فرایند رای‌گیری در آمریکا برای انتخاب ریاست جمهوری در مقایسه با دیگر کشورها فرایند پیچیده‌‍ای است. در واقع با وجود حضور مستقیم مردم در پای صندوق‌های رای، اما این نتیجه آراء مجمع گزینندگان یا الکترال است که رئیس جمهوری کشور را انتخاب می کند.
براین اساس مردم با حضور در پای صندوق‌های رای به جای رئیس جمهوری به گروهی موسوم به «گزینندگان» رای می‌دهند و این گزینندگان بخشی از «مجمع گزینندگان» را تشکیل می دهند، پروسه ای که بواسطه آن رئیس جمهوری آمریکا و معاون او انتخاب می شوند. لذا انتخاب بر اساس لیست های حزبی است و هر نامزدی که بتواند بیشترین آرای الکترال یا گزینندگان ( حداقل 270 رای الکترال از 539 رای الکترال) را در تمامی ایالات از آن خود کند به پیروزی می رسد.
اعضای مجمع گزینندگان یا الکترال از میان شهروندان که معمولاً شامل اعضای احزاب، خیرین یا فعالانی که در کنوانسیون‌های ایالتی انتخاب‌می‌شوند، برگزیده می‌شوند. قوانین اندکی برای تعیین افرادی که می‌توانند وارد مجمع گزینندگان شوند، وجود دارد. ورود سناتورها، اعضای کنگره، دیگر نمایندگان منتخب و مخالفان و دشمنان دولت آمریکا به مجمع گزینندگان ممنوع است. برای مثال هر نامزد انتخاباتی مانند کلینتون، ترامپ یا نامزدهای دیگر احزاب دارای 38 رأی الکترال در ایالت تگزاس است.
مجمع گزینندگان اشاره دارد به تعداد نماینده ها و سناتورهای هر ایالت در کنگره آمریکا، و ایده ای است که در قانون اساسی آمریکا برای انتخاب رئیس جمهوری کشور ذکر شده و در حقیقت پروسه ای است بین انتخاب مستقیم رئیس جمهوری توسط مردم و انتخاب مستقیم او در کنگره آمریکا.
تعداد گزینندگان در هر ایالت به تعداد اعضای آن ایالت در کنگره بستگی دارد، یعنی تعداد اعضای مجلس نمایندگان و سناتورهای مجلس از آن ایالت. تعداد گزینندگان در کل آمریکا، شامل واشنگتن دی سی، ۵۳۸ است. اما تعداد گزینندگان ایالت ها با هم یکسان نیست، چراکه تعداد اعضای مجلس نمایندگان از هر ایالت بستگی به جمعیت و تراکم جمعیت آن ایالت دارد. رأی مجمع گزینندگان «رأی الکتورال» نامیده شده است.
وقتی یک شهروند به رئیس جمهوری منتخب خود رأی می دهد، رأی او به سمت امتیاز کلی آن ایالت، یعنی تعداد گزینندگان، اضافه می شود، و مجمع گزینندگان نیز با رأی خود رئیس جمهوری را انتخاب می کنند.
هر نامزدی که در کل کشور دستکم ۲۷۰ رأی الکتورال را به خود اختصاص دهد، حتی اگر اکثریت مردم به او رأی نداده باشند، به عنوان رئیس جمهوری انتخاب خواهد شد. برای مثال به ایالت کالیفرنیا ۵۵ رأی الکتورال اختصاص داده شده، در حالیکه واشنگتن دی سی که ایالت محسوب نمی شود تنها ۳ رأی الکتورال دارد.
با وجود اینکه شمارش آراء عمومی و نتیجه انتخابات در روز سه شنبه هشتم نوامبر منتشر می شود، گزینندگان ایالت ها در تاریخ ۱۹ دسامبر در ایالت خود به رئیس جمهوری و معاون منتخب رأی می دهند. شمارش آراء مجمع گزینندگان نیز برای انتخابات سال ۲۰۱۶ در تاریخ ۶ ژانویه صورت گرفته و اعلام خواهد شد.
در صورتیکه به دنبال شمارش این آراء هیچکدام از نامزدها به حد نصاب ۲۷۰ رای الکتورال دست نیافته باشد، اعضای مجلس نمایندگان مستقیما به ۳ نامزدی که بیشترین آراء را دارند رأی خواهند داد و رأی اکثریت اعضای مجلس نمایندگان، رئیس جمهوری آمریکا و مجلس سنا معاون او را تعیین خواهد کرد.
پس از رای‌گیری چه می‌شود؟
مراکز رای‌گیری بین ۱۲ شب و شش صبح از شرق تا غرب آمریکا بسته می شود و بلافاصله بر اساس نظرسنجی های انجام شده در طول روز نتایج اعلام می شود.
شهر کوچک دیکسویل ناچ در نیوهمپشایر اولین شهری است که نتیجه خود را اعلام می کند. جمعیت دیکسویل ناچ از چند ده نفر فراتر نمی روند. با شمارش و اعلام آرا در طول شب تا ساعت چهار صبح به وقت گرینویچ برنده مشخص می شود.
ممکن است که برنده تا یک روز بعد اعلام نشود. در سال ۲۰۰۰ نتیجه برای دو هفته پس از رای گیری نامعلوم بود و بر سر آرای فلوریدا اختلاف نظر وجود داشت.
در نهایت جرج بوش با اختلاف ۵۳۷ رای بر ال گور پیروز شد چرا که ۲۹ کالج الکترال در فلوریدا برای عوض کردن نتیجه انتخابات کافی بود.
به محض آن که رسانه های آمریکایی نتیجه را اعلام کنند، فرد بازنده به برنده تلفن می زند تا طبق رسم آمریکا به او تبریک گفته و شکست خود را بپذیرد.
کالج الکترال روز ۱۹ دسامبر تشکیل جلسه می دهد تا رئیس جمهوری و معاون او را رسما اعلام کند. نتایج شمارش شده و توسط جو بایدن معاون ریاست جمهوری فعلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷ اعلام می شود.
تاریخ نشان داده که دوران انتقال می تواند شاهد غارت و تخریب باشد. پس از پایان دوره بیل کلینتون و واگذاری کاخ سفید به جرج بوش، گفته شد که این عمارت به مخروبه ای بدل شده بود که متحمل ۱۴ هزار دلار خسارت بود.
اکسپرس نوشته که تقریبا پنج هزار دلار صرف تعویض پریزهای برق و پاک کردن گرافیتی ها و تعویض تجهیزات شد.
رئیس جمهوری منتخب پس از دیدار با اوباما کابینه خود را در اوایل ماه دسامبر اعلام می کند.
طبق سنت آمریکا، رئیس جمهوری جدید و خانواده اش از نیمه ژانویه و قبل از انتقال به کاخ سفید در روز سوگند ریاست جمهوری در ۲۰ ژانویه، در هتل ساکن می شوند. پس از سوگند، در نیمه شب رئیس جمهوری جدید حساب توییتر و وبسایت کاخ سفید رسما به او واگذار می شود.
