الوقت- به تازگی حمایت خارجی از گروه طالبان در افغانستان افزایش یافته و برخی کشورهای منطقه‌ای از جمله روسیه و چین به همراه پاکستان بصورت علنی طالبان را به عنوان بازیگر داخلی در صحنه تحولات افغانستان مورد شناسایی و پذیرش قرار داده‌اند. این رویکرد در جریان نشست سه جانبه مسکو نیز به وضوح تائید گردید. علاوه براین اتهاماتی علیه ایران درخصوص رابطه با رهبران طالبان از جانب رسانه‌های غربی و عربی مطرح شده است که جمهوری اسلامی ایران به شدت این اتهامات را تکذیب کرده است. نظر به اهمیت این موضوع گفتگویی با آقای دکتر نوذر شفیعی کارشناس مسائل افغانستان داشته‌ایم و مسائل اخیر را در ارتباط با طالبان مورد بررسی قرار دادهایم.
آنچه در ادامه می خوانید متن کامل این گفتگوست:
واقعیت آن است که با توجه به شرایط بین‌المللی و پیچیدگی مسائل سیاسی، امروز سیاست خارجی کشورها بسیار پیچیده شده است. لذا همه کشورهای برجسته در نظام بینالملل هم با دولت‌ها و هم با گروه‌های داخلی بطور همزمان در ارتباط می‌باشند. لذا امروزه اگر بحث طالبان به عنوان یک گروه در افغانستان مطرح می‌شود، چین، روسیه، آمریکا بطور رسمی اعلام می‌کنند که با این گروه در ارتباط می‌باشند، حال این که چرا ارتباط خارجی با گروه طالبان وجود دارد مرتبط با ویژگی طالبان است. امروز طالبان یک گروهی است که چابکی و ویژگی چریکی اولیه خود را از دست داده است. همچنین طالبان دچار انشعاب‌های متعدد و موقعیتش در مقایسه با گذشته بسیار تضعیف شده است. با این حال آن چه باعث شده تا در حال حاضر طالبان اهمیت پیدا کند، این مسئله است که آمریکایی‌ها با توجه به شکست داعش در عراق و سوریه سعی دارند تا داعش را برای آسیب‌پذیر کردن چین، روسیه و ایران به آسیای مرکزی و جنوب آسیا سوق دهند. در این شرایط چین، روسیه و دیگر کشورها با طالبان رابطه برقرار کرده‌اند تا بتوانند این گروه را متقاعد به دوری و عدم ائتلاف با داعش کنند.
باید تاکید کرد که ایران بصورت مطلق هیچ گونه همکاری اطلاعاتی و امنیتی با طالبان نه امروز و نه در گذشته نداشته است، بلکه در برخی مقاطع برخی کشورها بدلیل دارا بودن جایگاه مناسب در منطقه می توانند به برخی فرایندها، از جمله فرایند صلح در افغانستان کمک کنند و توسعه صلح و امنیت در افغانستان بدون شک بر امنیت و توسعه ایران تاثیرگذار خواهد بود، لذا ایران سعی می‌کند دولتی قدرتمند و مرکزی در افغانستان روی کار بیاید. لذا با توجه به این هدف، خیلی منطقی و طبیعی است که ایران در افغانستان با هدف تقویت دولت مرکزی با گروه‌های مختلف از جمله طالبان وارد تعاملاتی شود.
ایران اگر تعاملاتی را با طالبان پی می‌گیرد با این هدف است که طالبان ائتلاف با داعش را پیگیری نکند. براین اساس در حال حاضر طالبان از یک گروه فراموش شده، در کانون توجهات قرار می‌گیرد. با این حال ایران با دولت افغانستان همکاری و تلاش دارد تا دولت کابل تقویت شود. اظهارات برخی مقامات از جمله سفیر ایران در کابل نیز مبنی بر همکاری با طالبان، با دو هدف صورت گرفته است: هدف نخست وارد کردن طالبان به فرایند صلح افغانستان است که مورد استقبال قرار خواهد گرفت و هدف دوم در این ارتباط برای جلوگیری از تبدیل شدن طالبان به یک پایگاه برای داعش می‌باشد. در واقع این گونه ارتباطات و گفتگوها به زیان دولت افغانستان نیست بلکه هم برای دولت مرکزی در کابل و هم برای منطقه سودمند خواهد بود. در عین حال این ارتباط به معنای به رسمیت شناختن و مشروعیت بخشی به طالبان نیست، بلکه این نوع رابطه با هدف حفظ صلح و ثبات در منطقه دنبال می‌شود. در هر صورت وجود طالبان را نمی‌توان نادیده گرفت و طالبان به عنوان یک جریان داخلی در افغانستان حضور دارد. بنابراین ایران اگر بدنبال دولت قوی و قدرتمند در افغانستان است باید تلاش کند تا طالبان از تهدید به یک فرصت برای دولت کابل تبدیل شود که دستیابی به این هدف نیازمند گفتگو و مذاکراتی هرچند مقطعی خواهد بود.
طالبان در حال حاضر در وضعیتی قرار دارد که مجبور است هرگونه حمایت از خود را پذیرا باشد. محیط داخلی افغانستان از جنگ خسته است و براین اساس طالبان نمی‌تواند جنگ علیه دولت کابل را ادامه دهد. با این حال پاکستان و هم عربستان از طالبان استفاده ابزاری می‌کنند و واقعیت هم این است که تا زمانی که این گروه قابل مصرف است، از جانب پاکستان و عربستان مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از آن کنار زده می شود. مجموع این شرایط اقتضا می‌کند که طالبان به سمت مشارکت در قدرت حرکت کند و از وضعیت شبه نظامی خارج شده و به سمت یک نیروی سیاسی حرکت کند. با این حال موضع گیری بیگانه ستیزی طالبان در افغانستان طرفداران بسیاری دارد و لذا در صورتی که طالبان دولت را دولتی دست نشانده معرفی کند، اقبال عمومی به سمت طالبان افزایش خواهد یافت. لذا دولت افغانستان نیز می‌بایست خود را دولتی مستقل نشان دهد و در این صورت است که طالبان نیز با تبدیل شدن به یک گروه سیاسی طی تعامل با بازیگران خارجی وارد صحنه سیاسی افغانستان خواهد شد. لذا طالبان در حال حاضر از هرگونه حمایت خارجی از جانب کشورهای منطقه استقبال می‌کند.
