين موضوع موجب تنش ميان روابط سودان و عربستان گرديد. پس از اين رويداد سودان مركز فرهنگي ايران در خارطوم را تعطيل كرد و به سوي كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس روي آورد .
در خصوص تصميم سودان براي مشاركت در تجاوز عليه يمن نيز بايد گفت كه اين اقدام سودان بنابر فشارهاي سياسي شوراي همكاري بويژه عربستان سعودي بوده است كه عمر البشير يك روز قبل از شروع عمليات طوفان قاطعيت به عربستان سفر كرد و با پادشاه سعودي ديدار كرد تا ملك سلمان اطمينان خاطر داشته باشد كه سودان با عربستان در تجاوز به يمن همراه خواهد شد. روشن است كه عربستان بر اساس منافعش سياست يك بام و دوهوا را با سودان در پيش گرفته است .
عمل گرايي عمر البشير
موضع گيري هاي اخير عمر البشير پراگماتيك بودن وي را آشكار كرد. براي آگاهي از تصميم هاي سودان در قبال عربستان و كشورهاي شوراي همكاري بايد سير سياست خارجي سودان را در پرونده هاي حساس منطقه اي مطالعه و پيگيري كرد .
رييس جمهور سودان در خلال سفرش به كشورهاي شوراي همكاري،موضع گيري هاي خود را با اهدافي خاص مطرح كرد؛ موضع گيري هايي كه در خلال آن با جرأت از سازمان بين المللي اخوان المسلمين انتقاد كرد و آنرا تهديدي براي منطقه برشمرد و با توصيف حماس به عنوان يك گروه تروريستي، از موضع امارات در مقابل حماس دفاع كرد و به روزنامه هاي اماراتي گفت: اخواني نيستم و هيچ ارتباطي با اين سازمان نداريم .
عمل گرايي عمر البشير پيش از اين در پرونده هسته اي ايران كه حساسيت آن كمتر از اخوان در نزد شوراي همكاري خليج فارس نيست آشكار شده بود. ضمن آنكه مقامات سوداني تعدادي از مراكز فرهنگي ايران را در سودان تعطيل كردند و از كاركنان مركز فرهنگي خواستند تا ظرف مدت 72 ساعت خاك سودان را ترك كنند .
اخيرا نيز وزير خارجه سودان علي كرتي در كنفرانس مطبوعاتي كنفرانس شرم الشيخ ، هر نوع رابطه قبلي كشورش با ايران را كتمان نمود و عليرغم اينكه شاهد نزديكي روابط دو كشور ايران و سودان بوده است، گفت كه كشور سودان هرگز همپيمان ايران نبوده است .
تصميمات و سخنان مقامات سوداني كه سعي بر انكار روابط طولاني استراتژيك با ايران دارند، روابطي كه در دهه گذشته در زمينه هاي تجاري و نظامي و فرهنگي بسيار عميق بود، حاكي از اين است كه روابط فيمابين ديگر مثل گذشته نيست و مقامات سوداني ترجيح داده اند كه منافع كشورشان در دوري از همپيماني با ايران باشد .
درست است كه سياست هنر توانايي و امكان است و اينكه هيچ دوستي و دشمني در عالم سياست پايدار نيست و منافع اساس روابط است، اما به شرطي كه منافع به سمت و سوي هدفي درست و صحيح باشد؛ ازاينرو چرا سودان روابطش را با ايران كه يك شريك منطقه اي در زمينه نظامي و اقتصادي براي سودان بود را از دست داد؛ عليرغم اينكه تهران هيچ شرطي در روابط خارجي با سودان مطرح نكرده بود و در خلال جنگ جنوب و شمال سودان نيز، همپيماني براي سودان بهتر از ايران يافت نشد و تهران با سودان سرمايه گذاري هاي اقتصادي مهمي (معدن طلا) امضاء كرد و سكوهاي پرتاب موشك را در حريم هوايي سودان بمنظور جلوگيري از حملات هوايي اسرائيل عليه سودان مستقر كرد .
بدون شك سودان براي قطع روابط با ايران از سوي كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس مبني بر خروج كارگران سوداني از كشورهاي شوراي همكاري تهديد شده است و همچنين كشورهاي شوراي همكاري وعده داده اند كه در بحران هاي اقتصادي سودان را كمك خواهند كرد. با توجه به اين وضعيت به نظر مي رسد سودان در ترجيح دادن منافع زودگذر همراهي با شوراي همكاري در مقابل روابط طولاني مدت با ايران دچار خطاي استراتژيك شده است .
سودان در سياست هاي فعلي خود بازنده است و سودان به مثابه كشور استراتژيك و تاثيرگذار مصر نيست كه پول هاي كشورهاي عربي خليج فارس به آن سرازير شود همانطور كه پس از بركناري محمد مرسي سرازير شد. اين امر بسيار آشكار است و زماني كه مردم يمن عليه تجاوزها پيروز شوند در آن زمان كشور عربستان و ديگر همپيمانانش به يكديگر اتهام زني خواهند كرد و اختلافات ميان آل سعود آشكار خواهد شد و در آن هنگام سودان در ميان ائتلاف عربستان هيچ جايگاهي نخواهد داشت.
به نقل از الوقت عربي
