خبرگزاری‌های منطقه‌ای خبر از سفر وزیر خارجه سوریه به تهران به منظور رایزنی و گفت‌وگو با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود داده‌اند.
به گزارش الوقت، خبرگزاری فارس با اعلام خبر سفر ولید المعلم، وزیر خارجه سوریه به تهران گفته است که این سفر به منظور رایزنی و گفت‌وگو با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران انجام می‌شود.
گفته شده آقای المعلم در این سفر یک روزه درباره آخرین اوضاع سوریه با مقامات ایرانی دیدار و گفت‌وگو کرده است.
سفر وزیر خارجه سوریه به ایران تنها کمتر از دو روز پس از اعلام آتش‌بس سراسری سوریه صورت می‌گیرد که با توافق ترکیه و روسیه از ساعت یک و ۳۰ بامداد روز جمعه در سوریه آغاز شده است.
پس از اعلام توافق آتش بس سراسری در سوریه رسانه‌های نزدیک به عربستان سعودی تلاش بسیاری را آغاز کردند تا نقش ایران را در این توافق انکار کنند. از جمله خبرگزاری العربیه که رسانه نزدیک به خانواده پادشاهی عربستان به شمار می‌رود، همزمان با اعلام خبر برقراری آتش بس سراسری در سوریه با اشاره به این‌که این آتش بس بواسطه تعاملات روسی-ترکی آغاز شده است، همزمان نقش ایران را در بحران سوریه به عنوان حامی گروههای مسلح نزدیک به دولت دمشق عنوان کرد. در میان رسانه‌های غربی نیز همین بدبینی به برقراری آتش بس سوریه جریان داشت و سرویس جهانی بی بی سی در لندن؛ از قول وزیرخارجه ترکیه مدعی شد که مشخص نیست ایران از تضمین کنندگان آتش‌بس سوریه باشد. این مجموع رویکردهای بدبینانه که توام با نگاهی شکننده به برقراری آتش بس در سوریه بود در مجموع یک هدف داشت و آن حذف نقش ایران و به حاشیه راندن بازیگری ایران در برقراری آتش بس و پایان شش سال بحران تروریستی علیه دولت دمشق بود. این در حالی است که با بررسی مجموع شرایط پیش و پس از آتش بس، نمی‌توان ادعای نقش حاشیه‌ای و کمرنگ ایران در آتش بس سوریه را، آن چنان که رسانه‌های غربی و عربی عنوان می‌کنند، تائید کرد.
یکی از مسائلی که در عمل تائید کننده بازیگری ایران و علاقه این کشور به برقراری آتش بس در سوریه و پایان بحران تروریستی این کشور است، به روشنی می‌توان در قالب سفر ولید معلم وزیرخارجه سوریه به تهران پس از اعلام آتش بس در سوریه عنوان کرد. نه تنها سفر وزیرخارجه سوریه به تهران، مهر تائیدی بر ادعای نقش موثر ایران در به نتیجه رساندن آتش بس در سوریه است، بلکه این سفر طی کمتر از دو روز پس از اعلام برقراری آتش بس در سوریه و به عنوان اولین مقصد وزیرخارجه و مقامات امنیتی سوری پس از ایجاد شرایط جدید در سوریه صورت گرفته است. این سفر از طرف دیگر با موضع‌گیری‌های روز گذشته ولید المعلم نیز منطبق است که اعلام کرده بود "ایران و روسیه متحدان سوریه هستند و با سوریه در یک سنگر مشترک علیه تروریسم مبارزه می‌کنند." ولید معلم این را نیز افزوده بود که "ما فقط به نقش روسیه و ایران اعتماد داریم و به ضمانت ترکیه و اسنادی که توسط دولت آن کشور امضا شده اطمینانی نداریم."
مقامات دولتی در ایران برقراری آتش بس در سوریه را بلافاصله پس از اعلام آن مورد استقبال قرار دادند . در همین راستا جابری انصاری معاون عربی، آفریقایی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران از هرگونه آتش بس و طرح صلح که به فاجعه انسانی در سوریه خاتمه دهد یا آن را محدود کند و متضمن حل سیاسی بحران براساس مراجعه به آرای ملت سوریه برای تعیین آینده آن کشور باشد؛ استقبال می کند. همچنین محمدجواد ظریف وزیرامورخارجه ایران نیز در یک پیام توئیتری نوشت: "آتش‌بس سوریه یک دستاورد بزرگ است. بیایید با استفاده از این فرصت، ریشه‌های تروریسم را هدف قرار دهیم."
یک هفته پیش از اعلام آتش بس در سوریه، وزیران خارجه روسیه، ترکیه و ایران با شرکت در نشستی در مسکو به بررسی شرایط سوریه پرداختند و بر لزوم دستیابی به راه حلی سیاسی برای جنگ داخلی آن کشور تاکید کردند. همچنین پیش از اعلام آتش بس؛ سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گزارش داد که محمد جواد ظریف و سرگئی لاوروف، در تماس تلفنی "از برقراری آتش‌بس فراگیر در سوریه استقبال و برادامه مبارزه باتروریسم و گروههای تروریستی داعش و النصره و متحدین آنها تاکید کردند." در ادامه این پیام آمده بود که "وزرای خارجه ایران و روسیه توافق کردند که در چارچوب همکاری سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه برای برگزاری گفتگوهای دولت و معارضان سوری در آستانه [پایتخت قزاقستان] هماهنگی و رایزنی مستمر داشته باشند."
موضع‌گیری مقامات روسی پس از اعلان آتش‌بس، نقش ایران را در دستیابی به راه‌حل پایان منازعه در سوریه و برقراری آتش بس در سوریه را تائید می‌کند. بر اساس گزارش بیانیه دفتر مطبوعاتی کاخ کرملین یک روز پیش از اعلام آتش بس، ولادیمیر پوتین در نشست مشترک با سرگئی لاوروف و سرگئی شایگو وزیران امور خارجه و دفاع روسیه با اشاره به امضای سه سند درباره سوریه گفت: امضای این اسناد نتیجه تلاش ها و همکاری های روسیه، ایران و ترکیه است. براساس این گزارش، آتش بس شامل گروههای تروریستی از جمله جبهه النصره و داعش نمی شود. همچنین مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز پیش از آتش بس در تماسی تلفنی با ظریف درباره سوریه و ابعاد انسانی بحران سوریه گفت‌وگو کرده و بر نقش ایران در به نتیجه رسیدن توافقات پیرامون حل بحران سوریه تاکید کرده بود.
با این توضیحات نقش ایران در آتش بس سوریه چیست؟ آیا می‌توان ایران را محور مذاکرات اخیر آتش بس و بازیگر روی صحنه آتش بس در سوریه دانست؟
اگرچه دلایل ذکر شده به تنهایی برای تائید نقش موثر ایران در آتش بس کفایت می‌کند، با این حال با نگاهی واقع بینانه می توان ایران را بازیگر پشت صحنه مذاکرات آتش بس سوریه به حساب آورد که می‌تواند ناشی از چند احتمال باشد:
- احتمال نخست آن که حضور پشت صحنه ایران در جریان آتش بس سوریه، بهانه‌جویی گروههای معارض و شورشی را برای نقض آتش بس بدلیل حضور علنی ایران در این آتش بس از بین خواهد برد. براساس این احتمال عدم حضور علنی ایران با توافق مسکو و آنکارا و جهت کاهش احتمال نقض آتش بس از طرف گروههای شورشی صورت گرفته است.
- برخی دیگر عدم حضور امضای ایران در پای توافق‌نامه اتش بس سوریه را علیرغم پذیرش و استقبال از آن، غیبت دولت قانونی سوریه در این مذاکرات عنوان می‌کنند. انتظار ایران از این گونه توافقات حضور مستقیم دولت بشار اسد به عنوان طرف اصلی گفتگوها و مذاکرات پیرامون آینده سوریه است و به احتمال بسیار با وجود استقبال و پذیرش ایران از این آتش‌بس و هرگونه توافقی که منجر به پایان دادن به شش سال بحران تروریستی در سوریه شود، اما غیبت نام ایران در بیانیه پایانی ناشی از غیبت دولت قانونی سوریه در این توافق است.
- از طرف دیگر آنچه به احتمال زیاد برای تهران همچنان محل تردید و ابهام خواهد بود، مشخص نبودن نقش آنکارا در آینده آتش بس است. مقامات آنکارا از یک طرف بر حذف و کناره‌گیری دولت قانونی بشاراسد در دمشق تاکید دارند و از طرف دیگر با انتقاد از غرب و اعلام مواضع نزدیک به مسکو و تهران خود را پرچم‌دار حل منازعه تروریستی سوریه معرفی می‌کنند. براین اساس مادام که ترکیه نتواند به بازتعریف و مشخص کردن مواضع خود پیرامون وضعیت دولت قانونی در دمشق و سوریه بپردازد، این ابهام و دوپهلویی در آنکارا به طور طبیعی مانع اصلی توافق تهران و آنکارا در موضوعات اساسی پیرامون سوریه علیرغم اشتراکنظر در رسیدن به آتش‌بس خواهد بود. مانعی اساسی که با سفر وزیرخارجه سوریه به تهران پس از اعلام آتش بس به وضوح مشخص است.
