الوقت- نزدیک به دو سال است که روابط مسکو- واشنگتن با ورود روسیه به بحران سوریه و همچنین مسایل موجود در اوکراین والحاق شبه جزیره کریمه دچار تنش و آشفتگی خاصی شده است. به نحوی که مقامات سیاسی دو کشور به طرق مختلف یکدیگر را مورد حمله قرار می دادند. روابط پرتنش دو کشور تا مر حله ای پیش رفت که پوتین دستورلغو قرارداد کاهش تسلیحات هسته ای را با آمریکا صادر کرد. اما بیشترین تنش بین دو طرف درباره سوریه و مخصوصاً تفکیک گروه های تروریستی میانه رو و افراطی و بحث آتش بس بود. روسیه حتی آمریکا را تهدید کرد که در صورتی که حمله ای توسط واشنگتن به سوریه یا پایگاه های نظامی این کشور صورت گیرد، با واکنش متقابل مسکو مواجه می شود. در قبال این واکنش ها آمریکا نیز منطقه پرواز ممنوع را در سوریه در دستور کار قرار داد که با پافشاری مسکو و وتوی آن در شورای امنیت، این مساله منتفی شد.
در دوران باراک اوباما روابط مسکو- واشنگتن روابط سینوسی بود که در این اواخر با تنش نیز آمیخته شده بود. این در حالی است که با انتخاب رییس جمهور جدید آمریکا، مسکو به دنبال بهبود روابط و گسترش همکاری های سیاسی با ایالات متحده است. بنابراین سوالی که می تواند مورد پرسش قرار بگیرد این موضوع است که روابط مسکو – واشینگتن در دوران ترامپ بنابر ملاحظات دو کشوردر قالب چه سناریوهایی قابل تصور است؟ آیا روابط دو کشور روبه بهبودی می رود یا حالتی از تنش در روابط دو کشور حاکم می شود؟
1) ترامپ در طول رقابت های انتخاباتی به گونه ای نامحسوس هم سویی خود را با سیاست های پوتین اعلام کرد. هنگامی که ترامپ بحث مبارزه با نظام سوریه را مطرح کرد و گفت که حمله به سوریه به جنگ با روسیه منجر می شود، ناشی از نزدیکی روابط ترامپ با پوتین است. دونالد ترامپ گفت: ما لزوماً نباید دشمن یکدیگر باشیم. باید زمینههای مشترکی را براساس منافع مشترک پیدا کنیم. به عنوان مثال، روسیه نیز از تروریسم اسلامی ضربه خوردهاست. من معتقدم که کاهش تنش و بهبود مناسبات با روسیه فقط از یک موضع قدرتمند عملی است. تعقل حکم میکند که این دور خصومت باید پایان یابد. برخی میگویند روسها برخورد درستی نخواهند کرد. هدف من این است که آنرا بسنجم.»
2) ترامپ با طرح این مساله که روسیه در حال مبارزه با داعش است، از سیاست خارجی پوتین در منطقه و مخصوصاً سوریه حمایت کرده است. ترامپ گسترش بحران در خاورمیانه و قدرت گرفتن گروههای تروریستی را حاصل سیاست خارجی غلط اوباما دانست و به روسیه حق داد برای جلوگیری از سرازیر شدن تروریسم به داخل خاکش، علیه داعش اقدام نماید. او همچنین در راستای سیاست مسکو از حضور بشار اسد در قدرت در شرایط فعلی حمایت کرد. همچنین برخلاف دیگر سیاستمداران آمریکایی که از پوتین به عنوان فردی مستبد یاد میکنند، ترامپ بارها پوتین را مورد تجلیل قرار داده و در 20 سال گذشته نخستین نخبه آمریکایی است که از رهبر روسیه تمجید کرده است.
3) ترامپ ولادیمیر پوتین را «رهبری مقتدر و بسیار هوشمند» توصیف کرده بود. همچنین در طول رقابت های انتخاباتی وی به ارتباط با روسیه نیز اذعان کرد. ترامپ در اظهار نظری غیرمنتظره، از روسیه خواست که با نفوذ در ایمیل های هیلاری کلینتون، ایمیل هایی را که گفته می شود گم شده اند پیدا کند. او حتی از این پیش تر رفت و گفت: روسیه، با شما هستم. امیدوارم که بتوانید سی هزار ایمیلی را که ناپدید شده اند پیدا کنید. فکر می کنم، با این کار مورد تقدیر رسانه های ما قرار بگیرید.
4) نگاه ترامپ بیشتر به مسایل داخلی آمریکا معطوف است و همین امر منجر به کاهش حضور آمریکا در سطح بین المللی می شود و این امر موجب کاهش تنش بین دو کشور می شود. کاهش توان اقتصادی، زوال سیستم سیاسی و چالش در رفتار بین مردم و نخبگان، گسترش فساد و بیکاری و افزایش مهاجرت به این کشور از جمله مشکلاتی است که ترامپ وعده حل آنها را داده است.
5) ترامپ مخالف ناتو است و از آنجایی که روسیه یکی از تهدیدهای اصلی در مرزهای خود را حضور ناتو و مانورهای نظامی این سازمان با کشورهای اروپای شرقی می داند، از این دیدگاه ترامپ در جهت پیشبرد اهداف مسکو - واشنگتن استفاده می کند. ترامپ گفته که ناتو برای آمریکا هزینهبردار است؛ زیرا آمریکا در مقایسه با دیگر اعضا که ناتو در دفاع از آنها تشکیل شده است، سهم بیشتری میپردازد. طبق گزارش ناتو، ایالات متحده در سال جاری 22 درصد هزینههای ناتو را پرداخت میکند.
در مجموع می توان اذعان کرد که روابط مسکو- واشنگتن در سایه ریاست جمهوری ترامپ تا حدودی بهبود یابد و روابط تنش آمیزی که بین دو کشور در وضعیت فعلی حاکم است، از روابطی تقابلی به روابطی تعاملی سوق پیدا کند، البته تحقق این مساله، مشروط به پایداری کلینتون به سیاست های اعلانی خود است، در غیر این صورت فشارهای احتمالی هیئت حاکمه و بویژه جمهوری خواهان مانع از نزدیکی آمریکا و روسیه خواهد شد.