الوقت- هفته گذشته چین اعلام کرد که زیردریایی نیروی دریایی آمریکا را در آب های سرزمینی پکن متوقف کرده است. پنتاگون نیز در واکنش به این اقدام گفت که این زیردریایی در حال انجام عملیات عادی بوده که توسط نیروی دریایی چین توقیف شد. مقامات پنتاگون مدعی شدند این زیردریایی تجسسی، مأموریت جمع‌آوری اطلاعات علمی در این آبهای بین‌المللی را داشته است.
جف دیویس سخنگوی پنتاگون هم تاکید کرد که واشنگتن پس از این اتفاق رسماً از چین درخواست کرد که این زیردریایی بدون سرنشین را بازگرداند. همچنین ترامپ در توئیتر شخصی خود نوشت: «چین یک (زیردریایی) بدون سرنشین تحقیقاتی آمریکا را در آبهای بین المللی می دزدد- آن را از آب بیرون کشیده و در اقدامی بی سابقه، ان را با خودش به چین می برد». چین در واکنش به حضور این زیردریایی آمریکایی گفته بود، حضور آن تنها نشانه کوچکی از راهبرد ارتش آمریکا در قبال چین است. وزارت خارجه چین در واکنش به این حادثه، مخالفت شدید خود را با حضور نظامی آمریکا در منطقه اعلام کرد و گفت توقف زیردریایی آمریکایی اقدامی کاملا حرفه‌ای برای جلوگیری از هرگونه حادثه‌ای برای زیردریایی‌ها یا کشتی‌های چینی بوده است.
همچنین بسیاری از کارشناسان با توجه به توقیف زیردریایی آمریکا، این حادثه را مسبب به وجودآمدن تنش در روابط دو کشور دانستند. به هر حال باید به این سوالات پاسخ داد که بنابر چه دلایل و مستنداتی چین این عمل را صورت داده است؟ آیا چین با تغییر دولت در آمریکا درصدد رویکردی جدید در سیاست خارجی خود با واشنگتن است؟
- توقف زیردریایی آمریکا در واقع تضعیف قدرت این کشور را در مسایل بین المللی نشان می دهد. طی سال های گذشته این برای چندمین بار است که چنین وقایعی برای آمریکا رخ می دهد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان پرچمدار زیاده خواهی های آمریکا تاکنون بارها ناوها و تفنگداران آمریکایی را در آب های خلیج فارس یا متوقف یا بازداشت کرده است. بنابراین می توان گفت که در وهله اول جمهوری اسلامی به عنوان پرچمدار این جریان شناخته می شود و در وهله دوم چنین اقداماتی ضعف ایالات متحده را در عرصه های نظامی نشان می دهد. آمریکا خود را به عنوان ابرقدرت نظامی در سطح بین المللی می داند و تاکنون به هر طریقی از روش های گوناگون همچون احداث پایگاه نظامی به این توسعه طلبی روی آورده است.
- آمریکا در آینده مهم ترین رقیب خود را در شرق آسیا می داند و حضور زیردریایی این کشور در دریای چین جنوبی بی ارتباط با این مساله نیست. همچنانکه بسیاری از تحلیلگران معتقدند که آمریکا با توجه به حضور در عرصه غرب آسیا و برای فراگیر کردن حضور خود در سطح جهان، رویکرد نگاه به شرق را در آینده ای نزدیک اجرا خواهد کرد. در استراتژی امنیت ملی آمریکا که در سال 2012 به عنوان استراتژی جدید نظامی این کشورتحت عنوان «بازبینی استراتژی دفاعی» اعلام گردید،آمده است:
«در بلندمدت، ظهور و خیزش چین به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، ظرفیت متاثر ساختن اقتصاد و امنیت آمریکا را به طرق گوناگون در اختیار خواهد داشت. البته این نگرانی بی‌جهت هم نیست. چرا که چین دارای بزرگ ترین جمعیت دنیاست و رشد سریع اقتصادی چین و قرار دادن آن در خدمت نیروی نظامی می‌تواند توانمندی فزاینده‌ای به این کشور بدهد و این می‌تواند جایگاه آمریکا در شرق آسیا و متحدان آن یعنی کره و ژاپن را تضعیف و موازنه قدرت را در جهان به نفع خویش تغییر دهد. از طرفی سهم فزاینده بودجه نظامی چین طی سال‌های گذشته و برنامه‌های آن کشور برای نوسازی بخش نظامی خود، باعث تقویت نگرانی‌های آمریکا شده است.»
- با توجه به تغییر دولت در آمریکا و روی کارآمدن فردی با رویکرد ضد چین، پکن به دنبال عرض اندام و همچنین نشان دادن قدرت نظامی خود به رییس جمهور جدید آمریکاست. این واکنش نیز به سبب موضع گیری های اخیر ترامپ است. ترامپ اخیرا به دنبال گفتگوی تلفنی با رئیس جمهور تایوان، درباره لزوم متعهد ماندن آمریکا به سیاست «چین واحد» تردید ایجاد کرده بود. سیاست چین واحد، سیاستی است که در آن آمریکا از سال 1979 خود را متعهد دانسته که تایوان را بخشی از سرزمین چین بداند و بر همین اساس گفتگو یا تماس جداگانه و دوجانبه با مقامات این منطقه نداشته باشد. شاید همین موضع گیری های ترامپ سبب واکنش چین به صورت سخت شده است.
بنابراین چین در واکنش به روابط ظاهرا نزدیک ترامپ و تایوان، با ابراز قدرت در منطقه خود ـ آسیای پاسیفیک یعنی جایی که ایالات متحده برای مقابله با این قدرت نمایی تمرکز شدیدی به کار گرفته است ـ سعی بر آن دارد تا ایالات متحده را از هرگونه تلاش برای ایجاد ممانعت در مسیر چین باز دارد.
آنچه بیش از همه باید مورد تاکید قرار گیرد افول نظامی آمریکا در عرصه های نظامی و ظهور قدرت های نوظهور در این عرصه همچون ایران است. با توجه به عدم واکنش جدی آمریکا به بازداشت تفنگدارانش در خلیج فارس و عدم توانایی به اقدام متقابل، مسیر سایر کشورها را برای مقابله با آمریکا در موارد این چنینی فراهم کرده است.
