از هفته گذشته بود که برقراری آتش بس نخست در یمن و سپس در سوریه، توانست از حجم تنش‌ها و درگیری ها در دو کانون ناآرام خاورمیانه بکاهد. هرچند این دو آتش بس بارها نقض شد، اما تداوم چند روزه آتش‌بس‌ها کورسوی امیدی برای حل دو بحران عمده غرب آسیا بود.
به گزارش الوقت، آتش بس در سوریه به ابتکار مسکو و دمشق در سراسر حلب برقرار شد و وزارت خارجه سوریه اعلام کرد که با هدف امدادرسانی و ایجاد فرصت برای غیرنظامیان اقدام به برقراری آتش بس با همکاری روسیه در حلب نموده است. نکته قابل توجه یک طرفه بودن آتش بس حلب بود که بصورت داوطلبانه توسط طرف روسی و سوری در حلب اجرا گردید. در همین ارتباط ستاد مشرک ارتش روسیه اعلام کرد که از روز پنجشنبه به دلایل انسانی در حلب آتش‌بس برقرار خواهد بود و طی این روز به مخالفان سوری اجازه خواهد داد که از دو گذرگاه از این شهر خارج شوند. عمر این آتش بس اما بسیار کوتاه بود و در آغاز روز سوم دیده‌بان حقوق بشر سوریه خبر از پایان اتش بس حلب و آغاز درگیری‌های شدید بین نیروهای ارتش سوریه و گروههای تروریستی در این شهر داد.
در جنوب غربی خاورمیانه نیز یک روز پیش ازبرقراری آتش بس در سوریه، یک آتش بس سه روزه با میانجیگری سازمان ملل در یمن به دست آمد، اما زمان این آتش بس نیز مانند سوریه بسیار کوتاه و گذرا بود. با وجود این‌که پارلمان یمن در صنعا که اکثریت آن در دست نمایندگان نزدیک به انصارالله و کمیته‌های مردمی می‌باشد، روز چهارشنبه، همزمان با آغاز آتش بس سازمان ملل، خواستار "پایبندی کامل" به این آتش بس شد، اما از همان ساعات ابتدایی، نقض آتش بس از جانب جنگنده‌های ائتلاف عربستان گزارش شد. شبکه تلویزیونی العالم به نقل از خبرنگار خود اعلام کرد: دقایقی پس از آغاز آتش بس هفتاد و دو ساعته در یمن جنگنده های متجاوز عربستان با حمله به منزلی در شهر مخاء در استان تعز، آتش بس موقت را نقض کردند. شبکه تلویزیونی المیادین نیز به نقل از خبرنگار خود اعلام کرد جنگنده های ائتلاف زیر نظر عربستان مقر فرماندهی نیروی دریایی و فرودگاه نیروی هوایی در حدیده در غرب یمن را هدف قرار دادند. المیادین همچنین افزود: جنگنده های ائتلاف زیر نظر عربستان پادگان الحفا در شرق صنعا را هدف قرار دادند. البته که با نقض آتش بس توسط عربستان، نیروهای یمنی نیز واکنش نشان دادند و ارتش و کمیته های مردمی یمن یک خودروی نظامی عربستان را در شهر مرزی «جیزان» به آتش کشیدند. عربستان سپس اعلام کرد، حمله به این خودرو نظامی به معنای نقض آتش بس است و همچنان حملات خود را ادامه داد. این ششمین آتش بسی بود که در جنگ یمن دنبال می‌شد اما بی نتیجه به پایان می‌رسید.
هم آتش بس در سوریه و هم در یمن، نخستین بار نبود که اجرا می‌شد؛ اما نکته قابل توجه در هر دو آتش بس نقض کنندگان آتس بس و واکنش طرف‌های غربی به این وضعیت بود.
در سوریه نقض آتش بس برای نخستین بار توسط طرف سومی انجام گرفت که اصولا بصورت خودسر اقدام به مداخله در سوریه کرده بود و علاوه بر نقض آتش بس در واقع حریم هوایی را نیز مورد تعرض قرار داد. نخستین نقض فاحش آتش بس در سوریه با حملات جنگنده‌های ترکیه به شمال حلب و مواضع کردها صورت گرفت، اگرچه هم دمشق و هم مسکو اعلام کردند که با وجود تجاوز ترکیه آتش بس ادامه خواهد داشت. از طرف دیگر نخستین درگیری‌ها پس از آتش بس نیز در حلب با راکت پراکنی گروههای شوروشی و تروریستی از سر گرفته شد و خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران حقوق بشرسوری اعلام کرده که اندکی پس از پایان آتش‌بس سه‌روزه در حلب که روسیه به طور یکجانبه اعلام کرده بود، روز شنبه ۲۲ اکتبر/اول آبان بار دیگر درگیری شدید میان شورشیان با ارتش سوریه آغاز شد. به گفته خبرگزاری فرانسه، این درگیری‌ها در آخرین ساعات شنبه با حمله راکتی از سوی شورشیان و نیز تیراندازی به سمت نیروهای دولتی سوریه از جانب گروههای تروریستی مسلح آغاز شد و پس از آن بار دیگر خشونت‌ها در حلب کلید خورد.
در یمن نیز با وجود تاکید پارلمان؛ انصارالله یمن و گروههای مردمی به رعایت آتش بس، اما کمتر از دو ساعت جنگنده‌های ائتلاف سعودی بمباران مواضع شرق صنعا را آغاز کردند. حتی با وجود تاکید و اصرار سازمان ملل، عربستان سعودی و گروههای شبه نظامی وابسته در یمن، پیشنهاد تداوم آتش بس را نپذیرفتند. عبدالملک المخلافی، وزیر خارجۀ دولت مستعفی منصور هادی و از چهره‌های یمنی نزدیک به ریاض به خبرگزاری فرانس پرس گفت که تمدید آتش بس برای سه روز دیگر، آنگونه که سازمان ملل متحد تقاضا کرده است، "بیهوده" است.
نکته قابل توجه اهداف این آتش‌بس‌ها بود که عملا با کارشکنی طرف مقابل نتوانست به نتیجه برسد. دمشق و مسکو هدف از اعلام آتش بس را ایجاد فرصت و زمان کافی برای خروج غیرنظامیان عنوان کردند و وزارت داخله سوریه در عمل با تهیه وسایل حمل و نقل شرایط را برای تخلیه غیرنظامیان و دوری از گروههای تروریستی فراهم کرد که این کار با مخالفت علنی گروههای مسلح تروریستی در حلب روبرو شد. با گذشت سه روز از آتش بس در حلب، فقط عده محدودی از غیر نظامیان موفق شدند از حلب خارج شوند و افراد مسلح از خروج دیگر غیر نظامیان از این شهر جلوگیری و سعی کردند تا از آنها به عنوان سپر انسانی استفاده کنند. حتی تیم اعزامی سازمان ملل که برای خارج کردن 200 مجروح از محلات شرقی حلب وارد شده بود، در توافق با میانجیگران افراد مسلح ناکام و مأموریتش ناتمام ماند چرا که فرماندهان گروههای مسلح قاطعانه هر راه حلی را که برای خروج پیشنهاد شد، رد کردند. چند هفته پیش از این نیز، وقتی پس از توافق جان کری وسرگئی لاوروف قرار بر برقراری آتش بس در حلب شد، آتش بس شکننده ای در این شهر حاکم شد اما نه امریکا به وعده خود مبنی بر تفکیک گروههای تروریستی از گروههای به زعم واشنگتن میانه رو اقدام کرد و نه گروههای مسلح به توافق آتش بس پایبند ماندند. در آن مقطع هم چندین دالان انسانی برای خروج غیر نظامیان و افرا د مسلح از حلب در نظر گرفته شده بود که همگی بی نتیجه ماند. فشار گروههای مسلح بر تداوم حضور نظامیان در کنار مواضع این گروهها استفاده از سپر انسانی غیرنظامیان با هدف جلوگیری از حملات هوایی مسکو است. با این حال نه طرف‌های آمریکایی و نه اروپایی واکنشی به اقدام گروههای مسلح برای جلوگیری از خروج غیرنظامیان از حلب نکردند و شاید غرب نیز با هدف کاستن از پیشروی نظامیان سوریه و روسیه چندان بی رغبت نبود که هم چنان گروههای غیرنظامی در حلب به عنوان سپر انسانی باقی بمانند. شرم‌آور از این بی توجهی غرب در مقابل محاصره غیرنظامیان در حلب توسط گروههای شورشی، اقدام وزیر خارجه امریکا بود که یک روز پس از تجاوز ترکیه به سوریه و نقض آتش بس، با سفر به آنکارا و دیدار با مقامات ترکیه به نوعی نقض آتش بس سوریه را توسط آنکارا تائید و حتی با عنوان "دفاع آنکارا از خود" آن را قابل قبول دانست. این رویه خود مبنایی برای بی اعتباری و بن بست کشاندن آتش بس‌های اتی سوریه خواهد بود و در عمل نقش آتش بس را توسط هم پیمانان غرب، رویه عادی خواهد ساخت. با این حال در شرایطی که نظامیان آمریکایی با حمله به ارتش سوریه در ماه گذشته اقدام به نقض آتش بس کتبی و متعهد خود با مسکو کردند، حال نقض این گونه آتش بس ها از جانب متحدانشان چندان عجیب به نظر نمی‌رسد.
در یمن نیز همین رویه نقض آتش بس توسط عربستان، متحد آمریکا دنبال شد و هیچ تلاشی از جانب غرب برای فشار به عربستان برای ادامه اتش بس صورت نگرفت. حتی برقراری آتش بس اخیر نیز پس از فشار افکار عمومی در نتیجه بمباران یک مراسم سوگواری توسط عربستان و مرگ ۱۴۰ نفر دنبال شد که در مدت زمان کوتاهی نقض و سپس به پایان رسید. با این شرایط و با وجود سکوت حمایت آمیز غرب در قبال اقدامات عربستان در یمن، چشم‌انداز برقراری آتش بس دیگری در یمن بسیار مبهم و حتی در کوتاه مدت غیرممکن است.
براین اساس وقتی نقض آتش بس‌ها در سوریه و یمن با سکوت رضایت‌آمیز غرب همراه است، آیا می‌توان امیدی به پایان این بحران‌ها با مشارکت غرب داشت؟
